Το 45% των γνωστών φυτών με ανθοφορία ενδέχεται να απειλούνται με εξαφάνιση υποστηρίζει μια πρόσφατη μελέτη για τα φυτά και τους μήκυτες, καλώντας σε επείγουσα διεθνή δράση για να σταματήσουμε την έκτη στην ιστορία του πλανήτη και πρώτη οφειλόμενη στον άνθρωπο εξαφάνιση ειδών.
Η έκθεση έρχεται να προστεθεί στις όλο και πιο ανησυχητικές πληροφορίες για την ταυτόχρονη σοβαρή υποβάθμιση της βιοποικιλότητας και τις συνέπειες της επιταχυνόμενης (και καταστροφικής για την ανθρωπότητα) κλιματικής αλλαγής. Ούτε για το ένα, ούτε για το άλλο πρόβλημα, οι υπάρχουσες εξουσίες σε Ανατολή και Δύση, Βορρά και Νότο της ανθρωπότητας δείχνουν διατεθειμένες να κάνουν οτιδήποτε το σοβαρό, ενώ τα οικονομικά συμφέροντα που θίγονται από οποιοδήποτε μέτρο αποτροπής των φαινομένων αυτών έχουν επιδοθεί στη χρηματοδότηση της διασποράς διεθνώς εξωφρενικά ανοήτων θεωριών συνωμοσίας, που αρνούνται τα μαζικά επιστημονικά δεδομένα για την ανθρωπογενή κλιματική αλλαγή και τις συνέπειές της (αλλά και την κοινή λογική, αφού πλέον αυτές οι συνέπειές της έχουν γίνει ορατές δια γυμνού οφθαλμού στα ακραία καιρικά φαινόμενα που πλήττουν όλο τον πλανήτη και παρ’ ημίν πρόσφατα τη Θεσσαλία).
Η πέμπτη έκθεση για την «Κατάσταση των Φυτών και Μυκήτων του Κόσμου» των Βασιλικών Βοτανικών Κήπων του Ηνωμένου Βασιλείου (RBG) δόθηκε στη δημοσιότητα την περασμένη εβδομάδα και υπογραμμίζει ότι η αποτελεσματική διαχείριση των φυτών και των μυκήτων που αποτελούν τα «οικοδομικά υλικά» του κατοικήσιμου πλανήτη μας είναι το κλειδί για να σταματήσει ευρύτερη απώλεια βιοποικιλότητας και να αποκατασταθεί πλήρως η λειτουργία των οικοσυστημάτων της Γης.
Η έκθεση υπογραμμίζει μεταξύ άλλων ότι «οι πόροι και οι υπηρεσίες που προσφέρει η φύση -από τροφή έως καθαρό νερό- δημιουργήθηκαν στη διάρκεια αιώνων οικοδόμησης οικοσυστημάτων από μικρόβια (περιλαμβανομένων των μυκήτων), φυτά και ζώα και την αλληλεπίδρασή τους με γεωχημικές διαδικασίες. Επειδή υποβαθμίζουμε τα οικοσυστήματα, εκπέμπουμε αέρια θερμοκηπίου στον αέρα και μολύνουμε τους υδάτινους πόρους με τέτοια ταχύτητα, κινδυνεύουμε να αποσταθεροποιήσουμε την παγκόσμια ισορροπία που έχει εγκαθιδρυθεί από αυτές τις εξελικτικές διαδικασίες».
Η έκθεση υποστηρίζει ότι δεν ξέρουμε τι δυνατότητες ενδεχομένως χάνουμε όταν χάνουμε ένα είδος ζωής. Μπορεί να είναι ένα αντικαρκινικό φάρμακο ή μια λύση στο πρόβλημα της πείνας. Όπως υποστήριξε η ερευνήτρια των Βοτανικών Κήπων Matilda Brown μιλώντας στο BBC, το 90% των φαρμάκων που χρησιμοποιούμε προέρχονται από κάποιο φυτό, κι αυτό σημαίνει ότι αν χάσουμε ένα είδος προτού προλάβουμε να το μελετήσουμε χάνουμε σημαντικές καινούριες δυνατότητες. Μόνο ένα κλάσμα των φυτών και το 10% μυκήτων του πλανήτη υπολογίζεται ότι έχουν προλάβει να απομονωθούν, να ονομασθούν και να μελετηθούν μέχρι σήμερα.
Η μελέτη των Βασιλικών Βοτανικών Κήπων της Βρετανίας είναι η τελευταία μιας σειράς φετεινών ανησυχητικών εκθέσεων. Η μελέτη του NatureServe που δημοσιοποιήθηκε τον Φεβρουάριο επισημαίνει ότι το 34% των ειδών φυτών και το 40% των ζωικών ειδών στις Ηνωμένες Πολιτείες κινδυνεύουν με εξαφάνιση ενώ το 41% των οικοσυστημάτων στις ΗΠΑ κινδυνεύουν να καταρρεύσουν. Μια μελέτη που δόθηκε στη δημοσιότητα τον περασμένο μήνα υπολογίζει ότι δεκάδες γένη (genera) έχουν χαθεί μετά το 1500 εξαιτίας της ανθρώπινης δράσης. Είναι αλήθεια ότι τον περασμένο Δεκέμβριο υπεγράφη, μετά από χρόνια διαπραγματεύσεων, η συμφωνία «Kunming-Montreal Biodiversity Framework» για την προστασία και την αποκατάσταση της φύσης, όπως όμως επισημαίνουν οικολόγοι επικριτές της ναι μεν θέτει ορθούς στόχους, δεν προβλέπει όμως εξαναγκαστικούς μηχανισμούς για την πραγματοποίησή τους.
Με «μεγάλα λόγια» και ελάχιστες πράξεις έχουν ξεπεράσει έως τώρα τα οικολογικά (και όχι μόνο) προβλήματα οι συντριπτικά περισσότερες κυβερνήσεις του κόσμου, μόνο που αυτό δεν μας πάει πουθενά. Αν δεν γίνει ένα θαύμα αφύπνισης των όλο και πιο παθητικών, βυθισμένων στη σύγχυση και την αμάθεια, κοινωνιών μας, τα προβλήματα θα γίνουν όλο και πιο απειλητικά, καθώς η ανθρωπότητα διασχίζει τα ίδια τα φυσικά όρια του πλανήτη.
* Ο Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος είναι δημοσιογράφος ΑΠΕ-ΜΠΕ
