Ομιλία Δημήτρη Μάντζου, Κοινοβουλευτικού Εκπροσώπου ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής στην Ολομέλεια της Βουλής
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Η μέχρι τώρα πολύωρη συζήτηση πιστοποιεί ορισμένα δεδομένα, ακόμη και πέραν του ρυθμιστικού πεδίου του σχεδίου νόμου που συζητούμε.
Πρώτον: επιβεβαιώνεται ξανά ότι η Κυβέρνηση της ΝΔ λειτουργεί με εγχειρίδιο λαϊκισμού: Μία κυρίαρχη άποψη. Και όσοι στέκονται απέναντί της είναι συλλήβδην αντιδραστικοί. Σχεδόν άνθρωποι των σπηλαίων.
Οπισθοδρομική και η υπεράσπιση του Συντάγματος.
Ό,τι μας λέγατε και για την υπεράσπιση του κράτους δικαίου μετά το σκάνδαλο των υποκλοπών. Και τώρα έρχονται οι κυρώσεις της αμερικανικής στην Intellexa που διακινεί εδώ το Predator και το εξάγει στην Αφρική με την άδεια της κυβέρνησης.
Ό,τι μας λέγατε και για την υπεράσπιση της αλήθειας για το έγκλημα στα Τέμπη, που μαθαίνουμε σήμερα την έκθεση της ERA, που καταλογίζει συστημικά κενά ασφαλείας στους σιδηροδρόμους.
Ό,τι μας λέγατε στην πολιτική προστασία, που ακόμη και σήμερα -με την τροπολογία σας- κρατάτε σε ομηρεία πυροσβέστες πενταετούς υποχρέωσης και δεν ομογενοποιείτε το προσωπικό σε ένα σώμα κρίσιμο για την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών.
Και μετά μας λέτε για «εμβληματικές μεταρρυθμίσεις», που μόνο εμβλήματα κακής νομοθέτησης είναι. Και ζητάτε συναίνεση.
Ζητήσατε συναίνεση και στην επιστολική ψήφο. Και μάλιστα για άμεση εφαρμογή στις εθνικές εκλογές!
Και τώρα βλέπουμε τον θεσμό να αμφισβητείται στην πράξη. Με την εμπλοκή ευρωβουλευτή σας σε υπόθεση παραβίασης προσωπικών δεδομένων αποδήμων συμπολιτών μας.
Για να μη θυμηθούμε τις ιδεοληψίες της «πανεπιστημιακής αστυνομίας», αλλά και της κατάργησης του «πανεπιστημιακού ασύλου»…
Όχι, λοιπόν, στην παιδεία δεν θα σας αφήσουμε να αποτύχετε. Γιατί η δική σας αποτυχία κοστίζει στα παιδιά μας. Στο μέλλον μας. Και κανείς δεν δικαιούται να παίζει τυχοδιωκτικά με το μέλλον μας.
Δεύτερον: Αυτή η συζήτηση είναι μια συμβολή στην πραγματεία «Ποια είναι η αποστολή της αντιπολίτευσης;»
Κατ’ αρχάς, υπάρχουν, διαφορετικοί τρόποι να εκφράσει κανείς την αντίθεσή του.
Υπάρχει η συνθηματική αρνητική αντιπολίτευση. Το όχι.
Υπάρχει και ο δύσκολος δρόμος. Της δομικής αντιπολίτευσης, που παράγει πολιτική.
Με αντιπρόταση. Όπως κάνουμε εμείς.
Κι αυτό σας ενοχλεί. Διότι θα θέλατε να μας εξισώσετε όλους. Ότι θέλουμε την ακινησία.
Σας ενοχλεί ότι δεν «τισμπάμε» στον αυτάρεσκο λαϊκισμό σας.
Γι’ αυτό στις τοποθετήσεις των βουλευτών της συμπολίτευσης, εκτός από έναν αφελή ενθουσιασμό για τη διάλυση του κρατισμού στο πανεπιστήμιο, περιλαμβάνουν όλες μία μόνιμη επωδό.
Σε κάθε δέκα λέξεις, μία ενδέκατη: «ΠΑΣΟΚ».
Μην κουράζεστε. Το καταλάβαμε. Σας ενοχλεί το ΠΑΣΟΚ διότι κάνει την αντιπολίτευση που δεν αντέχετε. Τη γνήσια μεταρρυθμιστική αντιπολίτευση.
Που σας εξηγεί πώς είναι στην πραγματικότητα μια πραγματική μεταρρύθμιση.
Και όχι οικονομική παρέμβαση.
Και το κάνει με συνέπεια και σταθερότητα.
Πάνω στις πάγιες θέσεις του για την ανώτατη εκπαίδευση στην πατρίδα μας.
Η τοποθέτηση -μεταξύ άλλων- του Προέδρου Γ. Παπανδρέου στην αρμόδια επιτροπή πιστοποιεί τη συνέχεια.
Κι επειδή ακούσαμε χθες τον κ. Υπουργό να μας καταλογίζει ασκήσεις ενόργανης γυμναστικής.
Φαίνεται πως ο κ. Πιερρακάκης ξεχνά αυτά που γνώριζε ως επιφανές στέλεχος του ΠΑΣΟΚ.
Ας ψάξει στο αρχείο του να βρει μία -μία- έστω αναφορά του ΠΑΣΟΚ σε «παραρτήματα» ξένων πανεπιστημίων.
Και επειδή δεν θα τη βρει, ας πει στους νέους συναδέλφους του στη ΝΔ να σταματήσουν την κασέτα.
Γι’ αυτό αύριο θα καταψηφίσουμε με πλήρη επίγνωση και τεκμηρίωση ένα σχέδιο νόμου που δεν ικανοποιεί καμία από τις δικές μας θέσεις.
Συμβάλλω έξι σημεία.
Σημείο πρώτο. Η διαδικασία είναι ουσία.
Είναι η πρώτη φορά που κράτος – μέλος της ΕΕ προσπαθεί να παρέμβει στον πανεπιστημιακό χώρο χωρίς δομημένο διάλογο, χωρίς καν μια επίφαση διαβούλευσης. Από ένα κλειστό γραφείο στο Υπουργείο Παιδείας.
Το ΠΑΣΟΚ, τελευταία φορά που νομοθέτησε για τα πανεπιστήμια (ν. 4009/2011) είχε κάνει διάλογο 1,5 έτους.
Η διαβούλευση δεν είναι μια τυπική προϋπόθεση καλής νομοθέτησης, αλλά το πρώτο -αναγκαίο- βήμα για κάθε μεταρρύθμιση.
Σημείο δεύτερο. Ο λαϊκισμός βάσης. «Τα παιδιά που φεύγουν και δεν γυρίζουν».
Τα παιδιά φεύγουν επειδή δεν βρίσκουν δουλειά. Κι αν βρουν αμείβονται με υποπολλαπλάσιους μισθούς από Ευρωπαίους συναδέλφους τους. Και επειδή τα ενοίκια τρέχουν με διπλάσιους ρυθμούς από τους μισθούς.
Μιλάτε για τους φοιτητές ιατρικής αλλά ξεχνάτε τους γιατρούς και τις αναξιοπρεπείς αποδοχές στο ΕΣΥ.
Τα παιδιά φεύγουν επειδή δεν βλέπουν φως.
Όσα φεύγουν για σπουδές, στην πλειοψηφία τους το κάνουν για μεταπτυχιακά. Και πολλά από αυτά εξ αποστάσεως. Σας τα είπαμε χθες, με αριθμούς.
Για ποιους νομοθετούμε εν τέλει;
Σε ποιους νομίζετε ότι απευθύνεστε;
Αν το κάνετε για τα «παιδιά», όπως λέτε, δείτε τις δημοσκοπήσεις -που αρέσκεστε να επικαλείστε- και την πλειοψηφία των νέων που αντιδρούν στην παρέμβασή σας.
Εμείς, ναι, θέλουμε να μένουν τα παιδιά μας εδώ, σε καλά πανεπιστήμια, με ισότιμη πρόσβαση.
Που θα προσελκύουν και φοιτητές από άλλες περιοχές του κόσμου. Όλα αυτά προϋποθέτουν μια πραγματική μεταρρύθμιση, με διάλογο και σχέδιο.
Σημείο τρίτο. Η υποκριτική επίκληση του δημοσίου πανεπιστημίου.
Πάντα είχατε ένα ιδιαίτερο ταλέντο στη βάπτιση -σας το είχαμε πει και στην επαγγελματική εκπαίδευση. Αυτή τη φορά, όμως, ξεπεράσατε και τους εαυτούς σας στο marketing.
Δεν είναι ενίσχυση η μεταφορά τμημάτων. Ούτε οι ρυθμίσεις που αφορούν μόνο σε ένα περιφερειακό πανεπιστήμιο -αλήθεια, μιλάτε για τη Θράκη για εθνικούς λόγους. Το Πανεπιστήμιο Αιγαίου δεν έχει εθνική σημασία;
Λέτε θα επανέλθετε; Αλλά δεν θα επανέλθετε. Γιατί αν το θέλατε, θα το κάνατε ήδη.
«Φύλλο συκής» ψάχνετε για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια.
Κι επειδή ακούσαμε τη συγκινητική προσωπική σας ιστορία κ. Υπουργέ -όλοι κάπως έτσι εξελιχθήκαμε, κι η δική μου οικογένεια από τα Ραβέννια Δωδώνης, ως αποτέλεσμα της ανοδικής κοινωνικής κινητικότητας, του κοινωνικού κράτους που εγγυήθηκε κυρίως το ΠΑΣΟΚ. Όμως, με όλον τον σεβασμό, δεν μας πείθετε για τις προθέσεις σας,
Δεν ενισχύεται το δημόσιο πανεπιστήμιο, όταν η χρηματοδότηση παραμένει σταθερά κάτω από τον ευρωπαϊκό μ.ο.
Όταν δεν αναβαθμίζεται το εκπαιδευτικό του πρόγραμμα, ο εξοπλισμός του, όταν δεν κατοχυρώνεται η αποτελεσματική αξιολόγηση, η διασύνδεση με την αγορά εργασίας, όταν δεν γίνονται επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία.
Αν θέλατε να το στηρίξετε θα κάνατε ξεχωριστό νομοσχέδιο.
Όχι περιτύλιγμα για τα ιδιωτικά παραρτήματα.
Όταν σε όλη την Ευρώπη, η συντριπτική πλειονότητα των φοιτητών σπουδάζει σε δημόσια πανεπιστήμια, όταν η δημόσια εκπαίδευση αποτελεί τον πυλώνα της έρευνας και της καινοτομίας, είναι πολύ σοβαρό πρόβλημα να έχει η Ελλάδα μια Κυβέρνηση που προτάσσει ως «φάρμακο» την ιδιωτική πρωτοβουλία.
Δεν λύνει τα προβλήματα της δημόσιας παιδείας. Τα συντηρεί, επενδύει σε αυτά, για να εφαρμόσει τις πολιτικές της.
Ό,τι γίνεται και στην υγεία.
Απαξίωση, αποκαθήλωση, υποκατάσταση. Από τον ιδιωτικό παράγοντα.
Σημείο τέταρτο. Η διάρρηξη του Συντάγματος.
Η ιστορία έχει αξία.
Κι αν πρέπει να αναληφθεί ευθύνη και να εκφραστεί αυτοκριτική, ναι, να την κάνουμε. Αλλά να μη διαβάζουμε το 2007 με συνθήκες 2023.
Ούτε να ξεχνάμε τη φαλκίδευση της ψηφοφορίας τότε.
Κάηκε μια συνταγματική αναθεώρηση για ένα άρθρο.
Και φυσικά ακινητοποιήθηκε για πέντε έτη η δυνατότητα αναθεώρησης.
Και όταν αυτή ήρθε.
Διαβάζω κατά λέξη: «εκφράζουμε το κοινωνικό αίτημα για μη κρατικά πανεπιστήμια, αλλά με αυστηρή κρατική πιστοποίηση, εποπτεία και διαρκή αξιολόγηση. Παράλληλα με ένα ισχυρό Δημόσιο Πανεπιστήμιο, απελευθερωμένο από τις αγκυλώσεις του χθες». Φώφη Γεννηματά, 14 Νοεμβρίου 2018.
Ας μην εργαλειοποιούν κάποιοι εδώ μέσα την ιστορική αλήθεια.
Και αν μη τι άλλο, μην το κάνει αυτό η ΝΔ.
Γιατί αν κάποιος έχει ιστορικό παλινωδίας στο συγκεκριμένο θέμα, αυτή είναι η ίδια η ΝΔ.
Ιδιωτικά πανεπιστήμια λέγατε ότι θέλετε. Και στα προγράμματά σας και παντού.
«Καμία συζήτηση για την τριτοβάθμια εκπαίδευση δεν μπορεί να γίνει, εάν δεν τοποθετήσει στο επίκεντρό της την αλλαγή του άρθρου 16 Συντάγματος». Τάδε έφη Κυριάκος Μητσοτάκης, τον Σεπτέμβριο 2016.
Τοτέμ είχε γίνει το άρθρο 16. Και τώρα το προσπερνάτε με ευκολία και κυνισμό.
Μας λέτε πως ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. Και αφού σκοπός είναι η έλευση στη χώρα μας ξένων παραρτημάτων, το Σύνταγμα μπορεί να αναγνωστεί αλλιώς.
Θέλετε να μας κάνετε να αμφιβάλλουμε για όσα μάθαμε στις νομικές σχολές.
Και εάν είναι έτσι γιατί τόσα χρόνια δεν το κάνατε; Γιατί τόσα χρόνια όλος ο πολιτικός και νομικός κόσμος συμφωνούσε πως η αναθεώρηση του άρθρου 16 είναι εκ των ων ουκ άνευ; Ο Πρωθυπουργός στις προγραμματικές δηλώσεις το είπε καθαρά!
Αντίθετο, λέτε, στο ενωσιακό δίκαιο το Σύνταγμα.
Και αυτήν την παραβίασή την εντοπίζει η κυβέρνηση στην Αθήνα.
Και η Επιτροπή στις Βρυξέλλες σαράντα χρόνια δεν έχει εντοπίσει τίποτα.
Ο Παναγιώτης Δουδωνής σας τα εξήγησε χαρακτηριστικά χθες.
Δεν είναι δε δυνατό να παραβιαστεί το Σύνταγμα για λόγους…συντομίας.
Άλλωστε, βρισκόμαστε ήδη ante portas της επόμενης συνταγματικής αναθεώρησης.
Μα να περιμένουμε; Ναι. Και ως τότε το 2024 όφειλε να είναι «Έτος Εθνικού Διαλόγου για την Παιδεία».
Αλλά λέτε: Η χώρα δεν μπορεί να περιμένει.
Όχι. Οι business δεν μπορούν να περιμένουν. Ούτε τις θεσμικές μεταρρυθμίσεις ούτε τίποτα.
Σημείο πέμπτο. Η αγορά
Η Κυβέρνηση θέλει να δημιουργήσει μια νέα αγορά, προορισμένη να εξυπηρετήσει λίγους. Εκείνους που με προνομιακή πληροφόρηση ετοιμάζονται εδώ και χρόνια να δημιουργήσουν «παραρτήματα» -μια παγκόσμια πρωτοτυπία επιχειρηματικής επένδυσης βέβαιης απόδοσης και μηδενικού κοινωνικού αποτυπώματος.
Να πάρουν δεσπόζουσα θέση, να ακολουθήσουν εναρμονισμένες πρακτικές στα δίδακτρα και, φυσικά, να θέσουν εμπόδια εισόδου σε εκείνους που επιθυμούν να δημιουργήσουν πραγματικά πανεπιστήμια και όχι «καλυμμένα» franchise.
Σοβαροί πραγματικά μη κερδοσκοπικοί φορείς -πανεπιστήμια του εξωτερικού, ιδρύματα κ.α.- δεν θα έχουν πρόσβαση.
Αμφιβόλου κύρους κερδοσκοπικά ιδρύματα του εξωτερικού και επενδυτικοί οργανισμοί (funds) με προφανή κερδοσκοπική δράση ήδη περιμένουν στην αίθουσα αναμονής.
Κι εσείς επιμένετε να μιλάτε για μη κερδοσκοπικά παραρτήματα. Ποιος όμως μπορεί να σας πιστέψει;
Σας τα λέμε κι εμείς σας τα λέει και η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής. Έπεσαν οι μάσκες: Μη κερδοσκοπικά παραρτήματα κερδοσκοπικών φορεών δεν νοούνται. Καμουφλαρισμένη κερδοσκοπική δραστηριότητα από fake παραρτήματα.
Έμμεση διανομή κέρδους, contra στο ενωσιακό δίκαιο, το οποίο επικαλείστε.
Τα παραρτήματα δεν θα επανεπενδύουν στην έρευνα. Αμοιβές και ανταλλάγματα στα μητρικά ιδρύματα και σε συνδεδεμένες εταιρείες θα μοιράζουν. Ακόμη και για διαχείριση ακινήτων!
Δεν εξασφαλίζεται καν η ποιοτική στάθμη των υπηρεσιών τους, γιατί δεν συνδέονται με την αξιολόγηση των δημοσίων πανεπιστημίων.
Και, φυσικά, δεν αφορούν σε όλη τη χώρα. Τα περιφερειακά πανεπιστήμια θα ρημάξουν από τον ανταγωνισμό.
Σημείο έκτο. Καταληκτικό και καταλυτικό: Η αντιπρόταση. Το άλλο παράδειγμα.
Ο ειδικός αγορητής μας Στέφανος Παραστατίδης με κοινοβουλευτικά υποδειγματικό τρόπο σας παρουσίασε τη δική μας πρόταση.
Που προήλθε από βαθιά μελέτη και ευρύ διάλογο.
Λέμε όχι στις απαγορεύσεις – ναι στη ρύθμιση. Για υγιή συνύπαρξη και όχι άγριο ανταγωνισμό.
Σας ενοχλεί το σκανδιναβικό παράδειγμα. Είναι το πιο «αριστερό» μοντέλο εκτός Ελλάδας.
Αλλά, βέβαια, εσείς προτιμάτε το κυπριακό μοντέλο. Με την αμιγή κερδοσκοπία και τη μηδενική έρευνα. Ευρωπαϊκή εξαίρεση που δεν μπορεί να κρατήσει τους φοιτητές της!
Έχετε αναδείξει σε «παράδειγμα προς μίμηση» το ευρωπαϊκό αντιπαράδειγμα.
Το γνωρίζουμε, σας ενοχλούν όσα λέμε.
Αλλά, αυτοί είμαστε.
Και έχουμε ιδέες και αξίες να ορίζουν όσα λέμε.
Αξιώνουμε η αδειοδότηση τη μη κρατικών πανεπιστημίων -όχι fake παραρτημάτων- να συνδέεται με την αντίστοιχη στάθμη αξιολόγησης και διεθνούς κατάταξης των δημόσιων ιδρυμάτων.
Στοχεύουμε σε πανεπιστήμια που θα επενδύουν στην εκπαίδευση και την έρευνα, με μακροχρόνια δέσμευση, με σεβασμό της ακαδημαϊκής ελευθερίας και των δικαιωμάτων των πανεπιστημιακών -όχι επιχειρήσεις αρπακτικά.
Την ένταξη όλων των πανεπιστημίων -όχι παραρτημάτων- στον ευρύτερο ακαδημαϊκό χάρτη με κριτήρια γεωγραφικά, οικονομικά και επιστημονικά.
Με αυστηρή εποπτεία από μια πραγματικά Ανεξάρτητη Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης, που θα συγκροτείται από τη Βουλή και όχι από τον Υπουργό και θα λογοδοτεί εδώ, όχι εκεί.
Αξιώνουμε ενιαίο σύστημα εισαγωγής -εγγύηση ισότητας και αξιοκρατίας.
Για εμάς τίποτα δεν τελειώνει σήμερα. Συνεχίζουμε τον αγώνα για καλύτερη παιδεία.
Αν θέλετε μεταρρυθμίσεις. Ελάτε να συζητήσουμε.
Αν θέλετε διευθετήσεις. Να τις κάνετε μόνοι σας.
Εμείς μιλάμε για πανεπιστήμια εσείς για παραρτήματα.
Εσείς θέλετε την αγορά εμείς θέλουμε το κοινωνικό αγαθό.
Εσείς υπηρετείτε το κέρδος εμείς υπερασπιζόμαστε τη γνώση.
Παιδεία που θα παρέχει εφόδια στους νέους και όχι κέρδη σε μετόχους.
Προνομιακό πεδίο για πολιτικές γνήσια προοδευτικές.
Και όχι, πρόοδος δεν είναι ούτε η ακινησία ούτε η διευθέτηση.
Πρόοδος θα πει αλλαγή, για το συμφέρον των πολλών, για το κοινό καλό.
Για ακόμη λιγότερες ανισότητες.
Για ακόμη μικρότερες αποστάσεις στην παιδεία, στη γραμμή εκκίνησης στις ζωές των νέων.
Αυτές είναι οι δικές μας ιδέες.
Αυτός είναι ο άλλος, ο δικός μας, δρόμος.
