Φανταστείτε έναν πολίτη που φτάνει στα επείγοντα και εξυπηρετείται άμεσα ή έναν διασώστη που σταματά την υπογλυκαιμία ενός ασθενούς χωρίς να χρειάζεται να τον μεταφέρει στο νοσοκομείο. Μπορούμε να το κάνουμε!
Η υγεία αποτελεί τη θεμελιώδη βάση κάθε κοινωνίας. Το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ), που άλλοτε υπήρξε σημείο αναφοράς, χρειάζεται σήμερα μια ριζική ανανέωση για να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της εποχής. Οι στρεβλώσεις στη λειτουργία του, οι ανισότητες στην παροχή φροντίδας και η εξάντληση του ανθρώπινου δυναμικού καθιστούν επιτακτική την ανάγκη για αλλαγές.
Ως επαγγελματίας που εργάζομαι στην πρώτη γραμμή, έχω καταθέσει συγκεκριμένες και τεκμηριωμένες προτάσεις για την αναβάθμιση του συστήματος υγείας. Προτάσεις που μπορούν να εφαρμοστούν άμεσα, φέρνοντας μετρήσιμα αποτελέσματα. Ακολουθεί ο οδικός χάρτης για μια υγεία που αξίζει στους πολίτες της Ελλάδας.
1. Ενιαίο Πρωτόκολλο Διαχείρισης Ασθενών στα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ)
Στα περισσότερα νοσοκομεία της χώρας, η υποδοχή και η διαχείριση των ασθενών στα ΤΕΠ διαφέρει. Αυτή η έλλειψη ενιαίων κατευθυντήριων γραμμών προκαλεί καθυστερήσεις και υπονομεύει την εμπιστοσύνη των πολιτών στο ΕΣΥ.
Η πρότασή μου είναι σαφής: η δημιουργία ενός πανελλαδικού πρωτοκόλλου διαλογής (Triage), ώστε όλοι οι ασθενείς να αξιολογούνται με τον ίδιο τρόπο, ανεξαρτήτως του νοσοκομείου στο οποίο απευθύνονται. Με αυτό το σύστημα, οι ασθενείς θα κατηγοριοποιούνται με βάση τη σοβαρότητα της κατάστασής τους, εξασφαλίζοντας ότι οι επείγουσες περιπτώσεις θα λαμβάνουν άμεση φροντίδα.
Ένα τέτοιο σύστημα λειτουργεί με επιτυχία σε χώρες όπως η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Η εφαρμογή του στην Ελλάδα δεν είναι απλώς εφικτή, αλλά απαραίτητη για την αναβάθμιση της επείγουσας φροντίδας.
2. Ιατρεία Fast Track: Μια Λύση για την Αποσυμφόρηση των ΤΕΠ
Η εικόνα των υπερπλήρων ΤΕΠ αποτελεί καθημερινό φαινόμενο. Μια αποτελεσματική λύση είναι η δημιουργία Ιατρείων Γρήγορης Διακίνησης (Fast Track) εντός των ΤΕΠ, τα οποία θα αναλαμβάνουν περιστατικά χαμηλής βαρύτητας, όπως απλά κρυολογήματα, πονόλαιμους και μικροτραυματισμούς.
Η εμπειρία από τη λειτουργία ενός τέτοιου ιατρείου στο ΓΝ Παπαγεωργίου δείχνει ότι σε 12ωρη βάση, περίπου 10% των περιστατικών εξυπηρετούνται αποτελεσματικά και γρήγορα από το Fast Track. Εάν το μοντέλο επεκταθεί πανελλαδικά, θα αποσυμφορηθούν τα ΤΕΠ, εξοικονομώντας πολύτιμο χρόνο και πόρους.
3. Ενίσχυση του Ρόλου του Οικογενειακού Ιατρού και της ΠΦΥ
Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) και ο θεσμός του οικογενειακού ιατρού αποτελούν ακρογωνιαίους λίθους ενός σύγχρονου συστήματος υγείας. Ωστόσο, ο θεσμός στην Ελλάδα παραμένει υποβαθμισμένος, με αποτέλεσμα οι πολίτες να προσφεύγουν άμεσα στα νοσοκομεία, δημιουργώντας «ασφυξία».
Για να αλλάξει αυτό, προτείνω:
• Καμπάνιες ενημέρωσης για τον ρόλο και τη σημασία του οικογενειακού ιατρού.
• Κίνητρα σε νέους ιατρούς, όπως επιδοτήσεις ή άτοκα δάνεια για την ίδρυση ιδιωτικών ιατρείων οικογενειακής ιατρικής.
• Εισαγωγή του μοντέλου “Gatekeeping”: Οι πολίτες θα επισκέπτονται τα νοσοκομεία μόνο με παραπεμπτικό από τον οικογενειακό τους ιατρό, εκτός σοβαρών επειγόντων περιστατικών.
Ο θεσμός του οικογενειακού ιατρού, αν εφαρμοστεί σωστά, μπορεί να γίνει ο πυλώνας της υγείας κάθε πολίτη. Όχι μόνο θα εξυπηρετεί τις απλές ανάγκες, αλλά θα λειτουργεί και ως φίλτρο για να διασφαλιστεί ότι μόνο τα σοβαρά περιστατικά καταλήγουν στα νοσοκομεία.
Σκεφτείτε το εξής: Ένας πολίτης με ήπιο πονόλαιμο, που σήμερα πηγαίνει στο ΤΕΠ και περιμένει ώρες, θα μπορούσε να απευθυνθεί στον οικογενειακό του ιατρό για άμεση φροντίδα. Αυτό όχι μόνο αποσυμφορεί τα νοσοκομεία, αλλά προσφέρει στον ασθενή μια πιο ανθρώπινη και άμεση εμπειρία.
Για να πετύχουμε αυτή τη μετάβαση, πρέπει να επενδύσουμε στην ενημέρωση των πολιτών και να δώσουμε κίνητρα στους νέους ιατρούς. Τα άτοκα δάνεια ή οι επιδοτήσεις που προτείνω για την ίδρυση ιατρείων είναι μια αρχή που μπορεί να αλλάξει το τοπίο της ΠΦΥ στη χώρα μας.
4. Αναβάθμιση του υπηρεσιών ΕΚΑΒ
Το ΕΚΑΒ χρειάζεται μια νέα προσέγγιση που θα του επιτρέψει να παρεμβαίνει αποτελεσματικά πριν την άφιξη στο νοσοκομείο. Αυτό περιλαμβάνει:
• Ειδική εκπαίδευση διασωστών για χορήγηση φαρμάκων, διασωλήνωση και διαχείριση κρίσιμων περιστατικών επί τόπου.
• Διαρκή επικοινωνία με τα νοσοκομεία, ώστε να εξασφαλίζεται η βέλτιστη προετοιμασία για την άφιξη του ασθενούς.
Η εμπειρία από χώρες που εφαρμόζουν αυτού του τύπου τη προσέγγιση έχει δείξει ότι η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να σώσει ζωές και να μειώσει σημαντικά τον φόρτο των νοσοκομείων. Αυτά τα συστήματα έχουν αποδείξει ότι η έγκαιρη αναγνώριση και η σωστή κατηγοριοποίηση των περιστατικών σώζουν ζωές και βελτιώνουν τη συνολική εμπειρία του ασθενούς. Αντίστοιχα, οι Ιατρικές Υπηρεσίες Έκτακτης Ανάγκης (Paramedics) στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο λειτουργούν ως παραδείγματα για την αναβάθμιση του ΕΚΑΒ. Η εκπαίδευση των διασωστών σε πιο σύνθετες δεξιότητες, όπως η χορήγηση φαρμάκων ή η διασωλήνωση, έχει μειώσει σημαντικά την εξάρτηση από τα νοσοκομεία. Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να υιοθετήσει αυτά τα επιτυχημένα πρότυπα, προσαρμόζοντάς τα στις δικές της ανάγκες και ιδιαιτερότητες.
Για ένα ΕΣΥ που Ανταποκρίνεται στις Ανάγκες των Πολιτών
Οι προτάσεις αυτές δεν είναι απλώς θεωρητικές. Είναι εφαρμόσιμες, ρεαλιστικές και βασισμένες σε επιτυχημένα διεθνή πρότυπα. Το ΕΣΥ έχει ανάγκη από έναν νέο σχεδιασμό, που θα βάζει στο επίκεντρο τον πολίτη και θα στηρίζεται σε έναν ενιαίο, καλά οργανωμένο μηχανισμό. Οι αλλαγές αυτές δεν είναι μόνο θέμα τεχνικής οργάνωσης. Είναι μια ηθική υποχρέωση προς τους πολίτες, που δικαιούνται ένα σύστημα υγείας προσβάσιμο, δίκαιο και αποτελεσματικό. Μια ώρα λιγότερη αναμονής για τον ασθενή ή μια πιο έγκαιρη διάγνωση μπορούν να κάνουν τη διαφορά ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο. Με την εφαρμογή αυτών των προτάσεων, το ΕΣΥ θα γίνει ένα σύστημα που δεν θα προκαλεί άγχος, αλλά θα εμπνέει εμπιστοσύνη. Θα γίνει το στήριγμα που αξίζει κάθε πολίτης, σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.
Αυτή τη στιγμή, οι πολίτες της Ελλάδας αξίζουν ένα σύστημα υγείας που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους με αξιοπιστία και συνέπεια. Είναι ώρα για δράση. Ας κάνουμε τα απαραίτητα βήματα για ένα ΕΣΥ αντάξιο του μέλλοντος. Απευθύνω κάλεσμα σε όλους τους συναδέλφους μου, στους αρμόδιους φορείς, αλλά και στους ίδιους τους πολίτες να συμμετάσχουν σε αυτή τη συζήτηση. Μαζί μπορούμε να χτίσουμε ένα ΕΣΥ που θα ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας μας. Ένα ΕΣΥ που θα αφήσει παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές.
Απόστολος Ανθόπουλος
Γενικός Ιατρός, Επιμελητής Β’, ΤΕΠ, ΓΝ Παπαγεωργίου
