Έχω εκφράσει επανειλημμένως τον απεριόριστο θαυμασμό μου για τα Χανιά! Έχω γράψει ότι είναι μια από τις 3-4 πόλεις της Ελλάδας που θα μπορούσα να μείνω μόνιμα, αν και δεν έχω καμιά σχέση μ’ αυτή.
Άρα, είναι ίσως περιττό να ξαναπώ ότι τα Χανιά είναι μια από τις ομορφότερες πόλεις της Ελλάδας και θεωρώ ανεπίτρεπτο να μην την έχει επισκεφθεί κάποιος και να μαγευτεί απ’ όσα θα δει και θα βιώσει εκεί. Τι να πρωτοπώ; Για τα μνημεία τους από κάθε ιστορική περίοδο; Για τα Λευκά Όρη που τα προστατεύουν με επιβλητικότητα; Για τα αμέτρητα φαράγγια κάθε μεγέθους; Για τη Σαμαριά; Για το λιμάνι με τον πανέμορφο φάρο; Για την παλιά πόλη; Για τους τάφους των Βενιζέλων που «αναδύουν» ιστορία; Για την απίστευτη θέα από εκεί; Για το Ελαφονήσι και τον Μπάλο, δυο μοναδικής ομορφιάς μνημεία της φύσης; Για τις αμέτρητες αμμουδιές; Για τα Φαλάσαρνα; Για τα γραφικά χωριά του Νότου, όπως το Φραγκοκάστελλο τα Σφακιά και την Παλαιόχωρα; Ή για τη γειτονική Γαύδο, το Νότιο ακροσύνορο της γηραιάς ηπείρου;
Τι να πρωτοπώ; Για τον τουριστικό και πολύβουο Πλατανιά ή την αίσθηση της μοναξιάς στη μέση του πελάγους στο «μπες» και «βγες» στην πόλη; Ή την παραδοσιακή φιλοξενία των Χανιωτών, όπως όλων των Κρητικών;
Τι να πω; Ευλογία Θεού! Κι απόλαυση ανθρώπων…
Υπάρχουν πάμπολλοι λόγοι που μπορεί κάποιος να επισκεφθεί τα Χανιά. Ας τους δούμε:
Αρχαιολογικοί χώροι
Τα Χανιά θα μπορούσαν να είναι αποκλειστικός προορισμός των ανά την υφήλιο αρχαιολόγων. Έχουν τόσα μνημεία προς επίδειξη και έρευνα, που ουδείς θα μείνει παραπονεμένος. Το ίδιο κι ο ταξιδιώτης.
Μπορεί να δει τον Αρχαίο Οικισμό Κυλίντρα, που βρίσκεται κοντά στο γραφικό χωριό του Σαμωνά, της επαρχίας του Αποκορώνου στα Χανιά της Κρήτης.
Μπορεί να δει κοντά στο χωριό Τεμένια Σελίνου, την αρχαία πόλη Υρτακίνα, κτισμένη σε υψόμετρο 900 μέτρων από τη θάλασσα. Υπήρξε μια ισχυρή ανεξάρτητη δύναμη που γνώρισε μεγάλη ακμή κατά την περίοδο των ελληνιστικών χρόνων, ενώ παρήκμασε στα χρόνια της Ρωμαιοκρατίας.
Μπορεί να δει την αρχαία Τάρρα, πόλη που ήταν στη θέση της σημερινής Αγίας Ρούμελης, κοντά στο στόμιο του φαραγγιού της Σαμαριά.
Μπορεί να δει τον Πρωτομινωικό τάφο Νέων Ρουμάτων, που είναι από τους σημαντικότερους της Κρήτης και ανακαλύφθηκε τυχαία το 1980 στην κοιλάδα των Νέων Ρουμάτων των Χανιών. Βρίσκεται στην τοποθεσία «Πεύκος», πολύ κοντά στον επαρχιακό δρόμο που συνδέει τα Χανιά με τη Σούγια.
Μπορεί να δει τον Πρωτομινωικό οικισμό Καστελλιού, τον σημαντικότερο της εποχής που έχει αποκαλυφθεί σε ολόκληρη την Κρήτη. Κέντρο του πρωτομινωικού οικισμού Καστελλίου ήταν ο ομώνυμος λόφος (Καστέλλι), όπου οι αρχαιολογικές ανασκαφές έχουν φέρει στο φως μεγάλα σπίτια με καλοχτισμένα δωμάτια, φροντισμένα δάπεδα με κυκλικά κοιλώματα – εστίες, τοίχοι επιχρισμένοι με βαθύ κόκκινο κονίαμα, κανονικά θυρώματα και κεραμικά προϊόντα εξαιρετικής ποιότητας.
Μπορεί να δει τη Μινωική Έπαυλη Νεροκούρου, με τα απομεινάρια της έπαυλης, στο χωριό Νεροκούρος, λίγο έξω από την πόλη των Χανίων.
Μπορεί να δει τον Θολωτό Τάφο Φυλακής, στην πλαγιά ενός λόφου, στην τοποθεσία «Της τρύπας τ’ αρμί», σε απόσταση 1 χλμ. βορειοδυτικά του χωριού Φυλακή των Χανίων. Χρονολογείται στην Υστερομινωική περίοδο (14ος – 13ος αι. π.Χ) και ανασκάφτηκε το 1981.
Μπορεί να δει τον θολωτό τάφο Στύλου (στον δρόμο προς Στύλο Αποκορώνου), τον Θολωτό Τάφος Μάλεμε (Μινωικός, 17 χιλιόμετρα από τα Χανιά), την αρχαία πόλη Έλυρο (στο χωριό Ροδοβάνι), την Αρχαία Φαλάσαρνα (δίπλα στην ξακουστή παραλία) , την Αρχαία Πολυρρηνία (στον Κίσσαμο) , την αρχαία Ποικιλασσό (στο φαράγγι της Τρυπητής), την Αρχαία Δίκτυννα (κοντά στο Κολυμπάρι), την αρχαία Κάντανο (στον οικισμό Κάδρο), την αρχαία Κυδωνία (στον λόφο Καστέλι των Χανίων) αλλά και την Αρχαία Άπτερα, την σημαντικότατη αυτή πόλη –κράτος, νοτιοανατολικά του κόλπου της Σούδας, στα Χανιά.
Χανιά – Φύση
Τα Χανιά εκτός από τις ονειρεμένες παραλίες, κρύβουν χιλιάδες ομορφιές. Με κορυφαίο αξιοθέατο το φαράγγι της Σαμαριάς. Μπορεί κάποιος να το διασχίσει σε 6 ώρες περίπου και συνήθως γίνεται μέσω του οροπεδίου του Ομαλού, στα Λευκά όρη, μέχρι την έξοδο στην Αγία Ρούμελη. Δύσκολο εγχείρημα, χρειάζεται υπομονή και θέληση. Χωρίς άγχος και με παρέα, για συζήτηση στις στάσεις. Στην έξοδο περιμένει το Λιβυκό πέλαγος με τα κρυστάλλινα νερά του.
Πάντως, στην ενδοχώρα των Χανίων υπάρχουν πολλά φαράγγια που προσφέρονται για πεζοπορία. Το πιο εύκολο θεωρείται το φαράγγι της Αράδαινας και αρκετά δύσκολο αυτό των Τοπολίων.
Στην φύση των Χανίων υπάρχουν κι ένα σωρό σπήλαια. Κάποια έχουν θρησκευτικό ενδιαφέρον ( Σπήλαιο Αγίου Ιωάννη Ερημίτη και το Σπήλαιο Αγίας Σοφίας) αλλά και άλλα ο Δαιμονόσπηλιος ή ο Αρκουδόσπηλιος με τους θρύλους που τα συνοδεύουν. Ξεχωριστή υπόθεση αποτελεί το Σπήλαιο των Ελεφάντων , που είναι υποθαλάσσιο και όπου έχουν βρεθεί, μεταξύ άλλων, οστά ενός μοναδικού είδους ελέφαντα.
Ξεχωριστή σημασία έχουν τα Λευκά Όρη (ονομάζονται και Μαδάρες), που ξεκινούν από το νομό Ρεθύμνου, ενώ καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο τμήμα του νομού Χανίων, αφού εκεί εκτείνεται και ο μεγαλύτερος όγκος τους. Αποτελούν τη μεγαλύτερη οροσειρά της Κρήτης, φτάνουν σε μήκος τα 50 χιλιόμετρα ενώ το πλάτος τους τα 25 χιλιόμετρα. Έχουν περίπου 50 κορυφές με υψόμετρο περισσότερο από δυο χιλιάδες μέτρα! Στα Λευκά Όρη, μπορεί κάποιος να κάνει πεζοπορία (μόνο αν έχει καλή φυσική κατάσταση κι αυτό ισχύει και για τα φαράγγια), ενώ υπάρχουν καταφύγια, όπως στο οροπέδιο της Ταύρης, το οποίο διαθέτει θέσεις για 60 άτομα. Για να μείνετε σ’ αυτό χρειάζεται να συνεννοηθείτε με τον Ε.Ο.Σ Χανίων. Το καταφύγιο Καλλέργη βρίσκεται στο οροπέδιο του Ομαλού δίπλα από τον Εθνικό Δρυμό Λευκών Ορέων και το Φαράγγι της Σαμαριάς είναι δυναμικότητας 50 θέσεων ενώ το καλοκαίρι μπορεί να φιλοξενήσει περισσότερο κόσμο.
Τα χιόνια καλύπτουν τις περισσότερες κορυφές έως τον Ιούνιο, ενώ οι αλπικές ζώνες άνω των 2.000 μέτρων είναι γυμνές από βλάστηση και δεν υπάρχει νερό το καλοκαίρι. Στα Λευκά Όρη υπάρχουν πάρα πολλά και σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας, πολλά από τα οποία είναι στενοενδημικά, δηλαδή δεν φυτρώνουν ή δεν ζουν πουθενά αλλού, ούτε σε άλλες περιοχές της Κρήτης. Διασημότερο είναι το γνωστό Κρι – Κρι. Οι νότιες πλαγιές του ορεινού όγκου καλύπτονται από δάση με κυπαρίσσια, πουρνάρια και πεύκα, ενώ οι περιοχές της ενδοχώρας που έχουν περισσότερη υγρασία καλύπτονται από δάση με καστανιές, πλατάνια και άλλα υδρόφιλα φυτά.
Ο επισκέπτης μπορεί να επισκεφτεί την πεδιάδα Αλμυρού, που είναι εύφορη κοιλάδα που περιβάλλει την Γεωργιούπολη, το γνωστό τουριστικό θέρετρο της Κρήτης. Απέχει 38 χιλιόμετρα από τα Χανιά (Ανατολικά) και 21 χιλιόμετρα δυτικά του Ρεθύμνου.
Μπορεί να επισκεφτεί και την πεδιάδα Αποκορώνου που είναι μια από τις πιο εύφορες και καταπράσινες περιοχές του νομού Χανιών. Σε αυτή δε θα βρει μόνο καλλιεργήσιμες εκτάσεις αλλά και γραφικά χωριά, παραλίες, μνημεία, μουσεία και παραδοσιακά ελαιοτριβεία.
Απαραίτητη είναι η επίσκεψη στο οροπέδιο του Ομαλού. Είναι τριγυρισμένο από τις ψηλές κορυφές των Λευκών Ορέων και απέχει από την πόλη των Χανίων 38 χιλιόμετρα. Εκεί συναντώνται τρεις από τις πέντε επαρχίες του νομού, οι επαρχίες Κυδωνίας, Σφακίων και Σελίνου.
Παραλίες
Στα Χανιά και σε όλη την περιοχή τους, πλην της φύσης στην ενδοχώρα υπάρχουν αμέτρητες παραλίες. Παραλίες με καταγάλανα νερά για κάθε προτίμηση. Παραλίες με άμμο στις αποχρώσεις του μπεζ ή και με κάτασπρα βότσαλα. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι παραλίες όπως ο Μπάλος, το Ελαφονήσι ή και του Αγίου Ιωάννη (στη Γαύδο) βρίσκονται στους καταλόγους μεγάλων ΜΜΕ παγκοσμίως, χαρακτηριζόμενες ως κορυφαίες!
Κοντά στο αστικό ιστό της πόλης μπορεί κάποιος να κολυμπήσει στην εξαιρετική παραλία του Κουμπ Καπί. Όπως και στη Γεωργιούπολη, την Αλμυρίδα και την αχανή παραλία του Πλατανιά. Το καλοκαίρι γίνεται χαμός!
Οι παραλίες στο Ακρωτήρι έχουν άγρια ομορφιά, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τα Σεϊτάν Λιμάνια. Τα Χανιά εξάλλου είναι από τις λίγες περιοχές της χώρας που μπορεί κανείς να απολαύσει το μπάνιο του σε μια λίμνη, την εντυπωσιακή Λίμνη Κουρνά στον Αποκόρωνα.
Προχωρώντας προς το νότο, από τα δυτικά, συναντάμε τα Φαλάσαρνα, μια εντυπωσιακή αμμώδη παραλία, πολύ μεγάλη σε έκταση με καθάρια, καταγάλανα νερά κι ένα από τα πιο όμορφα ηλιοβασιλέματα που έχετε δει.
Στην βορειοδυτική ακτή των Χανίων βρίσκεται και ο Μπάλος, ο τεράστιος βράχος τον οποίο ενώνει με την ακτή μια αμμώδης λιμνοθάλασσα, δημιουργώντας ένα από τα πιο εντυπωσιακά φυσικά τοπία της Κρήτης.
Ακόμα πιο νότια, από τις παραλίες στα Χανιά που δεν πρέπει κανείς να παραβλέψει να επισκεφθεί, είναι το Ελαφονήσι. Ένα νησί από άμμο, που ενώνεται με την ακτή με μια στενή αμμώδη λωρίδα. Νερά ρηχά, θυμίζουν όχι Μεσόγειο, αλλά Καραϊβική.
Η Παλαιόχωρα με την Παχιά Άμμο , θεωρείται επίσης μια από τις καλύτερες παραλίες στα Χανιά, όπως και εκείνες όλων των μικρών χωριών της νότιας ακτογραμμής. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που επιλέγουν να περάσουν το σύνολο των διακοπών τους στα Σφακιά, το Λουτρό, την Αγία Ρουμέλη ή τη Σούγια και το Φραγκοκάστελλο, απολαμβάνοντας τις εντυπωσιακές παραλίες του Λιβυκού πελάγους.
Φαγητό
Όπως σε όλη την Κρήτη, έτσι και στα Χανιά υπάρχουν αμέτρητες γαστριμαργικές επιλογές για τον επισκέπτη. Κι είναι αλήθεια ότι το φαγητό στην Κρήτη αποτελεί μοναδική εμπειρία. Με συνοδευτικό (πάντα ή σχεδόν πάντα) την κρητική ρακή. Στην πόλη των Χανίων αλλά και στα χωριά υπάρχουν εκατοντάδες καταστήματα εστίασης. Παραδοσιακά ή γκουρμέ. Πολυτελή ή κουτούκια δίπλα στη θάλασσα. Όπου και να βρεθείτε, το φαγητό είναι απόλαυση. Είτε στην παραλία στο παλιό λιμάνι είτε στην ακροθαλασσιά των παραθαλάσσιων χωριών ή ακόμη ακόμη στις πλατείες των ορεινών χωριών.
Προσοχή: Σε γενικές γραμμές, οι μερίδες των φαγητών δεν είναι μεγάλες αλλά περιορισμένης ποσότητας.
Η πόλη
Στα στενά δρομάκια της παλιάς πόλης βρίσκει κάποιος μεζεδοπωλεία και ουζερί, ενώ μη λησμονήσετε κατά την παραμονή σας στα Χανιά να κάνετε «καταδρομικές» επιθέσεις σε φούρνους και ζαχαροπλαστεία. Εκεί θα βρείτε να σας περιμένουν λαχταριστά σνακ, πίτες, κρουασάν, γλυκά αλλά και τα πεντανόστιμα λιχναράκια…
Μη παραμελήσετε να χαζέψετε τις βιτρίνες των καταστημάτων στην πόλη. Υπάρχουν καταστήματα που πωλούν ότι επιθυμεί η ψυχή σας. Από προϊόντα της κρητικής γης μέχρι αναμνηστικά κι ότι άλλο θελήσετε. Να πάτε και στη Δημοτική Αγορά που στεγάζεται σε ένα κτίριο σε σχήμα σταυρού, στα όρια της παλιάς με την νέα πόλη των Χανίων. Ένας από τους πιο δημοφιλείς δρόμους για αγορές, είναι τα Στιβανάδικα. Παλαιότερα εκεί κατασκευάζονταν σχεδόν αποκλειστικά οι δερμάτινες μπότες της παραδοσιακής ανδρικής κρητικής φορεσιάς, τα λεγόμενα Στιβάνια. Σήμερα εκεί, εκτός από Στιβάνια θα βρείτε μεγάλη ποικιλία σε δερμάτινα είδη.
Τέλος, στα Μαχαιράδικα, της οδού Σήφακα, θα μπορέσετε να αγοράσετε κάποιο από τα παραδοσιακά μαχαίρια, άκρως απαραίτητο στην παραδοσιακή ανδρική κρητική φορεσιά. Ζητήστε να σας χαράξουν επάνω ότι θέλετε εσείς. Από το όνομά σας μέχρι κρητικές μαντινάδες…
Το ταξίδι
Στα Χανιά μπορείτε να ταξιδέψετε με αεροπλάνο με εσωτερικές πτήσεις από άλλα αεροδρόμια της Ελλάδας, αλλά και με διεθνείς τσάρτερ πτήσεις από πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Το αεροδρόμιο «Ιωάννης Δασκαλογιάννης» των Χανίων βρίσκεται στην χερσόνησο Ακρωτήρι, 14 χιλιόμετρα ανατολικά από την πόλη και συνδέεται με αυτήν με λεωφορεία και ταξί.
Επιπλέον, υπάρχουν καθημερινά δρομολόγια πλοίων από Πειραιά για το λιμάνι της Σούδας, που βρίσκεται 7 χιλιόμετρα ανατολικά από την πόλη. Το ταξίδι από ή για τον Πειραιά διαρκεί περίπου 10 ώρες και τα πλοία αναχωρούν τις βραδινές ώρες (9 μμ) και φτάνουν νωρίς το πρωί (5:30 πμ). Οι επιβάτες μπορούν να κοιμηθούν σε καμπίνα ή σε πολυθρόνες αεροπορικού τύπου (πιο φτηνό εισιτήριο), ενώ στο πλοίο λειτουργούν εστιατόρια και καφετέριες. Τους καλοκαιρινούς μήνες γίνονται και ημερήσια δρομολόγια. Επίσης, χειμώνα και καλοκαίρι υπάρχουν πλέον τα γρήγορα πλοία (super fast ferries) που ταξιδεύουν από και προς τα Χανιά σε 4,5 ώρες.
