Στη δημοκρατία, όπως ξέρουμε, τις αποφάσεις τις λαμβάνουν οι πλειοψηφίες. Ωστόσο, την περισσότερη φασαρία την κάνουν οι μειοψηφίες και αυτό δεν θα ήταν ιδιαίτερα σημαντικό, αν αυτή η φασαρία δεν είχε την προοπτική να μετατραπεί σε πολιτική δυναμική.
Βλέπετε, αν το ευνοήσουν οι συγκυρίες, ο ένας φασαρτζής ευχαρίστως ενώνεται με τον άλλο, ακόμα κι αν υπάρχουν διαφωνίες μεταξύ τους, ώστε να δυναμώσουν οι φωνές και των δύο. Κάτι που δεν είναι πάντα κακό βέβαια… Υπάρχουν φορές που η φασαρία γίνεται δικαίως. Το πρόβλημα είναι όταν ο στόχος της εκάστοτε μειοψηφίας δεν είναι η λύση για ένα ζήτημα, αλλά η φασαρία η ίδια. Όταν δηλαδή σκοπός των μειοψηφικών ομάδων είναι η αντίδραση, όπου θέλουν να κάνουν όσο το δυνατόν περισσότερο θόρυβο, για όσο περισσότερο μπορούν. Έτσι, η δυναμική που προκύπτει από τη συγχώνευσή τους σε μεγαλύτερες και πιο μάχιμες μειοψηφίες δεν ευνοεί τη δημοκρατία και τον πλουραλισμό, αλλά την αποσταθεροποίηση.
Όταν, π.χ., κατά την οικονομική κρίση οι αντιευρωπαϊστές συνάντησαν τους συνωμοσιολόγους και μετά όλοι μαζί συνάντησαν τους φασίστες, είδαμε τη χώρα να κοντεύει να βγει από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Χρυσή Αυγή να μετατρέπεται από περιθωριακό κομματίδιο σε τρίτη κοινοβουλευτική δύναμη. Από τότε οι αντισυστημικές τάσεις της κοινωνίας έχουν σίγουρα μειωθεί, αλλά όχι τόσο ώστε να χάσουν την επαφή τους με το Κοινοβούλιο. Για αυτό και δεν παύει να είναι ανησυχητικό το φαινόμενο να πιστεύει κόσμος σήμερα ότι οι νέες ταυτότητες έχουν το χάραγμα του Αντιχρίστου ή ότι τις φωτιές τις βάζουν λαθρομετανάστες ή ότι ο Πούτιν είναι ένας παρεξηγημένος φιλέλληνας.
Τώρα θα μου πείτε, δεν είναι όλες οι περιπτώσεις ίδιες, δεν έχουν όλοι αυτοί τα ίδια μυαλά. Ισχύει. Άλλο οι αφελείς που προσπαθούν να γλιτώσουν από τις νέες ταυτότητες, άλλο οι θερμοκέφαλοι που έγραφαν στα social media να κάψουμε τους μετανάστες πριν μας κάψουν εκείνοι, άλλο οι θρησκόληπτοι ή οι αριστεροί φιλορώσοι και άλλο οι ευκολόπιστοι που μπορεί να παρασυρθούν από οτιδήποτε από τα παραπάνω. Όλοι τους, ωστόσο, κάνουν υπερβολικά πολύ θόρυβο, την ίδια ακριβώς στιγμή που η κοινωνία μας είναι αντιμέτωπη με μία άνευ προηγουμένου καταστροφή. Και είναι σε τέτοιες στιγμές που μία κοινωνία είναι πιο ευάλωτη…
Φωτιές καίνε για μέρες, τα πύρινα μέτωπα είναι ατελείωτα, χιλιάδες στρέμματα δάσους χάνονται, πολλοί άνθρωποι χάνουν τα σπίτια τους, έχει μαυρίσει ο ουρανός σε όλη τη χώρα στην κυριολεξία… Υπό αυτές τις συνθήκες, είναι ανθρώπινο να θέλουμε να ξεφορτώσουμε κάπου την απελπισία και το θυμό μας. Το σύμπαν είναι χαοτικό και θέλουμε εδώ και τώρα ένα στήριγμα ή έστω μία ικανοποιητική εξήγηση κι ας είναι στήριγμα ο Πούτιν και εξήγηση οι λαθρομετανάστες.
Και κάπως έτσι, ψάχνοντας την παρηγοριά στο παρόν, ρισκάρουμε το μέλλον μας, γιατί φυτεύουμε ξανά το σπόρο του εθνολαϊκισμού στο πολιτικό μας σύστημα. Βλέπετε, η καταστροφή κάποτε θα περάσει, αλλά τα αντισυστημικά κόμματα στο κοινοβούλιό μας θα μείνουν και δεν θέλουν και πολύ ενθάρρυνση για να βάλουν τις διαφορές τους στην άκρη, προκειμένου να διεκδικήσουν μεγαλύτερα οφίτσια.
Το έχει δείξει και η Ιστορία. Ένας ακόμα διεθνής «σεισμός» να γίνει, π.χ. μία ακόμα ενεργειακή κρίση ή μία σημαντική γεωπολιτική αλλαγή, και μπορεί η Αριστερά να βρει την ευκαιρία να κοιτάξει πάλι προς την Ακροδεξιά και να την καλέσει να πάρουν μαζί την εξουσία, όπως συνέβη το 2015. Ο εθνολαϊκισμός, εν ολίγοις, έχει αποδείξει ότι δεν έχει χρώμα και το μόνο που χρειάζεται είναι φασαρία για να τον μεγαλώσει. Το τι είδους φασαρία θα είναι αυτή – συνωμοσιολογία, εθνικισμός, αντικαπιταλισμός κ.α. – είναι δευτερεύον. Αρκεί να υπάρχει οργή και, σαν καλός μύλος, αλέθει τα πάντα…
