Βελτίωση των λειτουργικών συνθηκών στη μεταποίηση και ενίσχυση του οικονομικού κλίματος το πρώτο τρίμηνο 2023
Όπως παρουσιάζεται στα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) και της Τραπέζης της Ελλάδος (ΤτΕ), το έτος 2022, μια χρονιά σημαντικών διαταραχών, πρωτίστως στην πλευρά της προσφοράς, έκλεισε για την ελληνική οικονομία με ισχυρό ρυθμό μεγέθυνσης το τέταρτο τρίμηνο 2022, μειούμενο αλλά υψηλό ποσοστό ανεργίας, φθίνοντα άλλα υψηλό-διευρυμένο πληθωρισμό και αυξημένο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.[1] Αναλυτικά, το πραγματικό ΑΕΠ ενισχύθηκε κατά 1,4% QοQ / 5,1% YoY έναντι 0,0% QoQ / 1,8% YoY στην Ευρωζώνη, το ποσοστό ανεργίας, το δεύτερο μεγαλύτερο στην EE-27 μετά την Ισπανία, μειώθηκε στο 11,8% τον Δεκ-22 από 12,9% τον Δεκ-21 (ή στο 12,4% από 14,8% σε όρους μέσου 12 μηνών), ο πληθωρισμός μετρούμενος βάσει του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ) αποκλιμακώθηκε στο 7,6% τον Δεκ-22 από το ιστορικό υψηλό του 12,1% τον Σεπ-22, ενώ το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών διευρύνθηκε στο 9,7% του ΑΕΠ το 2022 (€20,1 δισεκ.) από 6,8% το 2021 (€12,3 δισεκ.).[2] Τέλος, σε ό,τι αφορά το δημοσιονομικό αποτέλεσμα, η πρώτη κοινοποίηση από την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία (Eurostat) είναι προγραμματισμένη για τις 21 Απριλίου 2023, την ίδια μέρα με την αξιολόγηση του οίκου πιστοληπτικής αξιολόγησης Standard & Poor’s, ο οποίος προσώρας κατατάσσει την ελληνική οικονομία ένα σκαλοπάτι κάτω από την επενδυτική βαθμίδα. Σύμφωνα με την Εισηγητική Έκθεση Προϋπολογισμού 2023 (Νοε-22), ο στόχος για το πρωτογενές αποτέλεσμα του 2022 είναι για έλλειμμα 1,6% του ΑΕΠ, ωστόσο τις τελευταίες μέρες δηλώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων κάνουν λόγο για επίτευξη πρωτογενούς ελλείμματος σημαντικά χαμηλότερο από τον προαναφερθέντα στόχο.[3]
Βάσει των δεικτών οικονομικής συγκυρίας που έχουν δημοσιευτεί μέχρι σήμερα, τα μηνύματα που εκπέμπονται για την πορεία της ελληνικής οικονομίας το πρώτο τρίμηνο 2023 είναι ενθαρρυντικά. Ο εποχικά διορθωμένος δείκτης PMI μεταποίησης της S&P Global, ένα μέγεθος που δείχνει τον βαθμό βελτίωσης-επιδείνωσης των λειτουργικών συνθηκών στον εν λόγω κλάδο από μήνα σε μήνα, ενισχύθηκε σε υψηλό 10 μηνών τον Μαρ-23, λαμβάνοντας τιμή άνω του ορίου των 50 μονάδων για δεύτερη παρατήρηση στη σειρά (52,8 μονάδες τον Μαρ-23 από 51,7 τον Φεβ-23, έναντι 47,3 στην Ευρωζώνη, βλέπε Σχήμα 1.2). Σύμφωνα με το δελτίο τύπου της S&P Global, τα κύρια σημεία της έρευνας του Μαρ-23 συμπυκνώνονται στα εξής: πρώτον, στην αύξηση του ρυθμού ανόδου της παραγωγής και των νέων παραγγελιών λόγω της αυξημένης ζήτησης από το εσωτερικό και το εξωτερικό, δεύτερον, στην αποκλιμάκωση των πληθωριστικών πιέσεων στις τιμές εισροών και στις τιμές χρέωσης και τρίτον, στην αύξηση της απασχόλησης με τον υψηλότερο ρυθμό σε διάστημα περίπου ενός χρόνου. Αξίζει να σημειωθεί ότι η τιμή του δείκτη PMI μεταποίησης στην Ελλάδα τον Μαρ-23 ήταν υψηλότερη από τις αντίστοιχες στην Ισπανία (51,3), την Ιταλία (51,1), την Ιρλανδία (49,7), τη Γαλλία (47,3), την Ολλανδία (46,4), τη Γερμανία (44,7) και την Αυστρία (44,7). Τέλος, όπως παρουσιάζεται στο Σχήμα 1.1, η βελτίωση των λειτουργικών συνθηκών στον τομέα της μεταποίησης στην Ελλάδα το πρώτο τρίμηνο 2023 αποτελεί ένα θετικό σημάδι για την πορεία του πραγματικού ΑΕΠ. Η δημοσίευση των εθνικών λογαριασμών του πρώτου τριμήνου 2023 είναι προγραμματισμένη για τις 7 Ιουνίου 2023.
[1] Η άνοδος των τιμών της ενέργειας θεωρείται αρνητική διαταραχή στην προσφορά (negative supply shock), καθότι οι επιχειρήσεις, λόγω του αυξημένου κόστους της ενέργειας (π.χ. πετρέλαιο και φυσικό αέριο), μειώνουν τη χρήση αυτής της εισροής, οπότε με δεδομένους τους υπόλοιπους συντελεστές της παραγωγής, ήτοι φυσικό κεφάλαιο και εργασία, παράγουν λιγότερο προϊόν.
[2] Ως QoQ% και YoY% ορίζουμε την τριμηνιαία και την ετήσια ποσοστιαία μεταβολή αντίστοιχα.
[3] Βλέπε https://www.minfin.gr/web/guest/-/d-t-omilia-tou-ypourgou-oikonomikon-k-chrestou-staikoura-sten-ekdelose-tou-ypourgeiou-oikonomikon-me-thema-ellenike-oikonomia-anthektikoteta-proodos-p
Παράλληλα με τη βελτίωση του δείκτη PMI μεταποίησης, ανοδικά κινήθηκε και ο δείκτης οικονομικού κλίματος του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) το πρώτο τρίμηνο 2023, παρότι τον Μαρ-23 μειώθηκε ελαφρά στις 106,8 μονάδες (99,3 στην Ευρωζώνη, βλέπε Σχήμα 1.4) από 107,6 μονάδες τον Φεβ-23 (99,6 στην Ευρωζώνη). Για το σύνολο των τριών πρώτων μηνών του 2023, ο μέσος όρος του δείκτη οικονομικού κλίματος ενισχύθηκε στις 106,8 μονάδες (υψηλό 4 τριμήνων) από 101,5 μονάδες το τελευταίο τρίμηνο του 2022. Με εξαίρεση τον δείκτη εμπιστοσύνης στις υπηρεσίες που κατέγραψε πτώση (χαμηλό 4 τριμήνων), όλοι οι υπόλοιποι κινήθηκαν ανοδικά, με το λιανεμπόριο, τις κατασκευές, τους καταναλωτές και τη βιομηχανία σε υψηλά 12, 6, 5 και 3 τριμήνων αντίστοιχα. Λόγω της μεγάλης θετικής συσχέτισης ανάμεσα στον δείκτη οικονομικού κλίματος και στον ετήσιο πραγματικό ρυθμό μεγέθυνσης (βλέπε Σχήμα 1.3), τα προαναφερθέντα αποτελέσματα, όπως και τα αντίστοιχα του δείκτη PMI μεταποίησης, αποτελούν μια θετική ένδειξη για τους εθνικούς λογαριασμούς του πρώτου τριμήνου 2023. Τέλος, ενθαρρυντικά μηνύματα εκπέμπονται και από τους δείκτες παραγωγής στη μεταποίηση και όγκου λιανικού εμπορίου (πωλήσεις σε σταθερές τιμές) τον Ιαν-23. Η μεν πρώτη μεταβλητή παρέμεινε σε ανοδική τροχιά για πέμπτο μήνα στη σειρά (0,4% MoM / 8,4% YoY τον Ιαν-23 από 0,8% MoM / 5,6% YoY τον Δεκ-22), η δε δεύτερη ενισχύθηκε κατά 0,7% MoM / 1,6% YoY από μείωση 0,8% MoM / 0,9% YoY τον Δεκ-22.[1]
[1] Ως MoM% και YoY% ορίζουμε τη μηνιαία και την ετήσια ποσοστιαία μεταβολή αντίστοιχα.
Σε ό,τι αφορά την εγχώρια αγορά εργασίας, το εποχικά διορθωμένο ποσοστό ανεργίας, μετά την απότομη πτώση που σημείωσε τον Ιαν-23 στο 10,3% του εργατικού δυναμικού από 11,8% τον Δεκ-22, αυξήθηκε στο 11,4% τον Φεβ-23 (βλέπε Σχήμα 2.1). Οι εν λόγω διακυμάνσεις συνδέονται με τις απότομες μειώσεις και αυξήσεις του αριθμού των ανέργων στην αρχή της χρονιάς (τέλος εορταστικής περιόδου) λόγω της εξόδου και στη συνέχεια της επιστροφής τους στο εργατικό δυναμικό.[1] Παράλληλα, η απασχόληση μειώθηκε σε μηνιαία βάση τον Ιαν-23 και τον Φεβ-23 (0,7% MoM, βλέπε Σχήμα 2.2), ενώ σε ετήσια βάση κατέγραψε αρνητικό ρυθμό μεταβολής για πρώτη φορά από τον Μαρ-21. Το εν λόγω αποτέλεσμα αποτελεί μια πρώτη ένδειξη για την αναμενόμενη επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης της απασχόλησης το 2023 από τα σχετικά υψηλά επίπεδα των δύο προηγούμενων ετών (6,1% και 5,5% το 2021 και το 2022 αντίστοιχα). Τους επόμενους μήνες αναμένεται ενίσχυση της απασχόλησης σε μηνιαία βάση λόγω της ενάρξεως της τουριστικής περιόδου. Τέλος, στο μέτωπο του πληθωρισμού, η αποκλιμάκωση συνεχίζεται, με την προκαταρτική εκτίμηση της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (Eurostat) για τον μήνα Μαρ-23 να τοποθετεί την ετήσια αύξηση του ΕνΔΤΚ στο 5,4% από 7,6% τον Δεκ-22.
Εν κατακλείδι, η ελληνική οικονομία μετά το δυναμικό κλείσιμο του 2022 εμφανίζει θετικές προοπτικές στη βραχυχρόνια περίοδο. Οι περισσότεροι δείκτες οικονομικής συγκυρίας που έχουν δημοσιευτεί μέχρι σήμερα εκπέμπουν θετικά μηνύματα για τα μακροοικονομικά αποτελέσματα του πρώτου τριμήνου 2023.
[1] Ο αριθμός των ανέργων από τα 556,2 χιλ. άτομα τον Δεκ-22 μειώθηκε στα 473,1 χιλ. άτομα τον Ιαν-23 και στη συνέχεια αυξήθηκε στα 526,7 χιλ. άτομα τον Φεβ-23.
