ΟΜΙΛΙΑ ΦΩΦΗΣ ΓΕΝΝΗΜΑΤΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ ΚΑΙ ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΤΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΑΛΛΑΓΗΣ ΣΤΟ ΚΟΙΝΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΗΣ ΚΕΔΕ ΚΑΙ ΕΝΠΕ
Κάθε φορά που έρχομαι σε άμεση επαφή με τον χώρο της Αυτοδιοίκησης, αισθάνομαι σαν στο σπίτι μου.
Είμαι περήφανη που υπηρέτησα αυτό το χώρο, είμαι περήφανη για την κοινή μας πορεία.
Εκπροσωπώ σήμερα την παράταξη που συνδέθηκε με όλες τις μεγάλες τομές που έγιναν στη χώρα, και ιδίως τις δημοκρατικές αλλαγές στο κράτος και την αναβάθμιση των Αυτοδιοικητικών Θεσμών. Και ήταν δυστυχώς συνήθως μόνη της.
Όλοι οι άλλοι στάθηκαν απέναντι, καταψήφιζαν, επαγγέλλονταν κατάργηση των αλλαγών, αντιδρούσαν με κάθε μέσο και τρόπο.
Δεν χρειάζεται να γυρίσω στο 1981 με τους 6500 Δήμους και Κοινότητες, εκδοτήρια ληξιαρχικών πράξεων, όπου έργα γίνονταν μόνο «κατόπιν ενεργειών» του Υπουργού.
Θα έρθω στο «σήμερα» με τους 325 Δήμους και τις 13 Περιφέρειες που είναι σύγχρονοι πολιτικοί Οργανισμοί.
Κι αυτό είναι το αποτέλεσμα μιας μεγάλης θεσμικής τομής, του σχεδίου «Καλλικράτης», το οποίο εμπνεύστηκε και προχώρησε η Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ.
Ενίσχυσε τη διαφάνεια και τη δημοκρατική λειτουργία των Δήμων και των Περιφερειών και έδωσε απτά, θετικά αποτελέσματα. Το ατύχημα ήταν πως λόγω της κρίσης ούτε χρηματοδοτήθηκε από την κεντρική κυβέρνηση, ούτε τα χρήματα που εξοικονομήθηκαν αποδόθηκαν στην αυτοδιοίκηση.
Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι χάρη στις προβλέψεις του Καλλικράτη και την υπεράνθρωπη προσπάθεια των αιρετών και των εργαζομένων, ουσιαστικά γλύτωσε ένα επιπλέον μνημόνιο ο ελληνικός λαός.
Ο Καλλικράτης αποτέλεσε βάση για μια Αυτοδιοίκηση με λόγο και ρόλο, με αρμοδιότητες και πόρους, βασικό πυλώνα για την υπέρβαση της κρίσης, την ανασυγκρότηση και ανάπτυξη της χώρας, την κοινωνική συνοχή, την διεύρυνση της δημοκρατίας και της λαϊκής συμμετοχής.
Φίλες και Φίλοι,
Στα χρόνια της κρίσης δοκιμαστήκαμε όλοι.
Και φυσικά η Αυτοδιοίκηση, που βίωσε τις συνέπειες της μείωσης της κρατικής επιχορήγησης.
Και παρά τα προβλήματα που υπήρξαν, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ΟΛΟΙ ότι η Αυτοδιοίκηση στάθηκε στην πρώτη γραμμή, στο πλευρό του πολίτη, στην πρόνοια, σε δράσεις κοινωνικής συνοχής, στη στήριξη της ελληνικής οικογένειας, στην αντιμετώπιση του προσφυγικού ζητήματος.
Σε όλη αυτή την πορεία ο «Καλλικράτης» αντιμετωπίστηκε από την Κυβέρνηση ως «μνημονιακός θεσμός» και γι αυτό εγκαταλείφθηκε στην τύχη του, ενώ σειρά νομοθετικών παρεμβάσεων οδήγησε σε αφαίρεση αρμοδιοτήτων και πόρων και σε διόγκωση της γραφειοκρατίας.
Αφαιρέθηκαν μάλιστα αρμοδιότητες που αφορούν στην κοινωνική πολιτική, την πρόνοια, το περιβάλλον. Και αποδόθηκαν αρμοδιότητες που δεν ήθελε να ασκήσει το κράτος, χωρίς μέσα , πόρους και προσωπικό.
Με μια επικίνδυνη αντίληψη που θέλει να μετατρέψει την Αυτοδιοίκηση, στο μακρύ χέρι του κεντρικού κράτους.
Τώρα η Κυβέρνηση ετοιμάζει μια νέα νομοθετική παρέμβαση. Λέει πολλά
για «δημοκρατία», για «διαφάνεια», αλλά Νόμο δεν έχουμε δει ακόμη.
Δεν έχει η Κυβέρνηση το θάρρος και την ευθύνη να θέσει σε δημόσιο διάλογο και διαβούλευση την πρόταση της.
Από τις διαρροές καταλαβαίνουμε ότι ουσιαστικά το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να αλλάξουν το σύστημα εκλογής των Δημοτικών και Περιφερειακών Συμβουλίων.
Θα με ρωτήσει κάποιος. Και αυτό είναι κακό;
Απαντώ ευθέως. Το ζητούμενο είναι να στηρίξουμε τον θεσμό και όχι να του προσθέσουμε νέα προβλήματα, οδηγώντας στην αποδυνάμωσή του.
Η αλλαγή του εκλογικού συστήματος, απαιτεί ευρύτερες αλλαγές για την αναβάθμιση των θεσμών και οπωσδήποτε συναινέσεις.
Τι πρέπει να γίνει σήμερα;
- Όλοι μιλούν με τον ίδιο τρόπο και χρησιμοποιούν σχεδόν τα ίδια λόγια για την ανάπτυξη.
Ο Πρωθυπουργός τρέχει παντού στη χώρα μοιράζοντας έργα, ψιχία, υποσχέσεις, ενώ η Κυβέρνηση του σχεδιάζει γενικόλογες και πρόχειρες προτάσεις που τις βαφτίζει αναπτυξιακά προγράμματα.
Η ΝΔ περιορίζεται στο «λιγότερο κράτος» με ότι αυτό σημαίνει.
Δεν απαντούν, όμως, πειστικά στο θεμελιώδες ερώτημα: Τι πρέπει να αλλάξει σε κράτος και αυτοδιοίκηση για να πιάσει ξανά η χώρα το μίτο της Αριάδνης που οδηγεί στη νέα ανάπτυξη.
- Εμείς είμαστε ξανά έτοιμοι να προτείνουμε το τρίτο κύμα των αλλαγών και μεταρρυθμίσεων. Για μια νέα ειρηνική επανάσταση στο χώρο για την οποία θα μου επιτρέψετε να πω λίγα λόγια. Με επίγνωση των αναγκών του παρόντος και του μέλλοντος για τους θεσμούς, την αποκεντρωμένη, σύγχρονη και δημοκρατική πολιτεία.
- Η συνολική μας στρατηγική που αφορά το «Σχέδιο Ελλάδα» ξεκινά από μια κρίσιμη προϋπόθεση. Δεν μπορεί να υπάρξει νέα ανάπτυξη στη χώρα αν στην καρδιά των αλλαγών δεν βρεθεί η Ελλάδα των Περιφερειών με Ονοματεπώνυμο.
Κι’ αυτό γιατί:
- Μόνο στην Περιφέρεια είναι δυνατόν να γίνει πραγματική ανασυγκρότηση του παραγωγικού αναπτυξιακού προτύπου
- Μόνο στο Δήμο μπορεί να σχεδιαστεί η κινητοποίηση όλων των παραγωγικών δυνάμεων ενός τόπου που σήμερα αδρανούν κατακερματισμένες
- Μόνο στην Αυτοδιοίκηση μπορεί να οργανωθεί μια μεταρρύθμιση του κοινωνικού κράτους.
Γιατί εδώ είναι ο χώρος που μπορεί να δημιουργήσει, να συνθέσει, να αναπτύξει το πολυτιμότερο προϊόν αυτού του τόπου: το μείγμα πολιτισμού φιλοσοφίας, τεχνών, ιστορίας, λαογραφίας, κουλτούρας, φύσης και περιβάλλοντος. Και να το συνδέσει με τον αγροδιατροφικό τομέα, την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, τον τουρισμό.
Στη βάση αυτού του προτύπου διαμορφώνεται η ταυτότητά της Περιφέρειας προσδιορίζονται οι αναπτυξιακοί πόλοι γύρω από τους οποίους θα αναπτυχθεί και θα κινητοποιηθεί κάθε δημιουργική δύναμη προς αυτή την κατεύθυνση.
- Πως θα τα καταφέρουμε;
Η δέσμευσή μας είναι ότι αυτή τη φορά στις δεν θα γίνουν εκπτώσεις. Δεν θα γίνουν βάζοντας στη ζυγαριά από τη μια μεριά το συγκεντρωτικό κράτος και από την άλλη την αυτοδιοίκηση. Και μοιράζοντας αρμοδιότητες χωρίς πόρους.
Δεν θα κρατήσουμε στην αποκεντρωμένη κρατική διοίκηση παρά μόνο διαπεριφερειακού τύπου αρμοδιότητες.
Δεν θα κρατήσουμε στον κρατικό κορβανά κανένα έργο χρηματοδοτούμενο από ευρωπαϊκά προγράμματα που και φύση και θέση ανήκει στους Δήμους και στις Περιφέρειες.
- Κατά συνέπεια ο ρόλος της Περιφερειακής και Τοπικής Αυτοδιοίκησης γίνεται καταλυτικός.
Αξιολογώντας τα μεγάλα βήματα, τις κατακτήσεις, τις μεταρρυθμίσεις που κάναμε στον προηγούμενο ιστορικό κύκλο σήμερα είμαστε ώριμοι να προτείνουμε ένα μεγάλο άλμα προς τα εμπρός.
Η προσαρμογή του διοικητικού και αυτοδιοικητικού συστήματος στα ευρωπαϊκά δεδομένα και στις εθνικές και τοπικές ανάγκες επιβάλλει:
- τη γενναία αποκέντρωση της διακυβέρνησης, και
- τη ριζική αλλαγή στο κράτος, την ανάληψη των τοπικών υποθέσεων με ολοκληρωμένη μορφή από τους Δήμους,
- την καθοριστική συμβολή της Περιφέρειας στο σχεδιασμό και την υλοποίηση του αναπτυξιακού προγραμματισμού
Η ανασύνταξη της πολιτείας θα στηριχθεί σε πολύ συγκεκριμένες και μη διαπραγματεύσιμες μεταρρυθμίσεις στη βάση των ακόλουθων αρχών:
1ο Το τεκμήριο της αρμοδιότητας Ο ισχυρός Δήμος είναι η βάση της μεταρρύθμισης.
2ο Με βάση την αρχή της επικουρικότητας . Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση σηκώνει το βάρος της Περιφερειακής Ανάπτυξης.
3ο Με βάση την αρχή της αναλογικότητας των ευθυνών. Η μη υλοποίηση αρμοδιοτήτων συνεπάγεται κυρώσεις.
4ο Σύμφωνα με το Σύνταγμα η αρχή της οικονομικής αυτοτέλειας συνεπάγεται ενίσχυση και γενναία ανακατανομή πόρων υπέρ της αυτοδιοίκησης.
Ειδικότερα:
Πρώτον: Να στηρίξουμε την πλήρη εφαρμογή του «Καλλικράτη», με την απόδοση των οφειλόμενων πόρων και την «απελευθέρωση» από τα δεσμά, τους ανούσιους ελέγχους και δαιδαλώδεις διαδικασίες ώστε να ασκηθούν με διαφάνεια και αποτελεσματικότητα οι αρμοδιότητές .
Και εν συνεχεία με ευθύνη και νηφαλιότητα να αξιολογήσουμε τα αποτελέσματα. Φυσικά και να καταλήξουμε σε βελτιώσεις και αναθεωρήσεις όπου χρειάζεται, με στόχο όμως την μετάβαση στην περιφερειακή διακυβέρνηση
Δεύτερον: Να αντιμετωπίσουμε με επάρκεια -μετά από διάλογο με την ΕΝΠΕ και την ΚΕΔΕ, τα τρέχοντα θεσμικά, λειτουργικά και οικονομικά προβλήματα της Αυτοδιοίκησης.
Τρίτον: Να πάρουμε πρωτοβουλίες για αλλαγές στο Σύνταγμα που θα ενισχύουν την οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια των ΟΤΑ. Γνωρίζω ότι στο δεύτερο βαθμό υπάρχει σχετική προετοιμασία από το παρελθόν, που χρειάζεται απλές βελτιώσεις.
- Με αυτή την οπτική καταθέτω 7 προτάσεις για την αυτοδιοίκηση και το σύγχρονο κράτος
- Το κράτος πρόνοιαςοικοδομείται στο σύνολο του στο πλησιέστερο στον πολίτη επίπεδο, στους Δήμους όπως ισχύει σε όλη την Ευρώπη.
Όλες οι δομές πρόνοιας όπως και όλες οι προνοιακές πολιτικές όπως το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα πρέπει να περάσουν στους Δήμους με όλους τους απαραίτητους πόρους.
Αποκέντρωση αρμοδιοτήτων πρωτοβάθμιας Υγείας προς Δήμους.
- Οι περιφέρειες είναι υπεύθυνες για τον περιφερειακό σχεδιασμόκαι όχι για να υλοποιούν τα ρουσφέτια των υπουργών μέσω των ΠΕΠ.
- Τα προγράμματα κατάρτισης και απασχόλησηςπερνάνε στο σύνολο τους στις περιφέρειες και τους δήμους που με βάση τις πραγματικές ανάγκες εκπονούν περιφερειακά και τοπικά σχέδια απασχόλησης και κατάρτισης.
- Το πρόγραμμααγροτικής ανάπτυξης (Π.Α.Α),αποκεντρώνεται σε δυο φάσεις σε ποσοστό 80% έτσι ώστε να γίνει μαζί με τα ΠΕΠ εργαλείο αναγέννησης της υπαίθρου.
- Οι Δήμοι και οι Περιφέρειες μπαίνουν δυναμικά μπροστά στην προσπάθεια για την εξάλειψη του ψηφιακού χάσματοςπου μας χωρίζει από τις χώρες της ΕΕ.
Μετάβαση στις «Έξυπνες πόλεις».
- Η Αυτοδιοίκηση έχει ρόλο στην Εκπαίδευση.
- Νέος σχεδιασμός της Καταστατικής θέσης των Αιρετών, ώστε να μην δημιουργούνται αντικίνητρα για την ευρύτερη δική τους συμμετοχή στις δημοκρατικές διαδικασίες.
Αυτές είναι οι επτά μεγάλες αλλαγές που δίνουν ρόλο πρωταγωνιστή στην αυτοδιοίκηση στον αγώνα για την παραγωγική ανασυγκρότηση της πατρίδας με κοινωνική συνοχή κ αλληλεγγύη.
Σε αυτές τις προτάσεις σας καλώ να ξεκινήσουμε σήμερα ένα μεγάλο διάλογο που θα φτάσει μέχρι τη συνοικία και το χωριό, μέχρι τα νησιά και τις ορεινές μας περιοχές.
- Είναι φανερό ότι μια τέτοια συνολική πρόταση προϋποθέτει αντίστοιχη προσαρμογή όλων των θεσμών της Πολιτείας που εμπλέκονται στην πυραμίδα του προγραμματισμού.
Η ανακατανομή εξουσιών και αρμοδιοτήτων επιβάλλει μεγάλες αλλαγές στην εσωτερική δομή του Δήμου και της Περιφέρειας. Αλλαγές που θα κρίνουν συνολικά τις νέες σχέσεις και αντιπροσωπεύσεις.
Αν ερχόμαστε αποσπασματικά πρώτα να εξαγγέλλουμε τι θα γκρεμίσουμε για παράδειγμα τον «Καλλικράτη» και στη συνέχεια να προτείνουμε αλλαγές εκλογικών νόμων με στόχο την ενίσχυση των κομματικών μας ερεισμάτων στο χώρο, τότε βάζουμε το κάρο μπροστά από το άλογο.
Αλλά το έχουμε συνηθίσει πια. Αυτή η Κυβέρνηση έχει μόνη αρχή την εργαλειακή αντίληψη για τους θεσμούς συμμετοχικής δημοκρατίας. Τους θεωρεί κάστρα προς κατάληψη και επιδιώκει συμμαχίες χωρίς αρχές και στόχους στο όνομα της συναλλαγής και της αύξησης της κομματικής επιρροής. Δεν είναι αυτή η ανάγκη του θεσμού και του τόπου.
Δείτε για παράδειγμα την απλή αναλογική που προτείνει στους ΟΤΑ. Χωρίς ανακατανομή εξουσιών διαλύει κάθε δυνατότητα άσκησης τοπικής εξουσίας και τους μετατρέπει σε χώρο συναλλαγής και παραλυτικής ισορροπίας .
Ας σκεφτούμε τι σημαίνει για τους δημότες η αδυναμία να παίρνονται αποφάσεις για να προχωρήσουν έργα συντήρησης τοπικών υποδομών η για να εφαρμοστούν οι αναγκαίες προνοιακές και κοινωνικές πολιτικές.
Δεν είναι τυχαίο ότι παίζουν με το χρόνο διεξαγωγής των Αυτοδιοικητικών εκλογών, αντιμετωπίζοντας το θεσμό ως περίπου κινητή εορτή, σύμφωνα με τις ανάγκες τους.
Όσον αφορά την κουτοπονηριά ότι αυτό είναι πρόκριμα επαναφοράς του εκλογικού νόμου για τις εθνικές εκλογές νομίζω ότι καταντά άσκηση επί χάρτου.
Εμείς δεν συζητάμε αποσπασματικά για τα κρίσιμα ζητήματα θέλουμε πραγματικές και ουσιαστικές λύσεις και ασφαλώς δεν θα μας βρουν υποστήριγμα και βεβαίως πολύ περισσότερο δεν θα μας βρουν συνένοχους στις επιλογές και τις επιδιώξεις τους.
Οι ρυθμίσεις που προωθεί η Κυβέρνηση εκθέτουν την απλή αναλογική και συκοφαντούν τον Κλεισθένη.
