Επαναστατικό θα μπορούσε να χαρακτηρίσει κάποιος το γεγονός ότι το 2010 υπήρχαν 5 φάρμακα για την Πολλαπλή Σκλήρυνση, ενώ σήμερα υπάρχουν 13 διαθέσιμα φάρμακα και άλλα 4 βρίσκονται σε φάση κλινικών δοκιμών.
Παλιά και νεότερα φάρμακα, ενέσιμα ή από του στόματος, έχουν ως στόχο να σταματήσουν την έκπτωση των νοητικών λειτουργιών του ασθενούς και να παραμείνει σταθερός ο βαθμός αναπηρίας του, ή ακόμα και να βελτιωθεί. Ο στόχος αυτός είναι πλέον εφικτός για μεγάλο αριθμό ασθενών, όπως υποστήριξαν οι επιστήμονες στο 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Ελληνικής Ακαδημίας Νευροανοσολογίας που γίνεται στη Θεσσαλονίκη.
Όπως επισημαίνει ο Π.Παπαθανασόπουλος, πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας Νευροανοσολογίας (ΕΛΛ.Α.ΝΑ), «σήμερα έχουμε πολλά διαφορετικά φάρμακα για την Πολλαπλή Σκλήρυνση που έχουν ως στόχο να προλάβουν και να αναχαιτίσουν τη νόσο καθώς προς το παρόν, αποτελεσματική θεραπεία δεν υπάρχει».
Οι ειδικοί εξήγησαν πως τα καινούργια φάρμακα σε συνδυασμό με τα παλαιότερα, αυξάνουν την πιθανότητα τους να ελέγξουν τη νόσο, κάτι που σήμερα πετυχαίνουν σε σημαντικό βαθμό. Όπως είπαν, καλό θα ήταν να μην χρησιμοποιούνται με ιδιαίτερη σπουδή τα νεότερα φάρμακα, αλλά τα φάρμακα που πραγματικά χρειάζονται σε κάθε περίπτωση, καθώς η εξατομίκευση της θεραπείας είναι πλέον το ζητούμενο. Ήδη όπως τόνισαν εφαρμόζουν τη θεραπεία που επιλέγουν για διαστήματα, μεγαλύτερα των 6 μηνών, ώστε να είναι όσο το δυνατό πιο σίγουροι πως η επιλογή τους, είναι η καλύτερη δυνατή για τον συγκεκριμένο ασθενή.
Όπως επισήμανε στο ΑΠΕ ο Ν.Γρηγοριάδης, δ/της β´Νευρολογικής κλινικής του ΑΧΕΠΑ, «στόχος των θεραπειών, σε κλινικό επίπεδο, είναι να προστατευθούν οι νευρώνες και το κεντρικό νευρικό σύστημα, και παράλληλα να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής του ασθενούς. Νεότερες κλινικές μελέτες, μας δίνουν δεδομένα για τη νευροπροστασία, διαδικασία στην οποία εστιάζουν οι θεραπευτικές προσεγγίσεις για την Πολλαπλή Σκλήρυνση και επιτυγχάνουν μ αυτήν, την σταθεροποίηση της αναπηρίας, αλλά και την υποστροφή της».
Η πρόσφατη γνώση των επιστημόνων για το ανοσοποιητικό σύστημα- σε επίπεδο έρευνας- τους βοηθά σαν Δούρειος Ίππος όπως χαρακτηριστικά είπαν, να μπούνε και να δουν τι συμβαίνει μέσα στο νευρικό σύστημα. «Είναι τεράστια επιτυχία να βρούμε πως θα χρησιμοποιήσουμε σωστά σ’ έναν ασθενή τα φάρμακα που έχουμε σήμερα στη διάθεση μας και η χρήση τους θα πρέπει να ξεκινά όσο πιο έγκαιρα γίνεται. Επίσης, όλες οι πρόσφατες συστάσεις από διεθνείς οργανισμούς που ασχολούνται με τη Πολλαπλή Σκλήρυνση, αναφέρουν πως τα φάρμακα θα πρέπει να συνταγογραφούνται μόνο σε οργανωμένα κέντρα που ασχολούνται με την νόσο», τονίζει ο κος Γρηγοριάδης.
Κλειδί η έγκαιρη διάγνωση
Θετικό στοιχείο όσον αφορά την καλύτερη αντιμετώπιση της νόσου, είναι το γεγονός ότι πλέον η διάγνωση γίνεται άμεσα, χάρη στη μαγνητική τομογραφία. Η έγκαιρη διάγνωση, σύμφωνα με τους επιστήμονες είναι κομβικής σημασίας για να ταξινομηθούν τα περιστατικά, γιατί παρότι τα συμπτώματα της νόσου μπορεί να είναι ίδια, η θεραπεία είναι απολύτως εξατομικευμένη.
Ο Ι.Ηλιόπουλος, δ/της της Νευρολογικής κλινικής του Γ.Π.Ν Αλεξανδρούπολης, εξήγησε πως η Πολλαπλή Σκλήρυνση είναι μια χρόνια απομυελινωτική φλεγμονώδης ασθένεια του κεντρικού νευρικού συστήματος. «Η μυελίνη δρα ως μονωτικό υλικό, καθώς περιβάλει τους νευρώνες, τα καλώδια του εγκεφάλου που μεταφέρουν τις εντολές στα όργανα. Αν η μυελίνη καταστραφεί, διαταράσσεται η ισορροπία μεταξύ των νευρώνων, καθώς οι εντολές που περνούν από αυτούς βραχυκυκλώνουν το σύστημα, με αποτέλεσμα να μην μπορούν τα κύτταρα να επικοινωνούν μεταξύ τους και τα όργανα παύουν να λειτουργούν», είπε χαρακτηριστικά.
Στόχος να ελεγχθεί η νόσος
Πρόκειται για μία νόσο με εξάρσεις και υφέσεις. Μετά από κάθε υποτροπή της, μένει στο σώμα ένα μέρος της βλάβης, στο οποίο προστίθεται η βλάβη της επόμενης έξαρσης. Με τον τρόπο αυτό αργά άλλα σταθερά αυξάνεται η αναπηρία, είτε αφορά την κινητικότητα, είτε την γνωσιακή λειτουργία του πάσχοντα.
«Θεωρούμε ότι ελέγχοντας την δραστηριότητα της νόσου, θα μπορούμε να συμβάλουμε στον έλεγχο των λειτουργιών του φλοιού του εγκεφάλου. Αυτό βέβαια δεν αρκεί καθώς ο ασθενής θα πρέπει παράλληλα να υποβάλλεται και σε θεραπείες γνωσιακής αποκατάστασης, όπως λογοθεραπεία κ.α.» , σημειώνει ο κ. Γρηγοριάδης, ο οποίος αναφορικά με τη θεραπεία συμπληρώνει: «Δεν τίθεται ζήτημα για το αν τα νεότερα ή τα παλαιότερα φάρμακα είναι πιο αποτελεσματικά καθώς με τη σωστή επιλογή ασθενή όλα τα φάρμακα μπορεί να είναι αποτελεσματικά. Τα νεότερα έχουν το πλεονέκτημα ότι καλύπτουν θεραπευτικά κενά όταν αποτυγχάνουν ή για διάφορους λόγους δεν μπορούν να χορηγηθούν τα φάρμακα πρώτης γραμμής και τα παλαιότερα πλεονεκτούν γιατί συνοδεύονται από κλινική εμπειρία 10 και πλέον ετών όσον αφορά την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια τους».
Οι αιτίες και τα συμπτώματα
Όσον αφορά τις αιτίες που ευθύνονται για την εμφάνιση της Πολλαπλής Σκλήρυνσης, το τοπίο παραμένει θολό καθώς κατά καιρούς έχουν ενοχοποιηθεί αρκετοί και διαφορετικοί παράγοντες, όπως ιοί, η βιταμίνη D, μεταβολικά προβλήματα, όπως η παχυσαρκία, με την προϋπόθεση βέβαια, ότι για όλα αυτά υπάρχει και γενετικό υπόβαθρο.
Η νόσος πρέπει να γίνει ξεκάθαρο ότι δεν μεταδίδεται, μύθος που έχει συμβάλει ως ένα μεγάλο βαθμό στον στιγματισμὀ των πασχόντων. Ο κ. Ηλιόπουλος, επισήμανε πως εμφανίζεται πιο συχνά στις γυναίκες και αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης της εάν υπάρχει κληρονομική προδιάθεση. «Πρόκειται για μία νόσο που εμφανίζεται σε μικρή ηλικία και ακολουθεί τον ασθενή για μία ζωή. Στην Ελλάδα η εμφάνιση της νόσου είναι λιγότερο συχνή από ότι στην βόρεια Ευρώπη», τόνισε.
Η ηλικιακή ομάδα που συνήθως γίνεται η διάγνωση της, είναι σε άνδρες και γυναίκες ηλικίας από 18 έως 25 ετών Το νωρίτερο που έχει διαγνωστεί είναι η ηλικία των 9 ετών και το αργότερο τα 72 χρόνια.
Οι επιστήμονες τόνισαν για πολλοστή φορά ότι οποιαδήποτε αλλαγή στο σώμα μας μας ξενίζει, θα πρέπει να μας προβληματίζει και να μας οδηγεί στον ειδικό. Συμπτώματα, όπως η κόπωση και το μούδιασμα των άκρων, είναι συνηθισμένα και δυστυχώς δεν δίνουμε την απαραίτητη προσοχή. Όμως όταν παρατηρήσουμε μείωση της οξύτητας στην όραση από το ένα μάτι ή η διπλοπία , δηλαδή βλέπουμε διπλά, ή διαταραχή της βάδισης και της στάσης, ή αίσθηση ότι μας διαπερνά ηλεκτρικό ρεύμα στην πλάτη και τρέμουλο όταν επιχειρούμε να χρησιμοποιήσουμε τα χέρια μας για να πιάσουμε π.χ ένα ποτήρι, τότε θα πρέπει να απευθυνόμαστε άμεσα στον ειδικό.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
