«Τα Χριστούγεννα τα γιορτάζαμε πανηγυρικά. Οι καμπάνες χτυπούσανε στις 3 τη νύχτα και μετά από το τέλειωμα της εκκλησίας, προς το γλυκοχάραμα, θα πήγαινε ο καθένας στο σπίτι του, για να περάσουμε με τα οικονομημένα υπάρχοντα μας».
Με αυτά τα λόγια, θυμάται στα Χριστούγεννα στο Πλαίσιο Φιλιατών ο Γιώργος Σκάγιας.
Εποχές αλλοτινές, δύσκολες, φτωχικές, όμως γεμάτες καλοσύνη, και αγάπη.
Όμορφα αγνά χρόνια, του μόχθου και του ξενιτεμού, μας λένε οι λιγοστοί ηλικιωμένοι που συναντάμε στα χωριά των Φιλιατών στην Θεσπρωτία. Χωρίς πολύχρωμα φωτά, λαμπερούς στολισμούς, κάθε λογής γλυκίσματα, τα παιδικά και εφηβικά τους χρόνια, τα θυμούνται νοσταλγικά, γιατί ήταν γεμάτα γαλήνη και φως.
Οι μνήμες έμειναν βαθιά χαραγμένες στην καρδιά τους.
Οι μικρές κοινωνίες των χωριών, βίωναν την αγάπη και την αλληλεγγύη, το νόημα των Χριστουγέννων.
Οι επίτροποι των Ιερών Ναών από μέρες νωρίτερα, φρόντιζαν να εξασφαλίσουν ένα ποσόν από το ταμείο και τα υπάρχοντα της εκκλησίας , ώστε να μπορέσουν να το προσφέρουν ως βοήθημα, σε εκείνες τις οικογένειες, οι οποίες δυσκολεύονταν .
Όσοι είχαν καλύτερη οικονομική ευχέρεια, σε συνεννόηση με τους χασάπηδες και τους μπακάληδες της περιοχής, έφτιαχναν «τα πακέτα της αγάπης και προσφοράς», για τους συγχωριανούς τους. Συσκεύαζαν κρέας και άλλα τρόφιμα και τα έστελναν σε πολλά σπίτια που δυστυχούσαν, ώστε τις Άγιες ημέρες των Χριστουγέννων, να περάσουν όμορφα όλες οι οικογένειες. Χριστουγεννιάτικο τραπέζι, έστρωναν σε όλα τα σπίτια.
Την Πρωτοχρονιά, σε κάθε σπίτι μοσχομύριζαν φρεσκοψημένες οι ηπειρώτικες βασιλόπιτες. Οι νοικοκυρές, έφταναν την «πρώτη πίτα» του χρόνου, με μεράκι. Χρησιμοποιούσαν για τη ζύμη, κοφτό σιτάρι και λάδι, ενώ έστρωναν τη γέμιση με αυγά και τυρί. Ήταν νόστιμες και πολλές φορές, συζητούσαν για το ποια νοικοκυρά είχε κάνει την καλύτερη.
Μαζί με τη βασιλόπιτα, έφτιαχναν και τηγανίτες, τη χαρά των παιδιών, που φρόντιζαν να είναι πετυχημένες.
Ανήμερα τα Φώτα, γιόρταζαν με όλες τις τοπικές συνήθειες που έρχονταν από το βάθος του χρόνου. Ο μεγάλος Αγιασμός γίνονταν στις βρύσες του κάθε χωριού. Από τους Ιερούς Ναούς, οι κάτοικοι μαζί με τον ιερέα κρατώντας φλάμπουρα και εξαπτέρυγα, πήγαιναν στα τρεχούμενα νερά της κάθε περιοχής, σε βρύσες και πηγάδια, για να γίνει η τελετή αγιασμού των υδάτων.
Όλο το 12ήμερο τα βράδια τα τζάκια των σπιτιών καίγανε το τζάκι. Μαζί με τα ξύλα, βάζανε και ένα από κερασιά, το οποίο φέρνανε από το δάσος και το καίγανε λίγο-λίγο. Τη στάχτη τη μαζεύανε και τη ρίχνανε στα κτήματα τους για να έχουν καλή σοδειά.
Πληροφορίες από το βιβλίο «Πλεσέβιτσα» του Γιώργου Σκάγια.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
