Ο υπουργός Υγείας, Ανδρέας Ξανθός, με στόχο την διεύρυνση των πολιτικών που ήδη εφαρμόζονται στο πεδίο των εξαρτήσεων και την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών που επιβάλουν οι διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες και τα νέα δεδομένα στη χώραμε επιστολή του καλεί όλους τους εμπλεκόμενους φορείς (υπουργεία Εσωτερικών, Προστασίας του Πολίτη και Δικαιοσύνης, Δήμος Αθηναίων, Περιφέρεια Αττικής, πολιτικά κόμματα, ΚΕΘΕΑ, ΟΚΑΝΑ, 18ΑΝΩ-ΨΝΑ και ΜΚΟ) να καταθέσουν τις προτάσεις τους. Σκοπός η εκπόνηση Σχεδίου Δράσης για την αντιμετώπιση των συνεπειών που προκαλεί η χρήση ψυχοτρόπων ουσιών στο κέντρο της Αθήνας και σε άλλες περιοχές της πρωτεύουσας.
Στην Αθήνα, όπως και στα υπόλοιπα μεγάλα αστικά κέντρα, παρατηρείται υψηλότερο ποσοστό χρήσης ψυχοτρόπων ουσιών σε σύγκριση με τις επαρχιακές πόλεις. Οι αγορές παράνομων ναρκωτικών (πιάτσες) λειτουργούν σε περιοχές περιφερειακά ή και εντός του κέντρου. Σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά (ΕΚΤΕΠΝ), για το έτος 2016, η εκτίμηση του συνολικού αριθμού των λεγόμενων χρηστών υψηλού κινδύνου[1] στη χώρα ήταν περίπου 17.000 εκ των οποίων σχεδόν οι μισοί εντοπίζονται στην ευρύτερη περιοχή του λεκανοπεδίου. Πρόκειται για ενεργούς χρήστες ψυχοτρόπων ουσιών, έναν ιδιαίτερα περιθωριοποιημένο πληθυσμό, συχνά χωρίς στέγη και με περιορισμένη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η προσέγγιση των χρηστών με χαμηλό ή κανένα κίνητρο για ένταξη σε θεραπεία απεξάρτησης, επιτυγχάνεται μέσα από τα λεγόμενα μέτρα μείωσης της βλάβης που περιλαμβάνουν παρεμβάσεις, προγράμματα και πολιτικές που αποσκοπούν στη μείωση των υγειονομικών, κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεων της χρήσης ναρκωτικών σε άτομα, κοινότητες και κοινωνίες.
Τις τελευταίες δεκαετίες οι αρμόδιοι εποπτευόμενοι φορείς του υπουργείου Υγείας εφαρμόζουν τέτοιες παρεμβάσεις οι οποίες περιλαμβάνουν προγράμματα υποκατάστασης οπιοειδών, δράσεις προσέγγισης χρηστών εκτός δομών (streetwork), προγράμματα διανομής βελόνων και συριγγών, συμβουλευτικές υπηρεσίες με στόχο την ασφαλή χρήση κ.α. Σημαντικό ρόλο στην υλοποίηση των παραπάνω δράσεων έχουν πλέον αναλάβει και Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) που δραστηριοποιούνται στο πεδίο. Ωστόσο, παρά τη διαθεσιμότητα υπηρεσιών, οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια διαμορφώνουν ένα τοπίο που απαιτεί διεύρυνση και εντατικοποίηση των προσπαθειών καθώς και βελτίωση του συντονισμού των δράσεων.
Το υπουργείο Υγείας προκειμένου να καλύψει τις διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες έχει προχωρήσει σε:
- ενίσχυση και ανασχεδιασμό των υπηρεσιών του ΟΚΑΝΑ με αποτέλεσμα τη δραστική μείωση της λίστας αναμονής για εισαγωγή σε πρόγραμμα υποκατάστασης
- σχεδιασμό και εξασφάλιση χρηματοδότησης, μέσω ευρωπαϊκών κονδυλίων, για τη δημιουργία νέων δομών μείωσης της βλάβης (κέντρα ημέρας, ξενώνες βραχείας φιλοξενίας αστέγων, κινητές μονάδες προσέγγισης και υγειονομικής φροντίδας) που θα ξεκινήσουν τη λειτουργία τους σταδιακά μέσα στο επόμενο εξάμηνο
- επεξεργασία διάταξης που καθιστά δυνατή τη λειτουργία χώρων εποπτευόμενης χρήσης ναρκωτικών και η οποία θα κατατεθεί άμεσα σε σχέδιο νόμου του υπουργείου Υγείας.
Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου υγείας θεωρεί ότι η στενότερη συνεργασία των φορέων και ο καλύτερος συντονισμός των δράσεων μπορούν να δημιουργήσουν οικονομίες κλίμακας και να συμβάλουν στην αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του προβλήματος των ναρκωτικών στην πρωτεύουσα. Γι’ αυτό το λόγο προσκαλεί όλους τους εμπλεκόμενους να καταθέσουν τις προτάσεις τους προκειμένου να τις επεξεργαστούν οι αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου και να συντάξουν Σχέδιο Δράσης για την αντιμετώπιση του προβλήματος.
Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι οι παρεμβάσεις μείωσης της βλάβης απευθύνονται σε χρήστες που δεν προσεγγίζουν τις θεραπευτικές υπηρεσίες και αποτελούν έναν μόνο από τους πυλώνες της πολιτικής του υπουργείου που έχει ως τελικό στόχο την πλήρη απεξάρτηση.
Οι δράσεις μείωσης της βλάβης αποσκοπούν στην προστασία της δημόσιας υγείας και της υγείας μιας ιδιαίτερα ευάλωτης ομάδας πολιτών, στην έγκαιρη παρέμβαση για αντιμετώπιση περιστατικών υπερδοσολογίας και στη διασύνδεση μιας κοινωνικά αποκλεισμένης μερίδας πληθυσμού με τις υπηρεσίες υγείας και κοινωνικής φροντίδας. Πολιτική προτεραιότητα του υπουργείου Υγείας είναι η καθολική, ισότιμη κάλυψη των υγειονομικών αναγκών των πολιτών μέσα από την αναβάθμιση των υπηρεσιών του Δημόσιου Συστήματος Υγείας.
[1] Άτομα που κάνουν συστηματικά ενέσιμη χρήση οπιοειδών ή άλλων ουσιών με υψηλά εξαρτησιογόνο και βλαπτική δράση
