Σήμερα λήγει η πιο παράξενη και αμφιλεγόμενη προεδρική θητεία στις ΗΠΑ. Μια τετραετία που δίχασε μεν, κράτησε την οικονομία της χώρας, δεν έσταξε αίμα, αλλά δημιούργησε το πιο αρνητικό αποτύπωμα που υπήρξε ποτέ στον πολιτικό πολιτισμό των ΗΠΑ.
Οπως ανέφεραν χθες βράδυ αναλύσεις στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, ο Donald Trump έκανε σχεδόν το πραξικόπημά του. Οι ταραχές στις 6 Ιανουαρίου στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ θα μπορούσαν να ήταν ακόμη χειρότερες, με τον όχλο να φτάσει τους νομοθέτες ή ακόμα και τον Αντιπρόεδρο Mike Pence. Από εκεί και πέρα, οι Ρεπουμπλικάνοι ανέλαβαν σχεδόν τον έλεγχο της Βουλής των Αντιπροσώπων στις εκλογές του 2020, με τους Δημοκρατικούς να καταλήγουν με μια μικρή πλειοψηφία μόλις πέντε εδρών. Επίσης στο Κογκρέσο 147 Ρεπουμπλικάνοι καταψήφισαν την πιστοποίηση της εκλογής του Joe Biden στις 6 Ιανουαρίου. Η δημοκρατία δεν κατέρρευσε, αλλά λύγισε άβολα. Η κατανόηση του τι λειτούργησε και τι απέτυχε μπορεί να βοηθήσει στις προσπάθειες ενίσχυσης του αμερικανικού κυβερνητικού συστήματος τα επόμενα χρόνια. Εδώ οι αναλυτές επισημαίνουν τρία πράγματα που εμπόδισαν τον Τραμπ να σπάσει το αμερικανικό σύστημα: Ευημερία. Οι λευκοί ψηφοφόροι της εργατικής τάξης είναι ο πυρήνας της λεγόμενης βάσης του Τραμπ και αυτοί επίσης οδηγούνται από απώλειες λόγω της παγκοσμιοποίησης και από μια ψηφιακή επανάσταση που υποτιμά τη χειρωνακτική εργασία.
Ο Τραμπ κέρδισε τον Λευκό Οίκο το 2016 αξιοποιώντας αποτελεσματικά αυτήν την απογοήτευση και υποσχέθηκε να κάνει κάτι γι ‘αυτό. Επικαλέστηκε αυτά ακριβώς τα ίδια παράπονα τώρα που έχασε το 2020 απευθυνόμενος στη βάση του. Η ταραχή στο Καπιτώλιο στις 6 Ιανουαρίου ήταν με πολλούς τρόπους μια έκρηξη απογοήτευσης της λευκής εργατικής τάξης, υπό τη διεύθυνση του Τραμπ. Η οικονομική δυσχέρεια μπορεί να οδήγησε ορισμένους από αυτούς τους μαχητές – υποστηρικτές του Τραμπ, αλλά ακόμη και σε μια σκληρή οικονομική κάμψη, το ποσοστό ανεργίας είναι σχετικά χαμηλό 6,7%. Η αγορά κατοικίας ακμάζει και οι μετοχές σημειώνουν τακτικά νέα ρεκόρ. Η μεγάλη πλειοψηφία του αμερικανικού κοινού έχει συμφέρον να διατηρήσει το σύστημα άθικτο.
Υπερηφάνεια.
Ο Τραμπ προσπάθησε σαφώς να απειλήσει τους πολιτικούς και τους τοπικούς αξιωματούχους για να ρυθμίσουν την καταμέτρηση των ψήφων προς όφελός του σε κάπιες πολιτείες που καθορίζουν το εκλογικό αποτέλεσμα. Βρήκε μερικούς συμπατριώτες που φαινόταν πρόθυμοι να δοκιμάσουν, αλλά ως επί το πλείστον ο Τραμπ αντιμετώπισε έντονη αντίθεση από διοικητικούς αξιωματούχους των εκλογών που φαινόταν προσβεβλημένοιαπό το ότι οποιοσδήποτε, ακόμη και ο πρόεδρος, θα τους έλεγε πώς να κάνουν τις δουλειές τους ή να τους ζητήσουν να εγκαταλείψουν τα καθήκοντά τους για να τον βοηθήσουν. Και πάλι, ο Τραμπ ζητούσε από ανθρώπους που είχαν περάσει χρόνια ή δεκαετίες να χτίσουν μια θέση στο σύστημα, να τα παραδώσουν όλα. Οι περισσότεροι δεν είδαν γιατί θα έπρεπε.
Επαγγελματικότητα. Ο αμερικανικός στρατός ξεχωρίζει. Πολλοί Αμερικανοί δεν συνειδητοποιούν ότι ο ένστολος στρατός έχει εκτεταμένες διαδικασίες για την αντίσταση της ακατάλληλης εμπλοκής σε αστικές υποθέσεις, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος, και στην πραγματικότητα της υποχρέωσης, να παραβιάζει μια παράνομη τάξη. Οι ανώτεροι αξιωματικοί γνωρίζουν καλύτερα από οποιονδήποτε τις γραμμές που δεν μπορούν να διασχίσουν εάν ένας πολιτικός προσπαθεί να συγκεντρώσει στρατεύματα για εσωτερικούς πολιτικούς σκοπούς.
Η Ευρώπη
Οι προσδοκίες από τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ είναι τεράστιες. Από τη μια πλευρά η Ευρώπη ελπίζει οι διαταραγμένες σχέσεις με την Ουάσιγκτον να εξομαλυνθούν. Από την άλλη πλευρά υπάρχει έντονη ανησυχία για το τι θα καταφέρει ο Τζο Μπάιντεν σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής, όταν έχει πρωτίστως να διαχειριστεί την αποκατάσταση μιας διχασμένης χώρας. Τι θα σήμαινε αυτό για τους Ευρωπαίους; Για τον Γάλλο υπ. Ευρωπαϊκών Υποθέσεων Κλεμάν Μπον: «Η Ευρώπη πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη». Για τον ίδιο ακόμη και υπό την κυβέρνηση Μπάιντεν/Χάρις η έννοια της «στρατηγικής αυτονομίας» δεν θα πρέπει να χάσει τη σημασία της.
Η Κίνα Αιχμή της οικονομικής πολιτικής του Τραμπ, ήταν ο λεγόμενος εμπορικός πόλεμος με την Κίνα. Με μια ρητορική που πάλι απευθυνόταν στους λευκούς εργαζόμενους της αμερικανικής περιφέρειας, ο τέως πλέον Πρόεδρος των ΗΠΑ, διαπραγματεύτηκε σε πολλές φάσεις το καθεστώς των δασμών για τις κινεζικές εξαγωγές στις ΗΠΑ, προκαλώντας πολύ συχνά κραδασμούς σε πολλούς επιχειρηματικούς κλάδους, κυρίως από τον χώρο της τεχνολογίας και των ημιαγωγών.
