Η Ουκρανία διαθέτει μεγάλο αριθμό πυρηνικών αντιδραστήρων, ανάμεσά τους και τους αντιδραστήρες του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια, που επλήγη από ρωσικό βομβαρδισμό. Οι αντιδραστήρες αυτοί είναι κατασκευασμένοι για να αντέχουν, σε κάποιο βαθμό, σε ορισμένες επιθέσεις.
Μεγάλος αριθμός πυρηνικών αντιδραστήρων
Η Ουκρανία διαθέτει δεκαπέντε πυρηνικούς αντιδραστήρες εν λειτουργία, σχετικά πρόσφατης κατασκευής. Είναι η έβδομη παραγωγός ηλεκτρικής από πυρηνική ενέργεια στον κόσμο, σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (IAEA) για το 2020.
Είναι επίσης μία από τις χώρες που εξαρτώνται περισσότερο από την πυρηνική ενέργεια, με περισσότερο του 50% της ενέργειας να προέρχεται από πυρηνικούς σταθμούς. Πρόκειται για αντιδραστήρες σοβιετικής και στην συνέχεια ρωσικής κατασκευής, τύπου VVER, που βασίζονται σε δύο διαφορετικές τεχνολογίες, ισχύος 440 και 1.000 MW αντίστοιχα. Οι VVER είναι αντιδραστήρες πεπιεσμένου ύδατος.
‘Εξι αντιδραστήρες είναι συγκεντρωμένοι στον μεγαλύτερο πυρηνικό σταθμό της Ευρώπης στην Ζαπορίζια, της νότιας Ουκρανίας, που επλήγη την νύκτα από βομβαρδισμούς που προκάλεσαν πυρκαγιά σε παρακείμενο κτίριο. Ετέθησαν σε λειτουργία ανάμεσα στο 1985 και το 1995.
Ο πυρηνικός σταθμός είναι σχετικά σύγχρονης κατασκευής, δηλώνει ο Μαρκ Γουένμαν του Imperial College London. «Ο σχεδιασμός είναι πολύ διαφορετικός από τον αντιδραστήρα του Τσερνόμπιλ, που δεν διέθετε προστατευτικό περίβλημα για την προστασία του αντιδραστήρα».
Η ουκρανική Energoatom στράφηκε πρόσφατα στην αμερικανική Westinghouse για την κατασκευή νέων πυρηνικών σταθμών στην Ουκρανία. Η επιλογή της πυρηνικής ενέργειας οφείλεται κυρίως το γεγονός ότι η Ουκρανία διαθέτει μεγάλα αποθέματα ουρανίου. Η χώρα είχε σημαντικές ενεργειακές ανάγκες κατά την εποχή της Σοβιετικής Ενωσης λόγω της λειτουργίας των μεγάλων βιομηχανικών μονάδων του Ντονμπάς.
Η καταστροφή του Τσερνόμπιλ
Στην Ουκρανία υπάρχουν επίσης οι αντιδραστήρες του σταθμού του Τσερνόμπιλ, η λειτουργία των οποίων σταμάτησε μετά την καταστροφή του 1986, την σοβαρότερη στην Ιστορία της πυρηνικής ενέργειας.
Ο αντιδραστήρας n°4, στον οποίο συνέβη το ατύχημα, αρχικά καλύφθηκε από μία προσωρινή σαρκοφάγο και στην συνέχεια από έναν θόλο η κατασκευή του οποίου ολοκληρώθηκε το 2017. Οι σημερινοί αντιδραστήρες της Ουκρανίας είναι διαφορετικής τεχνολογίας, που θεωρείται περισσότερο ασφαλής.
Η ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας στην χώρα ξεκίνησε κατά την δεκαετία του 1970 με την κατασκευή του σταθμού του Τσερνόμπιλ. «Αν και η ουκρανική πυρηνική βιομηχανία συνδεόταν στενά με την Ρωσία επί πολλά χρόνια, παρέμεινε ωστόσο σχετικά σταθερή κατά την διάρκεια των μεταβολών που συντελέσθηκαν όταν η Ουκρανία ανεξαρτητοποιήθηκε από την πρώην Σοβιετική Ενωση», τονίζει η World Nuclear Association (WNA).
Θεωρεί ότι η Ουκρανία γνώρισε κατά την διάρκεια αυτής της περιόδου και μετά, συνεχείς βελτιώσεις στην λειτουργική ασφάλεια.
Κίνδυνοι που συνδέονται με τον πόλεμο
Η μη κυβερνητική οργάνωση Greenpeace εκτιμά ότι αν είχαν υπάρξει καταστροφές στον σταθμό της Ζαπορίζια «οι επιπτώσεις της ραδιενεργού μόλυνσης θα μπορούσαν να πλήξουν μεγάλα τμήματα ευρωπαϊκού εδάφους για δεκαετίες, περιλαμβανομένης της Ρωσίας».
Αλλά «προς το παρόν, η σημερινή πυρκαγιά δεν προκάλεσε καμία διαρροή ραδιενέργειας», σύμφωνα με την ουκρανική ρυθμιστική αρχή.
«Ο κύριος κίνδυνος στην σημερινή συνθήκη είναι η απώλεια του ηλεκτρικού δικτύου, της τροφοδοσίας του σταθμού με ηλεκτρικό ρεύμα. Διότι απαιτείται υδροδότηση και ηλεκτροδότηση για την λειτουργία των συστημάτων ασφαλείας και ψύξης της καρδιάς του αντιδραστήρα», τονίζει η Καρίν Ερβιού, υποδιευθύντρια του Ινστιτούτου Ραδιοπροστασίας και Πυρηνικής Ασφάλειας (Institut de radioprotection et de sûreté nucléaire, IRSN) της Γαλλίας.
Το διακύβευμα είναι η αποφυγή ατυχήματος όπως της Φουκουσίμα (2011) λόγω της απώλειας του συστήματος ψύξης μετά το τσουνάμι.
Οι ουκρανικοί αντιδραστήρες διαθέτουν συστήματα επείγουσας ανάγκης, με τέσσερες ομάδες γεννητριών ασφαλείας που υπό κανονικές συνθήκες διαθέτουν καύσιμα για να λειτουργήσουν 7 έως 10 ημέρες. «Διαθέτουν επίσης κινητό εξοπλισμό, αποθέματα ύδατος για την διαχείριση της κατάστασης και αποφυγή αλλοίωσης της καρδιάς του αντιδραστήρα», λέει η Καρίν Ερβιού.
Αλλος κίνδυνος προέρχεται από ευθεία επίθεση. Το μπετονένιο προστατευτικό περίβλημα του αντιδραστήρα είναι κατασκευασμένο να αντέξει μία πτώση αεροπλάνου. «Προσφέρουν ένα επίπεδο αντοχής, αλλά όλα εξαρτώνται από το για τι πράγμα μιλάμε. Μία επίθεση μπορεί επίσης να πλήξει ένα άλλο τμήμα του περιβλήματος και να προκαλέσει ατύχημα αν προκαλέσει βλάβη τα συστήματα ασφαλείας», λέει η Καρίν Ερβιού.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
