Σωτήρης Τσαφούλιας στονFlash 99.4: «Κάποια στιγμή ξύπνησα και άρχισα να μην αναγνωρίζω τον εαυτό μου» /«Έχουμε μπερδέψει τον πατριωτισμό με τον εθνικισμό, το πρέπει με το πρέπον»
ΔΤ: Σωτήρης Τσαφούλιας στον Flash 99.4: «Κάποια στιγμή ξύπνησα και άρχισα να μην αναγνωρίζω τον εαυτό μου» /«Έχουμε μπερδέψει τον πατριωτισμό με τον εθνικισμό, το πρέπει με το πρέπον»/ «Σήμερα μπορείς να πεις άνετα ότι θες να παντρευτείς με ένα αυτοκίνητο και να θεωρείται λογικό, αλλά αν μιλάς με ρητά του Πυθαγόρα θεωρείσαι κριντζ»
«Κάποια στιγμή θα πρέπει και η δικαιοσύνη να μας πει πότε τελικά έκανε λάθος; Στην αρχή που έλεγε ότι δεν πρέπει να γίνει η εκταφή ή τώρα που είπε ότι πρέπει να γίνει.»
Ο Σωτήρης Τσαφούλιας φιλοξενήθηκε στον Flash 99.4 και στην εκπομπή «Ραδιοφωνική Φιλο…Σοφία» με τη Σοφία Αποστολίδου με αφορμή την πρεμιέρα του έργου «Ποιος Φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ;» και το θεματικό πάρκο για την Αρχαία Ελλάδα που βρίσκεται πλέον στη Θεσσαλονίκη και μίλησε για την τέχνη, τη Νέμεσις, τις αντιφάσεις της δικαιοσύνης, την τραγωδία των Τεμπών, αλλά και τον σύγχρονο ρατσισμό.
Ο αγαπημένος σκηνοθέτης αποκάλυψε πως πήρε την απόφαση να ασχοληθεί με την τέχνη ενώ είχε ήδη μια επιτυχημένη πορεία στις επιχειρήσεις:
«… Εγώ δεν είχα το θάρρος όπως άλλα παιδιά να επιμείνω και αποφάσισα να κάνω μια πιο ασφαλή επιλογή σπουδών… και όταν εξασφάλισα αυτά που ήθελα να εξασφαλίσω, αποφάσισα να δώσω και στον δεκαπεντάχρονο εαυτό μου αυτό που του είχα στερήσει για χάρη μιας πιο ασφαλούς, αν θέλετε, επιλογής.
Το είχα πάντα στο μυαλό μου. Ήξερα πάντα ότι αυτό θέλω να κάνω. Κάποια στιγμή βέβαια επαναπαύτηκα μέσα στην επιτυχία που μου είχε δώσει η άλλη μου δραστηριότητα, κοινωνική και οικονομική. Κάποια στιγμή ξύπνησα και άρχισα να μην αναγνωρίζω τον εαυτό μου και συνειδητοποίησα ότι αλλού είναι ο τρόπος που μπορώ να εκφραστώ και να επικοινωνήσω. Κατάλαβα ότι είχα περιοριστεί πάρα πολύ στο “εγώ”, ενώ η πραγματική δύναμη βρίσκεται στο “εμείς”. Ουσιαστικά πρέπει να χαρίσεις κάτι αν θέλεις να το έχεις για πάντα.»
Μίλησε ακόμα για τη Δημοκρατία, για τα όρια που έχει η Ελευθερία και για την παιδεία
«…η πρώτη και βασική αρχή της δημοκρατίας είναι η ισονομία. Από τη στιγμή που είναι πια αποδεδειγμένο ότι δεν είμαστε όλοι ίσοι απέναντι στον νόμο, δε μπορούμε να μιλάμε για τη δημοκρατία στη σωστή της διάσταση.»
«Υπάρχει ένα μεγάλο κονφούζιο, αν μου επιτρέπετε, σε ότι αφορά τις έννοιες. Έχουμε μπερδέψει τον πατριωτισμό με τον εθνικισμό, έχουμε μπερδέψει το πρέπει με το πρέπον, έχουμε μπερδέψει πολλά πράγματα. Την ελευθερία, που επί της ουσίας αν ψάξεις κανεί ς τη λέξη σημαίνει “έλευσης ορίων” και απ’ αυτό και μόνο η ελευθερία δεν είναι δικαίωμα είναι υποχρέωση.»»
« Θα πρέπει κάποια στιγμή να ξεχωρίσουμε τον αμόρφωτο από τον αγράμματο. Τα πολλά πτυχία σημαίνουν, όπως λέγανε οι παλιοί, ότι είσαι γραμματιζούμενος. Δεν πάει να πει ότι είσαι μορφωμένος.»
Με αφορμή το θεματικό πάρκο για την Αρχαία Ελλάδα, το οποίο έχει επιμεληθεί και σκηνοθετήσει ο Σωτήρης Τσαφούλιας και που φιλοξενείται στο χώρο της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, αναφέρθηκε στους μύθους και έθεσε το ζήτημα σύγχρονου κοινωνικού ρατσισμού, συγκρίνοντας τη στάση της κοινωνίας απέναντι σε διαφορετικές μορφές έκφρασης:
«… Μύθος είναι αυτό που συμβαίνει και θα συμβαίνει για πάντα στην ανθρωπότητα(…)Δεν δίνουμε στα παιδιά μας την αποκωδικοποίηση της Ιλιάδας, της Οδύσσειας, του μύθου του Σίσυφου, της Μέδουσας, που εκεί κρύβονται όλες οι απαντήσεις για τα προβλήματα που ταλανίζουνε τον άνθρωπο.(…) Ακόμα και τα ονόματα των σπηλιών, των ανθρώπων, των τεράτων, όλα είναι ένας τρομερός συμβολισμός, που αν αυτό το πράγμα μπορούσαμε να το εξηγήσουμε στα παιδιά μας, δεν θα είχαμε καμία ανάγκη να τα πιέσουμε ότι πρέπει να διαβάσουν.»
«… θεωρώ ότι η σύγχρονη Ελλάδα έχει ανάγκη όχι από την εξιδανίκευση του παρελθόντος της, αλλά από ουσιαστική επαφή με τις ρίζες της. Και αυτό, όχι για να γίνει ανώτερη, ή για να ανακαλύψει ποια είναι τώρα, αλλά για να μάθει πραγματικά ποια είναι και ποια μπορεί να γίνει.»
«Σήμερα μπορείς να πεις άνετα ότι είσαι δέντρο ή θες να παντρευτείς με ένα αυτοκίνητο και να θεωρείται λογικό, αλλά αν μιλάς με ρητά του Πυθαγόρα θεωρείσαι κριντζ ή κλισέ ή τσιτάτος. Είναι μία άλλη μορφή ρατσισμού που ανακυκλώνει, αν θέλετε, μάλλον, ανακυκλίζει, τον κύκλο της βίας και των διαχωρισμών με έναν τρόπο που οι άνθρωποι δυστυχώς δεν τον βλέπουν.»
Αναφερόμενος στην ουσία της Αρχαίας Ελληνικής σκέψης και τη διαχρονική της επιρροή, ο Σωτήρης Τσαφούλιας έκανε μία εντυπωσιακή αναφορά στην έμπνευση του «Άρχοντα των Δαχτυλιδιών» από τον Πλάτωνα:
«Αν σκεφτείτε ότι ο περιβόητος Άρχοντας των Δαχτυλιδιών, είναι εμπνευσμένος ολόκληρος από μία παράγραφο στην «Πολιτεία» του Πλάτωνα . Το « δαχτυλίδι του Γύγη» , που αν κάποιος το φορούσε γινόταν αόρατος, και το ερώτημα ήταν αν όντας αόρατος θα έπραττε το πρέπον ή όχι. Από μία φράση, λοιπόν, από το δαχτυλίδι που σε κάνει αόρατο και πώς διαχειρίζεσαι αυτή σου τη δύναμη, φτιάχνεται μία ολόκληρη τριλογία, την οποία εμείς την αποθεώσαμε και την Πολιτεία του Πλάτωνα δεν καταδέχεται να τη διαβάζει κανείς για κάποιο λόγο»
Ο αγαπημένος σκηνοθέτης δεν έκρυψε την ανησυχία του για το ενδεχόμενο η κοινωνική αλλαγή να έρθει μέσω της βίας, ενώ παράλληλα, αναφέρθηκε στην Υπόθεση των Τεμπών και στις αντιφάσεις της δικαιοσύνης:
«Δεν θα ήθελα καθόλου να δω αυτόν τον κόσμο να αλλάζει με τη βία. Φοβάμαι ότι εκεί θα καταλήξει, αλλά δεν θα το ήθελα καθόλου. Οπότε νομίζω με την παιδεία και με τη δύναμη των ανθρώπων και την καθαρότητα του σκοπού τους, όπως τώρα είδαμε με την απεργία πείνας του Πάνου Ρούτση στο Σύνταγμα που τελικά αυτό που δεν μπορούσε να γίνει, έγινε.»
«Και βεβαίως θα συνεχίζουν τις ψεύτικες επιθέσεις από όλα αυτά τα ανθρωποειδή που ονομάζονται είτε πολιτικοί είτε συνάνθρωποι κατά κάποιο τρόπο και λένε όλα αυτά τα σχόλια που λένε για αυτούς τους ανθρώπους, σε μια χώρα όπως είναι η Ελλάδα. Να σχολιάζουμε τώρα γονείς που έχουν χάσει τα παιδιά τους για το τι και πώς. Και κάποια στιγμή θα πρέπει και η δικαιοσύνη να μας πει, γιατί υποτίθεται ότι δεν πρέπει να επηρεάζεται από την κοινή γνώμη, πότε τελικά έκανε λάθος; Στην αρχή που έλεγε ότι δεν πρέπει να γίνει η εκταφή ή τώρα που είπε ότι πρέπει να γίνει.»
Ο Σωτήρης Τσαφούλιας εξέφρασε επίσης την ακράδαντη πεποίθησή του στη Νέμεσις και στην τιμωρία που θα έρθει για το έγκλημα των Τεμπών:
«Ναι, το πιστεύω ακράδαντα (ότι έρχεται η Νέμεσις). Δεν ξέρω βέβαια αν έρχεται πάντα στον χρόνο που εμείς θα θέλαμε. Παραδείγματος χάρη: η τιμωρία αυτών που μας διοικούν τα τελευταία χρόνια θα έρθει πολλά χρόνια μετά. Όταν θα καταγραφούν στην ελληνική ιστορία με λέξεις και με εικόνες και με χρώματα που οι ίδιοι δεν τα φαντάζονται καν. Γιατί ζουν μια ψευδαίσθηση μεγαλείου . Ότι η ιστορία κάπως θα τους αποτυπώσει. Όλοι τους. Θα τους αποτυπώσει ως τους ανθρώπους που κάνανε το έγκλημα των Τεμπών και που δεν οδήγησαν κανέναν στη δικαιοσύνη.»
Παράλληλα κατήγγειλε την πολιτικοποίηση του ανθρώπινου πόνου
«Το θέμα είναι σε ποια πλευρά της ιστορίας θα είμαστε εμείς και πόσο γρήγορα θα τους αναγκάσουμε να αλλάξουν τακτική. Εγώ δεν είμαι υπέρ ούτε της τιμωρίας, ούτε του θανάτου, ούτε τίποτα απ’ όλα αυτά. Εγώ πιστεύω στο δικαίωμα του ανθρώπου να κάνει λάθος και πιστεύω να αλλάζει τη στάση του και να κάνει το σωστό. Και το πιστεύω γιατί και εγώ είμαι άνθρωπος που μπορεί να υποπέσει σε λάθος. Και θα ήθελα να μου αναγνωριστεί το δικαίωμα της μετάνοιας. Αλλά δεν φαίνεται κάτι τέτοιο, αυτή τη στιγμή, από την πολιτική μας ηγεσία και μιλάω για όλες τις πολιτικές παρατάξεις.»
«Δεν ξέρω πώς έχει γίνει ότι αν υποστηρίζω μια μάνα που έχασε το παιδί της αυτομάτως είμαι ενάντια της κυβέρνησης ή είμαι αριστερός ή είμαι δεξιός. Δεν ξέρω πώς καθορίζει πολιτική πεποίθηση το να σκύψει κανείς πάνω από τον ανθρώπινο πόνο ενός ανθρώπου και να αγκαλιάσει το αυτονόητο δικαίωμά του.»
Μίλησε ακόμα για τα λάθη που κάνουμε στις ανθρώπινες σχέσεις και για τον λόγο που δεν πρέπει να αναζητάμε ισορροπία:
«Ενα από τα λάθη που ακούω πολύ συχνά από νέους ανθρώπους και παιδιά που συζητάμε, και ζευγάρια μεγαλύτερα, είναι ότι αναζητούν την ισορροπία στη σχέση τους. Είναι λάθος χρήση λέξεων από την αρχή, γι’ αυτό οι σχέσεις μας δεν πάνε καλά. Ισορροπία χρειάζονται τα κτίρια, δεν χρειάζονται οι άνθρωποι. Η Ισορροπία παράγει θάνατο, γιατί προϋποθέτει ακινησία. Αρμονία χρειάζεται η σχέση μας. Η αρμονία έρχεται από τη σύνθεση των αντιθέτων, που έλεγε και ο Ηράκλειτος.»
«Δεν θέλουν ισορροπία, δεν θέλουν συμβιβασμό, δεν θέλουν συντήρηση. Θέλουν αρμονία. Να αναγνωρίζεις το αντίθετο του άλλου, να το σέβεσαι ως δικό σου, για να μπορεί και ο άλλος να σεβαστεί το δικό σου αντίθετο, και να συνάψεις μια σχέση που έχει αρμονία.»
«Το θέμα είναι, λοιπόν, ακόμα και σε αυτή την αλλαγή που είναι φυσική και είναι ανθρώπινη, να βλέπουμε ποια στιγμή η αλλαγή που γίνεται σε μένα και η αλλαγή που γίνεται στον άλλον, δεν μας καθιστά πια συμβατούς.»
Ακούστε ολόκληρη τη συνέντευξη του Σωτήρη Τσαφούλια στον Flash 99.4 και στη Σοφία Αποστολίδου εδώ: Σωτήρης Τσαφούλιας στον Flash 99.4 και στη εκπομπή “Ραδιοφωνική ΦιλοΣοφία” με τη Σοφία Αποστολίδου – YouTube
