Γράφει η Σίσσυ Νίκα
Στη «όμορφη θαλασσινή» την Νάξο, με το πλούσιο ανάγλυφο και τις πάμπολες βυζαντινές εκκλησίες που την «χρίζουν» νησιώτικο Μυστρά και βυζαντινή πινακοθήκη του Αιγαίου επισκεπτόμαστε την μοναδική στην Ελλάδα, μονή αφιερωμένη στον Αγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο.
ΠΡΟΣΕΓΓΙΖΟΝΤΑΣ
Εκεί στο ύψωμα με την ωραιότερη θέα στην Χώρα και το Αιγαίο ολάκερο «στέκει» επτά αιώνες τώρα η μονή του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου. Τοπίο απόκοσμο θαρρείς βρίσκεσαι αλλού…σφηνωμένο στο βουνό το ολόλευκο μικρό παρεκκλήσι «Θεολογάκι», μας χαιρετίζει, λίγο πριν φθάσουμε στην μονή.
Μια ολόλευκη σκάλα με μια αψίδα στα μισά της, μας οδηγεί στην μονή. Εδώ … οι σκέψεις του σήμερα αποβάλλονται μονομιάς…ατενίζοντας την θάλασσα, με νησάκια διάσπαρτα που μπορούμε να μετρήσουμε…υμνώντας τον Δημουργό, ακόμα μια φορά. Μετά το πλατύσκαλο, ένας διάδρομος, το μποστανάκι τους και κληματαριές φορτωμένες γλυκά σταφύλια «ζωγραφιές». Η μονή ολόλευκη φρουριακής μορφής, κυκλαδίτικης αρχιτεκτονικής.
Μια χαμηλή δοκαρόφρακτη πόρτα, η πύλη της και λίγο ψηλότερα ο χαρακτηριστικός καταχύτης, για προστασία από τους πειρατές. Ευλαβικά περνάμε την πόρτα της μονής, που ιδρύθηκε, μάλλον, το 1280. Από τότε ποτέ δεν ερημώθηκε, ποτέ δεν σταμάτησε το σήμαντρό της, να κτυπά από τις μοναχές.
Ξενάγηση στο εσωτερικό της μονής
Η γερόντισσα Θεοκτίστη μας υποδέχεται στην μικρή εσωτερική αυλή. Μια βρύση, λίγες γλάστρες και ολόγυρα διώροφα κελλιά. Αρμονία που κορυφώνεται από τον ισχυρό τετράγωνο πύργο. Στενά σκαλιά σε οδηγούν ψηλά στο παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου. Το μικρό καθολικό καμαροσκεπές φαίνεται στριμωγμένο ανάμεσα στα κτήρια. Η πύλη του μαρμαρόγλυπτη με παραστάσεις. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο περίτεχνο με σημαντικές βυζαντινές εικόνες που αποτυπώνουν διαχρονικά τη διαδρομή της βυζαντινής αγιογραφίας. Ξεχωρίζει η μεγάλη ασημόσκεπη εικόνα του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου του 1818, που κάθεται σε θρόνο και κρατά ένα μέρος του λειψάνου του …σαν αρχιερατικό εγκόλπιο. Θεωρείται θαυματουργή και οι προσκυνητές, φθάνουν εδώ από όλη την Ελλάδα.
Το καθολικό ανακαινίσθηκε στα μέσα του 18ου αιώνα από τον άρχοντα Ανδρόνικο Πραδούνα. Στο αρχονταρίκι σώζεται ενδιαφέρουσα επιγραφή του 1757 που δηλώνει ότι οι επισκευές έγιναν με την φροντίδα του επισκόπου Παροναξίας Ανθίμου Βαρδή.
Σε κελί του πύργου μόνασε για χρόνια η μοναχή Αγαθή, μητέρα του Αγίου Νικόδημου του Αγιορείτη αμέσως μετά την αναχώρησή του για το ΄Αγιο ΄Ορος. Πάντοτε έστελνε στην μητέρα του πατερικά και εκκλησιαστικά βιβλία. Κάποια από αυτά διασώζονται στην βιβλιοθήκη της μονής που κάποτε ήταν ιδιαίτερα αξιόλογη.
Η ηγουμένη γερόντισσα Θεοκτίστη εγκαταβιεί εδώ τριάντα πέντε χρόνια τώρα και επιτελεί σημαντικό έργο πνευματικό, φιλάνθρωπο. ΄Αλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι οι Ναξιώτες την αγαπούν και πάντα την τιμούν. Χάρη στις συνεχείς προσπάθειές της, η μονή είναι στα καλύτερά της. Η μονή πανηγυρίζει στις 13 Νοεμβρίου με κάθε μεγαλοπρέπεια και πλήθος προσκυνητών από όλο το Αιγαίο.
Για ευλογία μας προσφέρει γλυκό κίτρο Νάξου, καφέ καλογερικό, θαυμάσια κουλούρια πετιμέζι και ένα τσαμπί σταφύλι. Το αμπέλι, το σταφύλι και το κρασί είναι σημαντικά στοιχεία συμβολισμών και σημειογραφίας των εκκλησιών μας, αφού άμεσα συνδέονται με το θαύμα στο γάμο της Κανά. Εκεί ο Χριστός φανέρωσε την Θεική του υπόσταση κάνοντας το πρώτο Του Θαύμα. Από τότε συμβολικά στις ομιλίες Του και τις παραβολές Του, για να γίνεται κατανοητός ευκολότερα χρησιμοποιούσε το αμπέλι, το κρασί, το σταφύλι, το ψάρι, την ελιά που συνδέονται άρρηκτα με τις εκκλησιαστικές Χριστιανικές παραδόσεις μας.
Συζητήση για το Θείο, το υπερβατικό…..
Σκέψεις…
Αρώματα από τα τριαντάφυλλα της μικρής αυλής, ηρεμία, κατάνυξη. Ένα κεράκι στον ΄Αγιο, στιγμές προσευχής και έξω από το καθολικό, η περίτεχνη μαρμάρινη κρήνη με το αγίασμα. Ξαποστάζουμε, ξεδιψάμε, μετά την προσπάθεια να «προσεγγίσουμε» το Θείο εδώ ψηλά
Πληροφορίες πως πηγαίνουμε
Από την Χώρα είναι 3 μόνο χιλιόμετρα. Παίρνουμε τον δρόμο για τις Εγγαρές. Φθάνουμε στην ΔΕΗ στρίβουμε δεξιά. Συναντάμε το παρεκκλήσι «Θεολογάκι» και αμέσως μετά φθάνουμε στην Μονή που πραγματικά από εκεί ψηλά εποπτεύει το Αιγαίο και την Χώρα.
Καλύτερη ώρα όταν ο ήλιος «βουτά» στην θάλασσα. Χρώματα μοναδικά και αντιθέσεις…
