Η ανάγκη αντιμετώπισης της ενεργειακής εξάρτησης από την Ρωσία είναι ακόμη πιο «επιτακτική» αναφέρει ο Επίτροπος Περιβάλλοντος, Ωκεανών και Αλιείας της ΕΕ Βιργκίνιους Σινγκεβίτσιους μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Όσον αφορά στο φυσικό αέριο σημειώνει ότι «το σχέδιο εστιάζει συγκεκριμένα στον τρόπο αναπλήρωσης των αποθεμάτων για τον επόμενο χειμώνα, διαφοροποίησης των αποθεμάτων φυσικού αερίου μας και μετάβασης σε ανανεώσιμα αέρια και επιτάχυνση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας για την ενίσχυση της ενεργειακής απόδοσης, την αύξηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την ηλεκτροδότηση και την αντιμετώπιση των σημείων συμφόρησης στις υποδομές». Παράλληλα, ερωτηθείς για την σημασία της θαλάσσιας βιοποικιλότητας ειδικά σε χώρες στις οποίες ο τουρισμός είναι σημαντικός όπως η Ελλάδα, ο κ. Σινγκεβίτσιους αναφέρει ότι «πιστεύω στις τεράστιες οικονομικές δυνατότητες της Ελλάδας με την εκτεταμένη ακτογραμμή της, τη θαλάσσια βιοποικιλότητά της και τον αλιευτικό τομέα και τη σημασία της γαλάζιας οικονομίας για τις παράκτιες και νησιωτικές κοινότητες».
Επίσης, μίλησε για τον μηχανισμό πολιτικής προστασίας της ΕΕ και τον ρόλο του, ενώ επισήμανε ότι «η Επιτροπή υπέγραψε τον Δεκέμβριο του 2021 συμφωνία με την Ελλάδα για την προμήθεια δύο επιπλέον αμφίβιων πυροσβεστικών αεροπλάνων στο πλαίσιο του rescEU. Η Ελλάδα όχι μόνο συμμετέχει στον πυροσβεστικό στόλο του rescEU, αλλά φιλοξενεί επίσης το απόθεμα ιατρικού εξοπλισμού rescEU από τον Οκτώβριο του 2020. Το υλικό που αποθηκεύεται σε αυτό το απόθεμα rescEU έχει αποσταλεί πολλές φορές από την Ελλάδα σε ευρωπαϊκές χώρες που έχουν ανάγκη».
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη του Επιτρόπου Περιβάλλοντος, Ωκεανών και Αλιείας, Βιργκίνιους Σινγκεβίτσιους στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και τη δημοσιογράφο Ειρήνη Ζαρκαδούλα:
ΕΡ: Πώς θα αντιδράσει η ΕΕ στην ενεργειακή κρίση και στην αύξηση των τιμών, δεδομένης της εξάρτησης από τη Ρωσία και της αστάθειας που δημιούργησε ο πόλεμος;
ΑΠ: Η Επιτροπή εργαζόταν για μεταρρυθμίσεις στον ενεργειακό τομέα ήδη εδώ και αρκετό καιρό. Με την επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, η ανάγκη αντιμετώπισης της εξάρτησης της ΕΕ από τη Ρωσία στον ενεργειακό εφοδιασμό γίνεται ακόμη πιο επιτακτική. Η Επιτροπή παρουσίασε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα το REPowerEU – ένα σχέδιο για την ανεξαρτησία της Ευρώπης από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα πολύ πριν από το τέλος αυτής της δεκαετίας. Και θα ξεκινήσουμε με το φυσικό αέριο. Το σχέδιο εστιάζει συγκεκριμένα στον τρόπο αναπλήρωσης των αποθεμάτων φυσικού αερίου για τον επόμενο χειμώνα, διαφοροποίησης των αποθεμάτων φυσικού αερίου μας και μετάβασης σε ανανεώσιμα αέρια και επιτάχυνση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας για την ενίσχυση της ενεργειακής απόδοσης, την αύξηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και την ηλεκτροδότηση και την αντιμετώπιση των σημείων συμφόρησης στις υποδομές.
Τον Οκτώβριο, η Επιτροπή ενέκρινε την εργαλειοθήκη για τις τιμές ενέργειας, η οποία βοηθά τους πολίτες και τις επιχειρήσεις να αντιμετωπίσουν τις υψηλές τιμές της ενέργειας τους τελευταίους μήνες. 25 κράτη μέλη έχουν υιοθετήσει μέτρα με βάση την εργαλειοθήκη, τα οποία ήδη ελαφραίνουν τους λογαριασμούς ενέργειας για περισσότερους από 70 εκατομμύρια οικιακούς πελάτες και αρκετά εκατομμύρια πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Το σχέδιο REPowerEU περιλαμβάνει επίσης μέτρα για την ανταπόκριση στις υψηλές τιμές ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της καθοδήγησης για τα κράτη μέλη σχετικά με τη ρύθμιση των τιμών σε εξαιρετικές περιστάσεις, καθώς και την ανακατανομή των εσόδων από τα κέρδη του τομέα υψηλής ενέργειας και την εμπορία εκπομπών στους καταναλωτές. Οι κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις προσφέρουν επίσης επιλογές στα κράτη μέλη να παρέχουν βραχυπρόθεσμη υποστήριξη σε εταιρείες που πλήττονται από τις υψηλές τιμές της ενέργειας, και θα συμβουλευόμαστε τα κράτη μέλη για πρόσθετα μέτρα. Με τα μέτρα που ορίζει η Επιτροπή στο σχέδιο REPowerEU, θα μπορούσαμε ήδη να μειώσουμε την εξάρτησή μας από το ρωσικό αέριο κατά τα δύο τρίτα μέχρι τον επόμενο χειμώνα.
ΕΡ: Ποιος είναι ο στόχος της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ και είστε πεπεισμένος ότι οι φιλόδοξοι στόχοι μπορούν να επιτευχθούν;
ΑΠ: Αντιμετωπίζουμε μια τριπλή απειλή από την κλιματική αλλαγή, την απώλεια βιοποικιλότητας και τη ρύπανση του περιβάλλοντος, που τροφοδοτείται από την υπερβολική και μη βιώσιμη χρήση των πόρων μας. Αυτές οι κρίσεις θέτουν σε κίνδυνο την υγεία και την οικονομία μας.
Αυτές οι κρίσεις δεν μπορούν να επιλυθούν χωριστά γιατί είναι αλληλεξαρτώμενες. Εδώ μπορεί να βοηθήσει η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία.
Ως στρατηγική ανάπτυξης που σέβεται τα όρια του πλανήτη μας, η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία είναι η απάντησή μας σε αυτήν την τριπλή κρίση. Πιστεύω ότι η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία είναι η ευκαιρία μας να μετατρέψουμε την ΕΕ σε μια οικονομία θετική για τη φύση, αποδοτική από πλευράς πόρων και ανταγωνιστική, και μια κλιματικά ουδέτερη ήπειρο.
Και είμαι πραγματικά πεπεισμένος ότι μπορούμε να τα πετύχουμε όλα αυτά, και ότι για άλλη μια φορά στην ιστορία η Ευρώπη θα μπορέσει να μετατρέψει τεράστιες προκλήσεις σε ευκαιρίες.
Πρώτον, δεν έχουμε επιλογή. Αυτή τη στιγμή, οδηγούμε τον πλανήτη μας σε επικίνδυνα σημεία ανατροπής, τα οποία θα κάνουν τις συνθήκες ζωής μας όλο και πιο δύσκολες, με επιπτώσεις στην υγεία και την ευημερία μας. Αν δεν αναλάβουμε όλοι την ευθύνη και δεν αλλάξουμε πορεία τώρα, τα παιδιά μας θα αντιμετωπίσουν τις άμεσες συνέπειες.
Δεύτερον, η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία είναι μια απάντηση όχι μόνο στην επιστήμη, αλλά και στα αιτήματα για ισχυρότερη δράση που προέρχονται από τους ανθρώπους, ιδίως τις νεότερες γενιές. Εννέα στους δέκα Ευρωπαίους βλέπουν την κλιματική αλλαγή ως σοβαρό πρόβλημα. Απαιτούν πιο πράσινα προϊόντα και επιχειρηματικά μοντέλα που σέβονται τη φύση. Οι επιχειρήσεις ήδη αλλάζουν τις πρακτικές τους και προσαρμόζονται στη δημόσια ζήτηση. Έχουμε λοιπόν μεγάλη υποστήριξη και ευαισθητοποίηση του κοινού, ζωτικής σημασίας για την εφαρμογή των πολιτικών που απαιτούνται για τη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα.
Τρίτον, είμαστε ρεαλιστές. Γνωρίζουμε ότι η μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα θα απαιτήσει μερικές φορές δύσκολη δράση από όλους μας, σε όλους τους τομείς. Θα υπάρξουν βήματα μπροστά και πίσω. Και όπως σε κάθε αλλαγή, υπάρχουν τομείς και τμήματα της κοινωνίας που είναι καλύτερα προετοιμασμένα από άλλα και θα πρωτοστατήσουν. Για να λειτουργήσει αυτή η μετάβαση, πρέπει να είναι δίκαιη, χωρίς να αφήνει κανέναν πίσω. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο υποστηρίζουμε εκείνες τις περιφέρειες και τους πολίτες που πλήττονται περισσότερο από τη μετάβαση και συνεργαζόμαστε με τη βιομηχανία που τους βοηθά να απελευθερωθούν από τον άνθρακα.
Είμαι πραγματικά πεπεισμένος ότι αυτό μπορεί να επιτευχθεί εάν όλοι παίξουν τον ρόλο τους – πολίτες, κοινότητες, εταιρείες και οργανισμοί, παράλληλα με τις κυβερνητικές πολιτικές και τη νομοθεσία.
ΕΡ: Πόσο σημαντική είναι η θαλάσσια βιοποικιλότητα και ειδικά για χώρες όπου ο τουρισμός είναι σημαντικός παράγοντας όπως η Ελλάδα;
ΑΠ: Η θαλάσσια βιοποικιλότητα είναι θεμελιώδης για τη διασφάλιση υγιών και παραγωγικών θαλασσών και τη διατήρηση ενός βιώσιμου πόρου για τις παράκτιες κοινότητες και τις οικονομίες που εξαρτώνται από αυτήν.
Το 2021, η Ελλάδα ανέλαβε μια δέσμευση ορόσημο να ενεργήσει για την προστασία τόσο των αλιευτικών πόρων όσο και του θαλάσσιου περιβάλλοντος με την προσήλωσή της στο σχέδιο δράσης για να γίνει η Μεσόγειος θάλασσα πρότυπο έως το 2030. Πρόκειται για μια μεγάλη πρωτοβουλία που ανέλαβε η Ελλάδα συμβάλλοντας στη φιλοδοξία της στρατηγικής της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα για το 2030. Οι θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές που διαχειρίζονται αποτελεσματικά και ελέγχονται με καθορισμένους στόχους και μέτρα διατήρησης αποτελούν βασικά εργαλεία για την αποκατάσταση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας, την ενίσχυση των υπηρεσιών οικοσυστήματος που παρέχουν και την παροχή κοινωνικοοικονομικών οφελών στους αλιείς και σε ολόκληρη τη γαλάζια οικονομία, συμπεριλαμβανομένου του τουρισμού.
Πιστεύω στις τεράστιες οικονομικές δυνατότητες της Ελλάδας με την εκτεταμένη ακτογραμμή της, τη θαλάσσια βιοποικιλότητά της και τον αλιευτικό τομέα και τη σημασία της γαλάζιας οικονομίας για τις παράκτιες και νησιωτικές κοινότητες. Η Ελλάδα έχει μια μεγάλη ευκαιρία να καρπωθεί όλα τα οφέλη από τις ευκαιρίες που προσφέρει το νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας, Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας (EMFAF) 2021-27, εστιάζοντας σε δράσεις που θα συμβάλλουν συγκεκριμένα στην ανθεκτικότητα και την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση. Αυτό περιλαμβάνει τη στήριξη για τη δημιουργία, αποκατάσταση και διαχείριση Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών για την επίτευξη του στόχου 30% της Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα, αλλά και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης της υδατοκαλλιέργειας, κύριο μοχλό των ελληνικών εξαγωγών με περισσότερα από 400 εκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο και τη διαφοροποίηση των δραστηριοτήτων της Βιώσιμης Γαλάζιας Οικονομίας σε νησιά και παράκτιες περιοχές.
ΕΡ: Ποια θα μπορούσαν να είναι τα οφέλη των πιο πράσινων νησιών σε χώρες όπως η Ελλάδα, για παράδειγμα, προσθέτοντας ότι η Ελλάδα έχει επίσης ξεκινήσει την Πρωτοβουλία Gr-Eco Islands;
ΑΠ: Πολλά νησιά εξαρτώνται ιδιαίτερα από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας – συχνά βασιζόμενα σε γεννήτριες πετρελαίου ή ντίζελ. Αυτό σημαίνει ότι το κόστος παραγωγής ενέργειας είναι συχνά υψηλότερο από ό,τι στην ηπειρωτική χώρα και συνήθως επωφελείται από την επιδότηση των φορολογουμένων για να είναι πιο προσιτό. Αυτή είναι μια πρόκληση σε πολλά διαφορετικά μέρη της ΕΕ.
Η πρωτοβουλία μας για τα νησιά καθαρής ενέργειας της ΕΕ – όπως και η πρωτοβουλία για τα νησιά Gr-Eco – στοχεύει στην ενθάρρυνση των νησιών να κάνουν επενδύσεις σε σύγχρονα ενεργειακά συστήματα, αγκαλιάζοντας τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση, προκειμένου να αντιμετωπιστούν αυτά τα ζητήματα και να γίνουν πιο πράσινα και αυτάρκη.
Τα προφανή άμεσα οφέλη έρχονται με τη μορφή μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας και χαμηλότερου κόστους, καθαρότερου αέρα και αυξημένης αυτάρκειας των νησιών. Στην τρέχουσα κατάσταση της αγοράς ενέργειας, αυτό είναι πιο σημαντικό από ποτέ. Υπάρχουν επίσης ευρύτερα οφέλη όσον αφορά τη διαφοροποίηση της οικονομίας, τη δημιουργία τοπικών θέσεων εργασίας, τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και τη βελτίωση του αποτυπώματος άνθρακα σε κάθε νησί, κάτι που μπορεί να είναι μια ώθηση για τον τουριστικό τομέα, για παράδειγμα.
Τα νησιά και οι παράκτιες περιοχές, που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό, βρίσκονται στην πιο ευάλωτη κατάσταση τόσο από την άποψη της καταστροφικής αλλαγής του κλίματος όσο και υπό το πρίσμα της τρέχουσας πανδημίας.
Τα ελληνικά νησιά είναι πολύ ενεργοί εταίροι της Πρωτοβουλίας για τα νησιά της ΕΕ, τόσο όσον αφορά την παροχή τεχνικής βοήθειας, όσο και την ανταλλαγή εμπειριών με την υπόλοιπη νησιωτική κοινότητα. Η φιλοδοξία της Τήλου να γίνει αυτάρκης είναι ένα παράδειγμα που αναφέρεται συχνά στις Βρυξέλλες και πρέπει να πω ότι μου κάνει μεγάλη εντύπωση!
ΕΡ: Είναι έτοιμος ο Μηχανισμός Προστασίας της ΕΕ να συνεισφέρει τα κράτη μέλη σχετικά με την κλιματική αλλαγή και τις αυξημένες ανάγκες σε σύγκριση με το παρελθόν;
ΑΠ: Ο Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ αντιπροσωπεύει ένα ισχυρό, αλλά ευέλικτο σύστημα για την ΕΕ και τα κράτη μέλη της για την πρόληψη και την προετοιμασία για καταστροφές και τον συντονισμό της ταχείας βοήθειας σε μια χώρα που έχει πληγεί από μια καταστροφή. Η Πολιτική Προστασία της ΕΕ βασίζεται στη βασική αξία της αλληλεγγύης – και κοιτάζοντας πίσω στις 114 περσινές επιχειρήσεις αντιμετώπισης καταστάσεων έκτακτης ανάγκης , ο Μηχανισμός λειτουργεί εξαιρετικά καλά με μια χώρα να προσφέρει και να κινητοποιεί βοήθεια σε μια άλλη τη στιγμή που μια χώρα πιέζεται. Αλλά στην πραγματικότητα, δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ότι η κλιματική αλλαγή φέρνει πιο ακραία καιρικά φαινόμενα. Αυτό πρέπει να περιμένουμε να συμβαίνει πιο συχνά.
Εν αναμονή αυτών των μεγαλύτερων κινδύνων , η ΕΕ ενισχύει συνεχώς τα εργαλεία διαχείρισης κρίσεων. Το 2019, ο Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ ενισχύθηκε με τη δημιουργία του rescEU: ένα δίχτυ ασφαλείας που αποτελείται από πρόσθετες εφεδρικές ικανότητες έκτακτης ανάγκης που τίθενται στη διάθεση των κρατών μελών της ΕΕ όταν καμία άλλη χώρα δεν μπορεί να παράσχει την απαραίτητη βοήθεια. Η πρωτοβουλία rescEU ξεκίνησε με τη δημιουργία ενός στόλου πυροσβεστικών αεροπλάνων και ελικοπτέρων και αργότερα επεκτάθηκε σε άλλες χωρητικότητες, συμπεριλαμβανομένων των αποθεμάτων ιατρικού υλικού για την καταπολέμηση της πανδημίας COVID-19 και άλλων επειγόντων περιστατικών υγείας. Ο Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ ενισχύθηκε περαιτέρω με πρόσθετα εργαλεία το 2021 για να ανταποκρίνεται καλύτερα σε νέους κινδύνους, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που θέτει η κλιματική αλλαγή.
Μάλιστα, η πρώτη κινητοποίηση του πυροσβεστικού στόλου rescEU ήταν στην Ελλάδα τον Αύγουστο του 2019 όταν κηρύχθηκε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για σφοδρές δασικές πυρκαγιές στο νησί της Εύβοιας. Το 2021, επίσης, κινητοποιήθηκε ο πυροσβεστικός στόλος rescEU στην Ελλάδα αλλά και στην Κύπρο, την Ιταλία, την Αυστρία και την Τουρκία. Καθώς οι κίνδυνοι μεγάλων δασικών πυρκαγιών αυξάνονται με την κλιματική αλλαγή, με την πάροδο του χρόνου θα προστεθούν επιπλέον πυροσβεστικά αεροσκάφη στον στόλο της rescEU.
Η Επιτροπή υπέγραψε τον Δεκέμβριο του 2021 συμφωνία με την Ελλάδα για την προμήθεια δύο επιπλέον αμφίβιων πυροσβεστικών αεροπλάνων στο πλαίσιο του rescEU. Η Ελλάδα όχι μόνο συμμετέχει στον πυροσβεστικό στόλο του rescEU, αλλά φιλοξενεί επίσης το απόθεμα ιατρικού εξοπλισμού rescEU από τον Οκτώβριο του 2020. Το υλικό που αποθηκεύεται σε αυτό το απόθεμα rescEU έχει αποσταλεί πολλές φορές από την Ελλάδα σε ευρωπαϊκές χώρες που έχουν ανάγκη.
Ωστόσο, η εστίαση αποκλειστικά στην ετοιμότητα και τη βοήθεια σε περίπτωση καταστροφών δεν θα είναι επαρκής. Πρέπει να εργαστούμε για την ανθεκτικότητα της Ευρώπης και να κάνουμε πολύ περισσότερα για να λάβουμε μέτρα για τη μείωση και την πρόληψη των καταστροφών. Σε μόλις ένα χρόνο, υποβάλαμε μια νέα στρατηγική για την προσαρμογή του κλίματος, μια στρατηγική για το έδαφος και ένα δάσος που επικεντρώνεται στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας των δασικών και εδαφικών οικοσυστημάτων και τον επόμενο μήνα θα καταθέσουμε μια νομική πρόταση για την αποκατάσταση της φύσης, για την ενίσχυση των προστατευτικών λειτουργιών του υγιή οικοσυστήματα έναντι των αυξανόμενων κινδύνων καταστροφών λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Όπως δείχνει η επιστημονική έρευνα, η επένδυση στην πρόληψη και την ετοιμότητα καταστροφών δεν σώζει μόνο ζωές αλλά και αποδίδει οικονομικά: Τα οφέλη από την επένδυση στην πρόληψη και την ετοιμότητα καταστροφών σχεδόν πάντα υπερβαίνουν το κόστος της. Μπορούμε να επιτύχουμε οικονομικά αποδοτική προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και πιο αποτελεσματικές μορφές μείωσης και πρόληψης καταστροφών προστατεύοντας και αποκαθιστώντας υγροτόπους, τυρφώνες, ποτάμια και λίμνες, παράκτια και θαλάσσια οικοσυστήματα, αναπτύσσοντας αστικούς χώρους πρασίνου και εγκαθιστώντας πράσινες στέγες και τοίχους και προωθώντας και τη βιώσιμη διαχείριση των δασών και των γεωργικών εκτάσεων.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
