Το άρθρο αποτελεί μέρος του special report Η προστιθέμενη αξία των ευρωπαϊκών συστημάτων διασφάλισης ποιότητας .
Η μερική προστασία της φέτας στην εμπορική συμφωνία ΕΕ-Καναδά συνιστά «πρωτοφανή επιτυχία» σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία επισημαίνει ότι το εναλλακτικό σενάριο είναι να μην υπήρχε καμία προστασία.
Παράλληλα, τονίζει ότι υπάρχει παράθυρο ευκαιρία στους Έλληνες παραγωγούς να επισημάνουν στους Καναδούς καταναλωτές την ποιότητα της «μόνης και αληθινής φέτας».
Οι αγρότες στην Ελλάδα ανησυχούν για την τύχη της φέτας στις εμπορικές συμφωνίες της ΕΕ με τρίτες χώρες, αφού η ΕΕ δεν κατάφερε να την προστατεύσει πλήρως στη συμφωνία ελεύθερων συναλλαγών CETA με τον Καναδά.
Η φέτα θεωρείται ο «λευκός χρυσός» της ελληνικής οικονομίας. Η χώρα παράγει περίπου 120.000 τόνους φέτας ετησίως.
Επί του παρόντος, η χώρα εξάγει περίπου 500 τόνους φέτας στον Καναδά ετησίως. Μετά την εμπορική συμφωνία μεταξύ των Βρυξελλών και της Οτάβας, οι καναδικές εταιρείες μπορούν να συνεχίσουν να παράγουν και να εμπορεύονται «καναδική φέτα» στη χώρα τους.
Η συμφωνία CETA προστατεύει περισσότερες από 140 γεωγραφικές ενδείξεις από όλη την Ευρώπη. Αλλά στην περίπτωση των τυριών φέτα – καθώς και των Asiago, Gorgonzola, Fontina και Munster – οι Καναδοί μπορούν να παράγουν και να πουλάνε την «δική τους φέτα» στην εγχώρια αγορά.
Συγκεκριμένα προϊόντα όπως η φέτα, η οποία προστατεύεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πρέπει να πληρούν τις απαιτήσεις του καθεστώτος ποιότητας της ονομασίας προέλευσης της ΕΕ, επομένως τα καναδικά τυριά που φέρουν την ονομασία φέτα δεν μπορούν να εισέλθουν στην Ευρώπη.
Ωστόσο, οι καναδοί παραγωγοί που άρχισαν να χρησιμοποιούν την ετικέτα φέτας στην εγχώρια αγορά πριν από το 2013 θα είναι σε θέση να συνεχίσουν να το κάνουν.
Από τη στιγμή που θα τεθεί σε ισχύ η CETA, οι Καναδοί παραγωγοί θα υποχρεωθούν επίσης να προσθέσουν στις ετικέτες τους διατυπώσεις όπως «είδος», «τύπος», «στυλ» ή «απομίμηση», σε συνδυασμό με ευανάγνωστη και ορατή ένδειξη της γεωγραφικής προέλευσης του λόγω προϊόντος.
«Δεν θα επιτρέπεται καμία αναφορά του τύπου Greek feta ή και ακόμα Greek style feta ή ελληνικές σημαίες σε Καναδούς παραγωγούς,» επισημαίνει η ευρωβουλευτής Εύα Καϊλή.
Από την άλλη πλευρά, οι ελληνικές εταιρείες που παράγουν γνήσια φέτα θα μπορούν να εξάγουν στον Καναδά.
Φέτα από αγελαδινό
Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικής Κτηνοτροφίας κ. Τάκης Πεβερέτος είπε στην EURACTIV ότι η έλλειψη πλήρους προστασίας για τη φέτα στη συμφωνία για τον Καναδά είναι «απαράδεκτη».
«Είναι το βομβαρδιστικό των εξαγωγών μας όχι μόνο για το τυρί αλλά και για άλλα προϊόντα […] λαμβάνοντας υπόψη ότι εξάγουμς 52,000 τόνους ετησίως που φέρνουν 350 εκ ευρώ στο ισοζύγιο,» τόνισε.
Για τον κ Πεβερέτο, προκύπτουν δύο ζητήματα από την CETA και το μέλλον της φέτας.
Η φέτα παρασκευάζεται μόνο με πρόβειο γάλα (70%) και κατσικίσιο (30%). «Με τη συμφωνία CETA, οι καναδοί θα είναι σε θέση να παράγουν και να πουλήσουν φέτα από αγελαδινό γάλα», δήλωσε ο Έλληνας αγρότης.
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Κτηνοτρόφων Θεσσαλίας Νίκος Παλάσκας χαρακτήρισε τη φέτα ως το «λευκό χρυσό» της ελληνικής οικονομίας.
«Το πρόβλημα είναι πως μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες στον κόσμο έχουν συγκεκριμένα τυροκομεία και έτσι θα πνίξουν την αγορά με φέτα αγελαδινή, ενώ το γάλα θα προέρχεται από ζώα που τρώνε μεταλλαγμένες ζωοτροφές με αποτέλεσμα να ξεκληρίσουν την κτηνοτροφία της Ελλάδας,» είπε.
Σε μια προσπάθεια να ηρεμήσει τα πνεύματα, ο Επίτροπος Γεωργίας Φιλ Χόγκαν υποσχέθηκε να αναθεωρήσει την υπόθεση της φέτας μετά από πέντε χρόνια. Ωστόσο, οι Έλληνες φοβούνται ότι θα είναι ήδη πολύ αργά.
«Η δέσμευση του Χόγκαν δεν είναι καθόλου χρήσιμη […] Οι καταναλωτές θα συνηθίσουν να τρώνε τυρί από αγελαδινό γάλα και θα θεωρούν ότι είναι φέτα», σημείωσε ο Πεβερέτος, προσθέτοντας ότι η περίπτωση της φέτας πρέπει να επανεξεταστεί σε ένα χρόνο το πολύ.
Την ίδια άποψη συμμερίζεται και η Ένωση Βιομηχανιών Γάλακτος και Γαλακτοκομικών Προϊόντων, η οποία ισχυρίζεται ότι η Επιτροπή χρησιμοποίησε το πενταετές επιχείρημα ως «δόλωμα» για να κρατήσει την ελληνική κυβέρνηση στο πλευρό της.
Μελλοντικές εμπορικές συμφωνίες
Επιπλέον, οι Έλληνες κτηνοτρόφοι φοβούνται ότι η CETA θα δημιουργήσει προηγούμενο που θα επιτρέψει σε άλλες χώρες να ζητήσουν μια παρόμοια συμφωνία για τη φέτα. Αυτό συμβαίνει ήδη με τη Νότια Αφρική.
Ο Πεβερέτος κατηγόρησε επίσης την προηγούμενη κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, καθώς και τον πρώην πρόεδρο της Επιτροπής κ. Μπαρόζο, για την αποτυχία της προστασίας της φέτας στη συμφωνία CETA και παρότρυνε την σημερινή κυβέρνηση να θέσει την υπόθεση ψηλά στην ατζέντα σε μελλοντικές διμερείς εμπορικές συμφωνίες.
«Γνωρίζουμε τώρα το παρασκήνιο. Το 2013, η τότε κυβέρνηση επέτρεψε στην Επιτροπή να διαπραγματευτεί με αυτόν τον τρόπο με τον Καναδά σχετικά με τη φέτα», σημείωσε.
Σε δήλωσή της νωρίτερα αυτό το μήνα (11 Ιουλίου), η ελληνική κυβέρνηση τόνισε ότι έχει ξεκινήσει εκστρατεία για την αναθεώρηση των συμφωνιών που αφορούν στο «εθνικό τυρί’ και τόνισε ότι με την Ιαπωνία η φέτα θα προστατεύεται πλήρως.
Πράγματι, με το Τόκιο, η αυθεντική ελληνική φέτα απολαμβάνει πλήρη προστασία. Αλλά το εμπορικό ενδιαφέρον για την εγχώρια παραγωγή είναι αρκετά χαμηλό: δεν υπάρχει καθιερωμένη ιαπωνική βιομηχανία που παράγει ήδη κάποιο προϊόν που ονομάζει φέτα.
Πηγές από το ελληνικό υπουργείο Γεωργίας ανέφεραν στη EURACTIV ότι από τώρα και στο εξής η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει τη συμφωνία με την Ιαπωνία ως ένα «πρότυπο» για μελλοντικές εμπορικές συμφωνίες της ΕΕ με τρίτες χώρες.
Κομισιόν: Κάθε περίπτωση ξεχωριστή
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πιστεύει ότι εξασφάλισε το υψηλότερο δυνατό επίπεδο προστασίας στη συμφωνία της με τον Καναδά, χαρακτηρίζοντας το επίτευγμα ως «πρωτοφανή επιτυχία».
«Ήταν μια πρωτοποριακή βελτίωση της προϋπάρχουσας κατάστασης στην καναδική αγορά […] η εναλλακτική λύση θα ήταν καμία προστασία», δήλωσε στη EURACTIV ο εκπρόσωπος Τύπου της ΕΕ Ντάνιελ Ροσάριο.
Ο αξιωματούχος της ΕΕ συνέχισε λέγοντας ότι στην περίπτωση του Καναδά η συζήτηση ήταν «πολύ δύσκολη» επειδή η ίδια η έννοια των γεωγραφικών ενδείξεων απορρίφθηκε αρχικά και η φέτα θεωρείτο ευρέως γενικό όνομα στη βορειοαμερικανική αγορά.
«Σε αυτό το πλαίσιο, κάθε παραχώρηση από τον Καναδά θα μπορούσε να επιτευχθεί μόνο με την αποδοχή μιας ειδικής μεταχείρισης», τόνισε ο κ. Ροζάριο, προσθέτοντας ότι αν είχε παραμείνει το προηγούμενο status quo, δεν θα υπήρχε καμία προστασία για τη φέτα.
«Η προστασία αυτή παρουσιάζει επίσης ευκαιρίες στην αγορά για τους Έλληνες παραγωγούς που μπορούν να εισέλθουν σε αυτές τις αγορές με τη δυνατότητα να γνωστοποιήσουν στους Καναδούς καταναλωτές τα μοναδικά χαρακτηριστικά της ‘μόνης και αληθινής’ ελληνικής φέτας», τόνισε ο αξιωματούχος της Επιτροπής.
Ο ρόλος της διασποράς
Μια πηγή με εμπειρία στις εμπορικές συνομιλίες δήλωσε στο EURACTIV ότι πρέπει πάντα να εξετάζεται η «προηγούμενη χρήση» των προστατευόμενων ετικετών στις διαπραγματεύσεις για τις γεωγραφικές ενδείξεις, ειδικά σε χώρες με την παρουσία ευρωπαϊκής διασποράς ή με ορισμένα καταναλωτικά πρότυπα.
Ο Καναδάς έχει μια ελληνική κοινότητα 250.000 ατόμων, μερικοί από τους οποίους ασχολούνται με την παραγωγή καναδικής φέτας.
Η ίδια πηγή εξήγησε ότι όλες οι εμπορικές συμφωνίες με τρίτες χώρες διαφέρουν σημαντικά και ότι κάθε περίπτωση πρέπει να αντιμετωπιστεί αναλόγως. Για παράδειγμα, για το Βιετνάμ, δεν θα είναι δύσκολο να προστατεύσουμε τη φέτα όπως στην Ευρώπη, αλλά να πείσουμε τους Καναδούς να κάνουν το ίδιο ίσως χρειαστεί μια πρόσθετη προσπάθεια.
«Ο λόγος είναι απλός: έχετε ένα τυρί που λέγεται φέτα που παράγεται ή πωλείται στον Καναδά για γενιές, ενώ στο Βιετνάμ δεν γίνεται αυτό», τόνισε η πηγή.
Προέλευση: EURACTIV
