Κύριε Υπουργέ, γυναίκες και άνδρες του Λιμενικού Σώματος, κυρίες και κύριοι, «Το προσωπικόν της Διευθύνσεως του Εμπορικού Ναυτικού, του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου και των Λιμενικών Αρχών, αποτελούν, πλέον, ίδιον σώμα -το “Λιμενικόν”».
Αυτές οι λίγες γραμμές του σχετικού νόμου του 1919 αποτελούν τη ληξιαρχική πράξη γέννησης του Λιμενικού Σώματος.
Μία κορυφαία πρωτοβουλία του Ελευθερίου Βενιζέλου, ο οποίος -αναδιοργανώνοντας το ελληνικό κράτος- εντόπισε εγκαίρως και τη σημασία ενός αυτόνομου οργανισμού για την αστυνόμευση των θαλασσών του.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος έβλεπε πάντα το μέλλον της Ελλάδας στη θάλασσα, αμφιβάλω όμως, κ. Πρόεδρε της Ένωσης Εφοπλιστών, ότι θα μπορούσε και αυτός -παρά τη διορατικότητά του- να προβλέψει ότι 100 χρόνια μετά η ελληνική ναυτιλία θα ήταν κυρίαρχη στις θάλασσες και ο ελληνόκτητος στόλος ο πρώτος σε δύναμη παγκόσμιος στόλος.
Όμως ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ήταν επαρκώς προνοητικός για να φροντίσει το νέο Σώμα να στελεχωθεί με αξιωματικούς του Πολεμικού Ναυτικού. Με γνώσεις, επιχειρησιακή δεινότητα, εμπειρία βέβαια, και υψηλό εθνικό φρόνημα.
Πράγματι, στο πέρασμα του χρόνου, αυτών των 100 ετών, οι γυναίκες και οι άνδρες του Λιμενικού Σώματος, της Ελληνικής Ακτοφυλακής, δικαίωσαν απόλυτα τον ιδρυτικό του στόχο: Επί έναν αιώνα στάθηκαν οι φύλακες των θαλασσών μας. Αρωγοί, των νησιωτών μας. Πρωταγωνιστές στην αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος στη θάλασσα. Πρώτοι σε επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης, αλλά -πολύ σημαντικό- και προστάτες του θαλασσίου περιβάλλοντος και του φυσικού του κάλλους.
Όμως, και αισθάνομαι την ανάγκη σήμερα σε αυτήν την επετειακή εκδήλωση να το υπενθυμίσω, το Λιμενικό Σώμα πλήρωσε και βαρύ τίμημα κατά την εκτέλεση του καθήκοντος.
Μόνο από τις πρόσφατες απώλειες, αξίζει να θυμηθούμε και να τιμήσουμε σήμερα τον Μαρίνο Ζαμπάτη, που σκοτώθηκε το 1997 σε μάχη με λαθρέμπορους στο Ιόνιο.
Τον Δημήτρη Μάλαμα, τον λιμενάρχη Πάρου, ο οποίος προδόθηκε από την καρδιά του διασώζοντας ναυαγούς του «Σάμινα», το 2000.
Και τον Κυριάκο Παπαδόπουλο, που με το σκάφος του και το πλήρωμά του γλίτωσε περισσότερες από 5.000 ψυχές στη θάλασσα της Λέσβου. Λύγισε κι αυτός, σε ηλικία μόλις 44 ετών, από την πίεση και το ανθρώπινο δράμα με το οποίο έρχονται καθημερινά αντιμέτωποι οι λιμενικοί μας.
Η μνήμη τους θα μας συνοδεύει για πάντα. Άνδρες και γυναίκες του Λιμενικού Σώματος, της Ελληνικής Ακτοφυλακής, οι Έλληνες σας ευχαριστούμε για όσα προσφέρετε στην πατρίδα μας!
Αγαπητοί φίλοι,
Στα 100 χρόνια της ιστορίας του, τα κύματα από τα οποία πέρασε το Λιμενικό Σώμα έγιναν πιο άγρια. Οι προκλήσεις οξύνθηκαν και τα καθήκοντά του έγιναν με την πορεία του χρόνου πιο σύνθετα.
Σήμερα τα στελέχη του Λιμενικού Σώματος -μαζί με την αστυνόμευση των λιμένων και των θαλασσών μας, μαζί με το ευρύ πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, όπως πολύ εύγλωττα παρουσιάστηκε από τον αρχηγό του Σώματος και από τον Υπουργό Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής- καλούνται σε μια ακόμα εξαιρετικά σημαντική αποστολή: Να σώζουν ζωές προσφύγων. Αλλά, ταυτόχρονα, να προστατεύουν αποτελεσματικά τα θαλάσσια σύνορά μας. Διαφυλάσσοντας, ταυτόχρονα, και τα εθνικά κυριαρχικά μας δικαιώματα.
Σε αυτή την αποστολή, οι λιμενικοί μας απαντούν με τη δράση τους σε όσους κατά καιρούς -ευτυχώς ήταν λίγοι- τους στοχοποίησαν στο παρελθόν.
Θέλω να θυμίσω ότι το 2019 η μεταναστευτική καταιγίδα διπλασιάστηκε σε σχέση με το 2018, φτάνοντας περίπου τις 72.000 αφίξεις. Από αυτές, μόλις το 22% προέρχεται από την Συρία, ενώ σχεδόν το 40% αφορά Αφγανούς. Όμως εδώ και επτά μήνες η πολιτική της κυβέρνησης στο ζήτημα αυτό έχει αλλάξει.
Ο έλεγχος των θαλασσίων συνόρων εντάθηκε. Η διαδικασία παροχής ασύλου επιταχύνθηκε, η νέα νομοθεσία ήδη εφαρμόζεται από 1/1/2020. Οι επιστροφές άρχισαν να πραγματοποιούνται, επιτέλους πια, με συστηματικό τρόπο. Ήδη, διαθέτουμε ένα αυστηρότερο νομικό πλαίσιο. Το προσωπικό και τα μέσα έχουν ενισχυθεί και η διπλωματική μας δραστηριότητα ενεργοποιήθηκε, όχι μόνο προς την Ευρώπη, αλλά και προς την Τουρκία.
Από τον Αύγουστο έχουν τετραπλασιαστεί τα αιτήματα προς την τουρκική ακτοφυλακή να ελέγξει ροές στην περιοχή της ευθύνης της. Και η ίδια έχει αναγκαστεί να ανταποκριθεί θετικά στα περισσότερα από αυτά τα αιτήματα.
Παρά τις διαφορές μας σε άλλα ζητήματα, προσδοκώ στη συνεργασία των γειτόνων μας στην αντιμετώπιση αυτού του κρίσιμου ζητήματος. Ελπίζω ότι, με την πάροδο του χρόνου, θα επανέλθουμε στις μικρότερες ροές του παρελθόντος. Στο πλαίσιο της Κοινής Δήλωσης Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας κάθε πλευρά οφείλει να κάνει την δουλειά της.
Προφανώς το πρόβλημα αυτό είναι ακόμη στην αρχή της αντιμετώπισής του. Ωστόσο, η αποτελεσματική στροφή έγινε. Βαδίζουμε σε έναν καινούργιο δρόμο που, παρά τα πρόσθετα εμπόδια, φέρνει ήδη αποτελέσματα.
Η σημερινή επέτειος, αλλά και η συγκυρία των πρόσφατων γεγονότων, μου δίνουν την ευκαιρία τηλεγραφικά, να επαναλάβω τους άξονες της πολιτικής μας.
Το Κράτος Δικαίου και ο ανθρωπισμός συμβαδίζουν με την εθνική μας ασφάλεια. Με αυτήν δεν θα παίξει κανείς. Τα σύνορά μας, λοιπόν, τα θαλάσσια σύνορά μας, τώρα φυλάσσονται. Τα νησιά θα αποσυμφορηθούν, σε πρώτη φάση από εκείνους στους οποίους έχει ήδη χορηγηθεί καθεστώς προστασίας.
Και οι παράνομοι, όσοι εισέρχονται στη χώρα γνωρίζοντας ότι δεν θα τύχουν καθεστώτος προστασίας από την ελληνική νομοθεσία, θα γυρίζουν γρήγορα στην Τουρκία και στις χώρες προέλευσης. Σε αντίθεση με δράσεις πρόσκαιρης ανακούφισης που μεταθέτουν το πρόβλημα και ταυτόχρονα οδηγούν σε νέες μεταναστευτικές ροές.
Συνεργαζόμαστε ενεργά με την Ευρωπαϊκή Ένωση στην κατεύθυνση υποστήριξης των επιστροφών σε τρίτες χώρες. Είναι επιβεβλημένη η ευρωπαϊκή αλληλεγγύη στην αντιμετώπιση της κρίσης και στην αναλογική κατανομή των βαρών.
Βέβαια, το αναφέρω σήμερα σε αυτήν την εκδήλωση διότι είναι ζήτημα το οποίο απασχολεί την επικαιρότητα, θα μπει επιτέλους τάξη στις δραστηριότητες των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, ώστε να ξεχωρίζουν αυτές, οι πολλές, που πράγματι επιτελούν το σκοπό τους από εκείνες, τις λίγες, που φαίνεται να εξυπηρετούν άλλα συμφέροντα.
Στο εξής -η σχετική τροπολογία ψηφίστηκε μόλις χθες- οι συγκεκριμένοι οργανισμοί θα έχουν «ονοματεπώνυμο». Όλοι θα συμπεριληφθούν σε ένα ενιαίο μητρώο με γνωστούς τους στόχους, τα μέλη, την προέλευση και τους κανονισμούς λειτουργίας τους. Θα ελέγχονται από το κράτος.
Θα το ξαναπώ: Οι πιο πολλές ΜΚΟ επιτελούν ένα σπουδαίο έργο. Είναι αρωγοί στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Όμως ξέρουμε, το γνωρίζουμε πια υπεράνω κάθε αμφιβολίας, ότι υπάρχουν και κάποιες που δεν ανταποκρίνονται στο ρόλο τον οποίο επικαλούνται. Αυτό δεν θα το ανεχτούμε άλλο.
Γυναίκες και άνδρες του Λιμενικού Σώματος,
Ήδη, σε συνεργασία με τον Αρχηγό του Λιμενικού, με τον Υπουργό, μελετάμε τρόπους ενίσχυσης του ανθρώπινου δυναμικού ώστε το Λιμενικό Σώμα, η Ελληνική Ακτοφυλακή, να ξαναφτάσει στα επίπεδα του ανθρώπινου δυναμικού που είχε πριν την κρίση.
Ταυτόχρονα, όπως ξέρετε, στις Σχολές Δοκίμων Σημαιοφόρων και Λιμενοφυλάκων οι υποψήφιοι, πλέον, εισάγονται μέσω πανελληνίων εξετάσεων. Κάθε χρόνο, λοιπόν, στο Σώμα θα προστίθενται ακόμη 30 νέοι αξιωματικοί και 100 νέοι λιμενοφύλακες.
Για τις άμεσες ανάγκες, με ευθύνη του ΑΣΕΠ, προκηρύχθηκαν διαγωνισμοί για την κατάταξη 45 σημαιοφόρων και 155 λιμενοφυλάκων.
Ενώ πολύ σύντομα -και είναι σημαντικό αυτό για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις της νέας εποχής- το Σώμα θα πλαισιώσουν και αξιωματικοί ειδικών επιστημονικών προσόντων, όπως απαιτούν πια οι νέες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί. Είμαστε σε συνεργασία με τον αρμόδιο Υπουργό, έτσι ώστε η μετεξέλιξη του οργανισμού του Λιμενικού Σώματος ακριβώς να αποτυπώνει αυτές τις νέες ανάγκες και τις νέες ειδικότητες που θα χρειαστεί το Λιμενικό Σώμα για να αντιμετωπίσει τις νέες προκλήσεις του 21ου αιώνα.
Ενδυναμώνεται, επίσης, η συνεργασία του Λιμενικού Σώματος με τις Ένοπλες Δυνάμεις, κ. Αρχηγέ του ΓΕΕΘΑ, ώστε τα στελέχη του Λιμενικού να μπορούν να παρακολουθούν προγράμματα των επιτελικών σχολών και των σχολών μετεκπαίδευσης Στρατού, Ναυτικού και Αεροπορίας.
Το ίδιο συμβαίνει και με την Ελληνική Αστυνομία και με άλλους φορείς, όπως το ΕΚΑΒ. Συζητούσα μάλιστα με τον Υπουργό ότι πολύ σύντομα πια το ΕΚΑΒ θα αποκτήσει, ως αποτέλεσμα της σημαντικής δωρεάς του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, επιτέλους, σύγχρονα εναέρια μέσα, δύο ελικόπτερα και δύο υπερσύγχρονα αεροπλάνα, ώστε να μπορεί να αποσυμφορήσει το Λιμενικό από αεροδιακομιδές που σήμερα το Λιμενικό αναγκάζεται να κάνει. Ενώ βέβαια, θέλω να σταθώ και στο υψηλό επίπεδο της συνεργασίας που επιδεικνύει το Λιμενικό με τη Frontex και την Ευρωπαϊκή Αστυνομική Ακαδημία. Μεταφέρουμε, έτσι, παντού το μήνυμα ότι ειδικά στη διαχείριση του προσφυγικού και μεταναστευτικού προβλήματος, η αντιμετώπισή του είναι ένα ζήτημα το οποίο αφορά ολόκληρη την Ευρώπη κι όχι μόνο την πατρίδα μας.
Κυβερνητική προτεραιότητα, ωστόσο, είναι και η αναβάθμιση του εξοπλισμού. Παρακολούθησα κ. Υπουργέ, κ. Αρχηγέ, την τελετή παράδοσης -πριν από λίγες εβδομάδες- των 54 ολοκαίνουργιων οχημάτων του Λιμενικού Σώματος. Προ εβδομάδας υπογράφηκε η σύμβαση προμήθειας 15 νέων ταχύπλοων περιπολικών, αξίας κοντά στα 35 εκατομμύρια ευρώ, στα πλαίσια του συνολικού προγράμματος αναβάθμισης στόλου του Λιμενικού.
Προχωρά, επίσης, η συντήρηση μηχανών των τριών πλοίων ανοικτής θαλάσσης, ενώ το 2021 ο στόλος του Λιμενικού θα ενισχυθεί με τέσσερα ακόμη μεγάλα πλοία, άνω των 30 μέτρων. Σε ορίζοντα τριετίας, θα δαπανηθούν άλλα 30 εκατομμύρια για συντήρηση των πλωτών, εναέριων και χερσαίων μέσων. Όλα αυτά προστίθενται στην πολύ σημαντική δωρεά 10 -ελπίζω κ. Πρόεδρε να μπορέσουμε να αυξήσουμε λίγο τον αριθμό και να φτάσουμε στα 12, γιατί όχι στα 14- νέων ταχύπλοων σκαφών τα οποία δώρισε στο Λιμενικό η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών. Η ελληνική ναυτιλία ήταν πάντα στήριγμα του Λιμενικού. Όπως το Λιμενικό ήταν πάντα αυτό το οποίο πορεύθηκε χέρι-χέρι με την ελληνική ναυτιλία. Δεν είναι τυχαίο -το αναφέρατε και εσείς στην ομιλία σας- ότι η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών ιδρύθηκε τρία χρόνια πριν από την ίδρυση του Σώματος του Λιμενικού.
Τον επόμενο μήνα τέλος -και αυτό το θεωρώ εξαιρετικά σημαντικό- ξεκινά μετά από πολυετείς καθυστερήσεις ο οριστικός διαγωνισμός για την ανάπτυξη ενός κρίσιμου εργαλείου: Του «Εθνικού Συστήματος Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Επιτήρησης», κόστους 62 εκατομμυρίων ευρώ. Κάτι που θα επιτρέψει, επιτέλους, στο Σώμα να έχει πλήρη εικόνα του θαλάσσιου πεδίου real time, σε αληθινό χρόνο, σε 24ωρη βάση, ώστε να μπορεί να προχωρά σε στοχευμένες επεμβάσεις.
Το Λιμενικό έχει αποδείξει κ. Αρχηγέ, ότι έχει τη δυνατότητα να καινοτομεί. Ήταν ένα από τα πρώτα -ίσως η πρώτη ακτοφυλακή κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης- που χρησιμοποίησε με δική του πρωτοβουλία για την αστυνόμευση θαλάσσιων περιοχών μη επανδρωμένο σκάφος drone, ήδη από το 2018.
Κλείνω κυρίες και κύριοι, λέγοντας ότι όπως βλέπετε η πολιτεία πράττει, επιτέλους, το αυτονόητο. Η πολιτική βούληση, ο καλός σχεδιασμός, ο συντονισμός, ήδη σε αυτούς τους έξι μήνες που είμαστε στην κυβέρνηση έχουν φέρει απτά αποτελέσματα.
Οι γυναίκες και οι άνδρες του Λιμενικού Σώματος, έχετε την απόλυτη εμπιστοσύνη μου. Ξέρω πόσο δύσκολο είναι να επιτελείτε μία εθνική αποστολή 24 ώρες το 24ωρο, 365 μέρες το χρόνο, ανεξαρτήτως καιρού. Όταν -όπως σήμερα και αύριο- έχουμε μεγάλες κακοκαιρίες, ακραία καιρικά φαινόμενα, ισχυρότατους ανέμους στις θάλασσές μας, ας θυμηθούμε μερικές φορές ότι κάποιοι, γυναίκες και άντρες, και σε αυτές τις καιρικές συνθήκες βρίσκονται στα σκάφη τους άγρυπνοι φρουροί των θαλασσών μας. Και να τους αποδώσουμε, λοιπόν, τον απαιτούμενο σεβασμό και τις θερμές ευχαριστίες μας.
Εκατό χρόνια είναι σίγουρα πολλά για έναν άνθρωπο. Είναι, όμως, λίγα για όσα κατάφερε το Λιμενικό στη διάρκειά τους.
Να είστε, λοιπόν -και πιστεύω ότι διερμηνεύω ως Πρωθυπουργός της χώρας τα αισθήματα όλων των Ελλήνων πολιτών- πάνω απ’ όλα γεροί. Να τα χιλιάσετε! Κρατώντας πάντα ψηλά τη γαλανόλευκη στο Αιγαίο, στο Ιόνιο, στο Κρητικό Πέλαγος, σε όλες τις ελληνικές θάλασσες.
Χρόνια πολλά και καλές θάλασσες!
