Το γεγονός ότι δεν υπάρχουν εμφανείς ενδείξεις βελτίωσης της απόδοσης της Δημόσιας Διοίκησης, ανέδειξε -μεταξύ άλλων- ο εισηγητής του ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής Γιώργος Καμίνης στην Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης, όπου συζητήθηκε η Ετήσια Έκθεση για το 2021 του Συνηγόρου του Πολίτη.
«Βλέπουμε μια αύξηση του αριθμού των αναφορών -έχουν φτάσει τις 18.800- αλλά και έναν υψηλό αριθμό επίλυσης των βάσιμων αναφορών. Επειδή αυτό το φαινόμενο εμφανίζεται σε βάθος χρόνου αναρωτιέμαι πώς μπορεί να εξηγηθεί το φαινόμενο ότι παρά την αύξηση των αναφορών και της επίλυσής τους, εμφανείς ενδείξεις βελτίωσης της απόδοσης της δημόσιας διοίκησης δεν μπορούμε να δούμε», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Καμίνης στην εισήγησή του και διερωτήθηκε εάν ο νόμος του 2019 για το Επιτελικό Κράτος, κατάφερε να λειτουργήσει σε κάποιο βαθμό θετικά.
Ο κ. Καμίνης επισήμανε ότι ο Συνήγορος του Πολίτη σε λίγο καιρό συμπληρώνει 25 χρόνια λειτουργίας και αυτό αποτελεί μια ευκαιρία για αναστοχασμό τόσο για το πώς έχει λειτουργήσει ο θεσμός, όσο και για το πώς λειτουργεί η Δημόσια Διοίκηση στη χώρα μας.
Παράλληλα, αναφέρθηκε στην κακή νομοθέτηση που οδηγεί σε κακοδιοίκηση, στη δυσλειτουργία της δικαστικής εξουσίας που -όπως είπε- «έχει ως αποτέλεσμα τις τεράστιες καθυστερήσεις στην εκδίκαση υποθέσεων με αποτέλεσμα ο πολίτης να αισθάνεται απροστάτευτος», στην κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ των διαφόρων βαθμίδων της διοίκησης, στο σύστημα αξιολόγησης των δημοσίων υπαλλήλων, καθώς και στην αποκέντρωση αρμοδιοτήτων, «η οποία θα μπορούσε να συμβάλει σημαντικά στην καταπολέμηση της κακοδιοίκησης»
Επίσης, ο κ. Καμίνης έθιξε θέματα αστυνομικής αυθαιρεσίας αλλά και ζητήματα που άπτονται στο προσφυγικό/μεταναστευτικό δίνοντας έμφαση στην αιφνιδιαστική λήξη του προγράμματος ESTIA, στις επαναπροωθήσεις και στον τρόπο με τον οποίο αυτές εκτελούνται.
ΥΠΟ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΠΑΝΩ ΑΠΟ 50 ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΥΝΗΓΟΡΟ – ΣΕ 10.000 ΥΠΟΛΟΓΙΖΟΝΤΑΙ ΤΑ ΦΕΡΟΜΕΝΑ ΘΥΜΑΤΑ
Για τις επαναπροωθήσεις ο κ. Ποττάκης είπε ότι ο Συνήγορος έχει ανοιχτές πάνω από 50 υποθέσεις φερόμενων επαναπροωθήσεων τόσο στην περιοχή του Έβρου, όσο και στην περιοχή του Αιγαίου. Σύμφωνα με τον ίδιο, το σύνολο των φερόμενων θυμάτων από τις καταγγελλόμενες επαναπροωθήσεις ανέρχεται πλέον σε άνω των 10.000. «Είναι ένα πολύ σοβαρό ζήτημα. Υπάρχουν καταγγελίες που προκαλούν μεγάλο προβληματισμό», είπε χαρακτηριστικά.
Ολόκληρη η εισήγηση του κ. Καμίνη
«Ευχαριστούμε τον κύριο Συνήγορο για τη διεξοδική παρουσίαση της Έκθεσης. Ο Συνήγορος του Πολίτη τον Οκτώβριο του 2023 συμπληρώνει 25 χρόνια λειτουργίας και είναι ευκαιρία για αναστοχασμό για το πώς έχει λειτουργήσει ο θεσμός και το πώς λειτουργεί η Δημόσια Διοίκηση στη χώρα μας. Σε λίγους μήνες ο κ. Ποττάκης συμπληρώνει έξι χρόνια θητείας.
Είναι γεγονός ότι η κακοδιοίκηση στη χώρα μας έχει αποκτήσει έναν χαρακτήρα ενδημικό. Και αυτό μπορεί να αποδοθεί σε πολλούς λόγους. Είτε εγγενείς στην ίδια τη διοίκηση, είτε εξωγενείς. Εξωγενείς σκέφτομαι αιτίες που αφορούν τις άλλες δύο εξουσίες. Τη νομοθετική, λόγου χάρη την ποιότητα της νομοθέτησης – μια κακή νομοθεσία γεννά κακοδιοίκηση κατ’ ανάγκη – ή τις δυσλειτουργίες της δικαστικής εξουσίας, τις τεράστιες καθυστερήσεις, όπου ο πολίτης τελικά, με το θεσμικό πλαίσιο που υπάρχει, εμφανίζεται απροστάτευτος, γιατί, είτε θα εκκρεμεί η υπόθεσή του στα δικαστήρια για χρόνια και δεν θα μπορεί να βρει το δίκιο του, είτε, εάν αποφασίσει να προσφύγει στο Συνήγορο του Πολίτη, θα πρέπει να παραιτηθεί από τη δικαστική προστασία, για να μην υπάρχει εκκρεμοδικία, όπως προβλέπει ο νόμος του Συνηγόρου.
Τα εγγενή θέματα της Δημόσιας Διοίκησης μπορεί να αφορούν την ποιότητα του προσωπικού, την κατανομή των αρμοδιοτήτων μεταξύ των διαφόρων βαθμίδων της διοίκησης και της αυτοδιοίκησης, θέματα λόγου χάρη όπως η αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων. Το σύστημα αξιολόγησης είναι κάτι που έχει απασχολήσει τον Συνήγορο του Πολίτη; Υπάρχει ένα σοβαρό σύστημα αξιολόγησης σήμερα στην Ελλάδα; Το λέω γιατί κι εσείς αξιολογείτε τους υπαλλήλους σας. Δεύτερον το θέμα της κατανομής αρμοδιοτήτων της μεταξύ των βαθμίδων της, Τοπικής Αυτοδιοίκησης, μεταξύ αυτών και του Κράτους. Μια αποκέντρωση, η οποία εκκρεμεί ακόμα, θα βοηθούσε στην καταπολέμηση της κακοδιοίκησης;
Βλέπουμε μια αύξηση του αριθμού των αναφορών -έχουν φτάσει τις 18.800- και έναν υψηλό αριθμό επίλυσης των βάσιμων αναφορών. Επειδή αυτό το φαινόμενο εμφανίζεται πια σε ένα βάθος χρόνου πώς μπορεί να εξηγηθεί το φαινόμενο ότι αυξάνεται ο αριθμός των αναφορών, αυξάνεται ο αριθμός της επίλυσης των θεμάτων κι όμως εμφανείς ενδείξεις βελτίωσης της απόδοσης της δημόσιας διοίκησης δεν μπορούμε να δούμε. Ο νόμος του 2019 για το Επιτελικό Κράτος, τελικά σε ποιο βαθμό λειτούργησε θετικά;
Σε επιμέρους θέματα όπως αυτό της αστυνομικής αυθαιρεσίας και αυτών που άπτονται του προσφυγικού και μεταναστευτικού.
Στα θέματα αστυνομικής αυθαιρεσίας, τα οποία πολύ συχνά προσλαμβάνουν και πολύ μεγάλη δημοσιότητα, σε πόσες περιπτώσεις μπορούμε να πούμε ότι ο Συνήγορος του Πολίτη επιλήφθηκε, απεφάνθη ότι δεν λειτούργησε σωστά η αναζήτηση της πειθαρχικής ευθύνης στο εσωτερικό της Αστυνομίας, ανέπεμψε την υπόθεση στην αστυνομία κι επιβλήθηκε κάποια ποινή και κατά πόσον η ποινή αυτή ήταν σοβαρή;
Στο θέμα του μεταναστευτικού είναι γεγονός ότι υπάρχει μια μείωση των παράνομων ροών στη χώρα. Υπάρχει μια ανακούφιση των νησιών. Αλλά παράλληλα πρέπει να δούμε τη μεγάλη εικόνα και το γεγονός ότι τώρα οι ροές έχουν μειωθεί δεν σημαίνει ότι δεν θα αυξηθούν αύριο. Μάλιστα διαβάζουμε στις εφημερίδες ότι τώρα τελευταία ότι υπάρχει μια αύξηση.
Πρώτον, πιστεύετε ότι το σύστημα του να συγκεντρώνονται στα νησιά όλοι όσοι συλλαμβάνονται να διασχίζουν τα θαλάσσια σύνορά μας παράνομα, πιστεύετε ότι μακροπρόθεσμα είναι ένα σύστημα σωστό;
Δεύτερον, στη στέγαση των προσφύγων. Αποτελεί ομολογημένη πολιτική του Υπ. Μετανάστευσης & Ασύλου ότι το πρόγραμμα ESTIA, το οποίο είχε λειτουργήσει καλά, ουσιαστικά τελειώνει, όπερ σημαίνει ότι όποιος αναγνωρίζεται ως πρόσφυγας από εδώ και πέρα πρέπει μόνος του να αναζητήσει την τύχη του. Αυτή η ξαφνική μετάβαση από μια σημαντική προστασία που παρείχε το ελληνικό κράτος σε μια κατάσταση «είστε μόνοι σας, αναζητήστε την τύχη σας μόνοι σας» σε σημερινές συνθήκες τεράστιας κρίσης νομίζετε ότι δεν θα έχει παράπλευρες δυσμενείς συνέπειες σε θέματα εγκληματικότητας, κοινωνικής ενσωμάτωσης κλπ;
Τελευταίο το ζήτημα των pushbacks. Πρέπει να πούμε ότι όταν έρχονται οι Ευρωπαίοι εδώ και μας κουνάνε το δάχτυλο υπάρχει ένα ζήτημα. Ούτε αυτοί έχουν αναλάβει πλήρως τις ευθύνες τους στο θέμα της κατανομής της ευθύνης στο προσφυγικό ζήτημα. Παρ’ όλα αυτά, όπως είπατε, θα πρέπει να είμαστε πάρα πολύ προσεκτικοί στα θέματα της τήρησης της νομιμότητας και δεν πρέπει να τους μετατρέπουμε σε τιμητές. Ωστόσο, υπάρχουν pushbacks και pushbacks. Το τι συμβαίνει στα θαλάσσια σύνορα, το πώς μπορεί να υπάρξει μια αποτροπή. Τα νομικά ζητήματα είναι πάρα πολύ δύσκολα.
Παρ’ όλα αυτά έχουν καταγγελθεί περιστατικά επαναπροωθήσεων οι οποίες αποκαλύπτουν μαφιόζικες πρακτικές. Δηλαδή, κουκουλοφόροι να πιάνουν πρόσφυγες που έχουν αφιχθεί στα ελληνικά νησιά να τους επιβιβάζουν σε βάρκες, να τους παίρνουν τα κινητά και να τους σπρώχνουν πίσω στα τουρκικά ύδατα. Έχετε αναφορές γι αυτά τα ζητήματα; Έχετε μια εικόνα για το τι έχει συμβεί όταν πάρα πολλά διεθνή έγκυρα ΜΜΕ και διεθνείς οργανισμοί έχουν ανακινήσει αυτά τα ζητήματα και με αποτέλεσμα μέχρι στιγμής την παραίτηση του κ. Λεγκέρι;»
