Σε λίγες δεκαετίες από σήμερα, ολόκληρη η ανθρώπινη δραστηριότητα στον ανεπτυγμένο κόσμο δεν αποκλείεται να στεγάζεται σε κάθετες «μικροπόλεις». Πανύψηλους ουρανοξύστες, όπου οι κάτοικοι θα χρησιμοποιούν το …ασανσέρ για να πάνε από την κατοικία τους σε έναν συνεργατικό χώρο εργασίας λίγους ορόφους πιο πάνω, πριν επισκεφτούν το γυμναστήριο ή κάνουν τις αγορές τους στα καταστήματα ακόμα πιο ψηλά ή λίγο χαμηλότερα. Εκατοντάδες προϊόντα μπορεί να παραδίδονται καθημερινά με drones στα «έξυπνα» σπίτια, τα οποία θα «συνδιαλέγονται» με έξυπνες οικιακές συσκευές μέσω του Ίντερνετ των Πραγμάτων (ΙοΤ), φροντίζοντας π.χ., για τον ανεφοδιασμό του ψυγείου, όταν το γάλα τελειώνει.
Η αυξημένη σημασία που τείνει να αποκτήσει το δομημένο περιβάλλον, δημιουργεί σημαντικές επιχειρηματικές ευκαιρίες για εταιρείες οι οποίες ασχολούνται με την τεχνολογία στον τομέα του real estate, αυτό που έχει γίνει διεθνώς γνωστό με τους όρους «proptech» (property tech) και «realtech» (real estate tech) και έρχεται να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αξιολογούν, αγοράζουν, διαχειρίζονται και συντηρούν τα ακίνητα, κάνουν έρευνα αγοράς για αυτά, τα …επισκέπτονται για πρώτη φορά, υπογράφουν συμβόλαια αγοραπωλησιών, επωφελούνται από υπηρεσίες ασφαλείας και αντιμετωπίζουν τα προβλήματα στα υδραυλικά ή τα ηλεκτρολογικά στοιχεία ενός κτηρίου, λαμβάνοντας πληροφορία για αυτά μέσω αισθητήρων.
Ασχέτως όμως του αν το σενάριο για τις κάθετες «μικροπόλεις» του μέλλοντος επαληθευτεί ή όχι, το proptech αναπτύσσεται ήδη παγκοσμίως με ραγδαίο ρυθμό, και στην Ελλάδα, όπου μέσα σε λίγα χρόνια δημιουργήθηκαν στον κλάδο περίπου 30 νεοφυείς επιχειρήσεις. Το proptech παρουσίασε διεθνώς επιδόσεις- ρεκόρ σε συμφωνίες χρηματοδοτήσεων το 2019, οπότε έκανε τεράστιο άλμα σε σχέση με το 2018, πριν γνωρίσει καθίζηση το πανδημικό 2020, για να ανακάμψει το 2021. Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο εταίρος της «Deloitte Business Solutions S.A», Χρήστος Κοσμάς, παρομοιάζει το proptech με «κοιμώμενο γίγαντα», καθώς παρά την πολύ σημαντική προοπτική που υπάρχει, η ανάπτυξή του υπολείπεται προς το παρόν σημαντικά έναντι για παράδειγμα του fintech, ήτοι της χρηματοοικονομικής τεχνολογίας.
«Σύμφωνα με τη Fintech Global, το proptech συγκέντρωσε χρηματοδοτήσεις ύψους 2 δισ. δολαρίων το 2017 και 3 δισ. το 2018, ενώ εκτινάχθηκε στα 13,9 δισ. το 2019, χρηματοδότηση που αντιστοιχούσε σε 250 συμφωνίες. Υποχώρησε σε λιγότερο από 6 δισ. το 2020 και μόνο στο πρώτο εννιάμηνο του 2021 έφτασε στα 7,1 δισ. δολάρια, κάτι που σημαίνει ότι το έτος θα κλείσει πιθανώς γύρω στα 10 δισεκατομμύρια -άρα υπάρχει δυναμική ανάκαμψη. Για λόγους συγκρίσεων, το fintech συγκέντρωσε παγκοσμίως 94,7 δισ. δολάρια μόνο στο πρώτο εννιάμηνο του 2021 μόνο, ποσό που υπολείπεται κατά μόλις 200 εκατ. δολάρια από τις συνολικές χρηματοδοτήσεις και των δύο προηγούμενων ετών μαζί. Αν λοιπόν σκεφτούμε ποια είναι η δυναμική του χώρου του real estate, από το οποίο δεν βγάζουν χρήματα μόνο επιχειρήσεις, αλλά και οι ιδιώτες-ιδιοκτήτες, και το οποίο αγκαλιάζει πληθώρα άλλων κλάδων, όπως ο χρηματοπιστωτικός, γίνεται εμφανής η προοπτική που διανοίγεται» εξηγεί ο κ.Κοσμάς.
30 νεοφυείς επιχειρήσεις στον κλάδο στην Ελλάδα μέσα σε λίγα χρόνια
Στην Ελλάδα ο κλάδος ξεκίνησε δειλά-δειλά το 2006, όταν δημιουργήθηκε ο «spitogatos.gr», ουσιαστικά η πρώτη γνωστή ελληνική εταιρεία proptech. «Σήμερα στον κλάδο δραστηριοποιούνται περίπου 30 νεοφυείς επιχειρήσεις και υποθέτω πως πολλές ακόμα είναι στο λεγόμενο “στάδιο σποράς” (seed phase), και βλέπουμε και venture capital funds που επενδύουν στοχευμένα στον χώρο, όπως οι “Venture Friends” και “Marathon VC”. Πρόκειται για έναν κλάδο, που αναπτύσσεται ραγδαία, ιδίως μετά το 2018. Το 2020 ήταν δύσκολη χρονιά παγκοσμίως, γιατί είχαμε πτώση σε χρηματοδοτήσεις, αλλά το 2019, επειδή ήταν χρονιά-ρεκόρ, είχε ήδη τροφοδοτήσει τη δημιουργία νέων startups. Από το 2012-2013 και μέχρι σήμερα περίπου 20 ελληνικές εταιρείες του κλάδου έχουν συγκεντρώσει συνολικά χρηματοδοτικά κεφάλαια ύψους 500 εκατ. ευρώ, αν και ο αριθμός αυτός είναι παραπλανητικός ως προς την ακριβή εικόνα της μέσης χρηματοδότησης, γιατί τα 260 εκατ. δολάρια αντιστοιχούν στη “Blueground” και μόνο, η οποία τείνει να εξελιχθεί σε εταιρεία-μονόκερο (σ.σ. «μονόκερος» χαρακτηρίζεται διεθνώς η startup που κατορθώνει να ξεπεράσει σε αξία το 1 δισ. δολ)» σημειώνει.
Σήμερα, πάνω από το 60% των εταιρειών του κλάδου του proptech λειτουργούν στις ΗΠΑ και ένα 30% στην Ευρώπη, με πιο έντονη παρουσία -με διαφορά σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες- στην Αγγλία. Σε κόμβο ανάπτυξης τεχνολογίας και εφαρμογών (συμπεριλαμβανομένου και το real estate) εξελίσσεται το Ισραήλ, ενώ αντίθετα, μικρότερη είναι η παρουσία του proptech στην Ασία. Θα μπορούσε η Ελλάδα να εξελιχθεί και αυτή σε ένα hub αντίστοιχο του Ισραήλ; «Στην Ελλάδα έχουμε εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό, τα ελληνικά πανεπιστήμια βγάζουν ανθρώπους με ωραίες ιδέες και δυνατά μυαλά. Δεν γνωρίζω αν η Ελλάδα θα μπορούσε όντως να γίνει hub ανάπτυξης τεχνολογίας για το real estate, δεδομένου ιδίως ότι το μικρό μέγεθος της χώρας δεν μας βοηθούσε μέχρι στιγμής στο να βρίσκουμε πελάτες, αλλά θα μπορούσαμε σίγουρα να δημιουργήσουμε πολύ καλές εταιρείες, οι οποίες θα είχαν πολύ καλές πιθανότητες να γίνουν “μονόκεροι”» εκτιμά ο εταίρος της Deloitte.
Πόσο συχνά κάνει σεισμό στην περιοχή του ακινήτου;
Τα Μεγάλα Δεδομένα (Big Data) αποτελούν σημαντική πτυχή της δραστηριότητας των εταιρειών proptech. Με τη χρήση τους, που έχει ήδη προχωρήσει πολύ στο εξωτερικό, αλγόριθμοι καταγράφουν τις ανάγκες των καταναλωτών και τι αναζητούν να αγοράσουν, συγκεντρώνουν στοιχεία για τις μετακινήσεις και το κυκλοφοριακό στην περιοχή όπου εδρεύει το ακίνητο, για τη μέση θερμοκρασία ή τη συχνότητα των σεισμών, ώστε ο υποψήφιος αγοραστής να γνωρίζει τα πάντα γύρω από αυτό, πριν προχωρήσει στην αγορά ή την ενοικίαση. Ολοένα αυξάνεται και ο αριθμός των proptech startups, που προφέρουν τρισδιάστατες εικονικές περιηγήσεις (virtual tours) στα υπό πώληση ή ενοικίαση ακίνητα. Η ζήτηση για τέτοιες περιηγήσεις αυξάνεται διαρκώς και χαρακτηριστικό είναι ότι η αναζήτηση του όρου «virtual tour» στο Διαδίκτυο έχει αυξηθεί κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια, με την τάση αυτή να έχει ενταθεί κατά την πανδημία, όταν πολλοί άνθρωποι θέλησαν να αλλάξουν σπίτι κι αναζήτησαν νέους χώρους κατοικίας σε εποχές καραντίνας και κοινωνικής αποστασιοποίησης.
Ενδεικτικό της δημοτικότητας των virtual tours είναι το γεγονός ότι οι αγγελίες πώλησης/ενοικίασης ακινήτων, στις οποίες υπάρχουν διαθέσιμες 3D εικονικές περιηγήσεις, αποθηκεύονται από τους υποψήφιους αγοραστές και αγοράστριες μέχρι και κατά 32% συχνότερα, σε σχέση με όσες δεν έχουν αυτό το χαρακτηριστικό. Ο γίγαντας του real estate «Ζillow», πρόσφατα ενσωμάτωσε μηχανική μάθηση στα προγράμματά του για να δημιουργήσει διαδραστικές κατόψεις ορόφων, με τις οποίες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να αλληλεπιδρούν, ενώ οι αναζητήσεις στο Διαδίκτυο για τη «Matterport», μια εταιρεία που προσφέρει τρισδιάστατες εικόνες για κάθε ιδιοκτησία προς πώληση στον κόσμο, έχοντας στη βάση της πάνω από 10 δισεκατομμύρια τετραγωνικά πόδια χωρικών δεδομένων, έχουν αυξηθεί κατά σχεδόν 375% από το 2017.
Δεν προσφέρουν όμως μόνο τα virtual tours πεδίον δόξης λαμπρόν για τις εταιρείες proptech. Η εισηγμένη αμερικανική εταιρεία «Οpendoor» δίνει σε κάθε ιδιώτη τη δυνατότητα να πουλήσει άμεσα το σπίτι του στην τιμή που του προτείνει η πλατφόρμα, χωρίς καμία γραφειοκρατία και ταλαιπωρία, με μια μικρή προμήθεια. Αν ο ιδιώτης δεν συμφωνήσει στην προτεινόμενη τιμή, μπορεί να κρατήσει το σπίτι του στη βάση δεδομένων της «Opendoor», χωρίς να αποκλείεται να βελτιώσει την αποτίμησή του στο μέλλον, αναλόγως με το αν υπάρχει ενδιαφέρον από υποψήφιους αγοραστές ή αν συντρέξουν παράγοντες που αναβαθμίζουν την αξία του. H δε «HoloBuilder» επιτρέπει την παρακολούθηση κάθε κατασκευαστικού σταδίου σε ένα ακίνητο, μεταξύ άλλων με φωτογραφίες 360°, αλλά και παρέχοντας πληροφορία για την πρόοδο της κατασκευής βάσει προγραμματισμού.
Η ηλεκτρονική υπογραφή συμβολαίων για ακίνητα, μέσω και του blockchain, αποτελεί μια ακόμα τάση, που υποβοηθήθηκε και από την πανδημία και δημιούργησε πρόσφορο έδαφος δραστηριοποίησης για proptech startups. Η παγκόσμια αγορά ψηφιακών υπογραφών προβλέπεται να αναπτυχθεί με ρυθμό άνω του 26% ετησίως στην περίοδο ώς το 2027, με το μέγεθός της να εκτιμάται ότι θα φτάσει στα 24 δισ. δολ ώς το 2030, σύμφωνα με την Orion Market Research. Ως λόγους για την προτίμηση των ψηφιακών υπογραφών οι υποψήφιοι αγοραστές αναφέρουν την ευελιξία και την ασφάλεια. Ήδη, η νεοφυής επιχείρηση «HelloSign» με έδρα το Σαν Φρανσίσκο, εξαγοράστηκε από την Dropbox, ακριβώς με στόχο την αύξηση του μεριδίου αγοράς της στις ηλεκτρονικές υπογραφές._
ΑΠΕ-ΜΠΕ / Αλεξάνδρα Γούτα
