ΑΝΘΛΟΓΙΑ ΠΟΝΤΙΑΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ – Η Διγλωσσος – Ηλίας Τσέχος Ανάλεκτο 2023, Β’ Τόμος
Από τον επίμονο κι ακούραστο της ποίησης Ηλία Τσέχο
Του Χρήστου Τουμανίδη
Παραγγελία – Ηλίας Τσιρκινίδης
Τέρτ΄ έντον και ΄κί σύρκεται τ΄ εμόν αροθυμία.
Έγνεφος κ΄ έμπρ΄ ΄ς σ΄ομμάτα μου στέκ΄νε τριγύλ΄ ονέρ΄τα,
τριγύλ΄ και τριγυλίσκουνταν εμέν ορωματίας
κι ατά τη στράτα μ΄ έκοψαν, το δέβας ΄κ΄ εγνωρίζω.
Αδά μερέαν στέκω ΄γώ καταφαρμακωμένος
και λόγον αν στοχάσκουμαι την απαντήν ΄κ΄ ευρίκω.
Έλα, χαράς το μένεμαν ντο στέκω κι αναμένω!
Ως πόσον η αναμονή; Φο΄ούμαι θ΄ αποθάνω
και τη κυρού μ΄ το ένοικον εγώ καμμίαν ΄κ ΄ είδα!
΄Κ΄ είδα ρασία πράσινα, Μαρτί΄ χλωροφορίαν
κι ασ΄ σα τρεχούμενα νερά νερόπον εγώ ΄κ΄ έπα…
Αφήνω και ΄ς σ΄ οσπιτανούς έναν παραγγελίαν,
εμέν να παρεβγάλ΄νε με οι συγενοί και φίλοι
με τη λύρας το παίξιμον και με τα τραγωδίας…
…
Παραγγελία – Ηλίας Τσιρκινίδης
Καημός έγινε και δεν αντέχεται η νοσταλγία
Έγνεφος και μπρος στα μάτια μου ονείρατα τριγύρω
Τριγύρω, περιτρύγυρα τα όνειρά μου
Κι αυτά τη στράτα μού έκοψαν, το διάβα δεν γνωρίζω
Σε τούτη τη μεριά στέκω καταφαρμακωμένος
Και αν στοχάζομαι απάντηση δεν έχω
Έλα, χαράς το μήνυμα τι στέκω κι αναμένω!
Ως πότε η αναμονή; Φοβάμαι θα πεθάνω
Και του πατέρα μου το σπιτικό ακόμα δεν το είδα
Δεν είδα πράσινα βουνά , Μάρτη χλωροφορία
Κι απ΄ τα τρεχούμενα νερά, νεράκι εγώ δεν ήπια…
Σε σας αφήνω σπιτιανοί μία παραγγελία
Όταν πεθάνω ξεπροβγάλτε με οι συγγενείς κι οι φίλοι
Η λύρα παίζοντας και με τα τραγωδίας…
***
Πού είστεν κι αραεύω σας – Νίκος Γρηγοριάδης
Πού είστεν κι αραεύω σας, τ΄ ομμάτα μ΄ εθολώθαν.
Γιαμ ΄ς σα παρχάρε λάσκουστουν, γιαμ ΄ς σα χαράντας είστεν,
γιαμ προσκυνάτε τον Χριστόν απέσ΄ ΄ς σα εκκλησίας;
Νε σα παρχάρε λάσκουμες, νε σα χαράντας είμες,
νε προσκυνούμε τον Χριστόν απέσ΄ ΄ς σα εκκλησίας.
Αδά άσπροι μαραίνουνταν και ροδαμνοί χλωμαίν΄νε
και τρανταφυλλοπρόσωποι τη γης την όψην παίρ΄νε.
Αδά πάντα σκοτία έν΄ κι η μέρα ξάν΄ σκοτία,
αδά λεχτόριν ΄κί λαλεί κι ουδέ στρουθίν πετάζει,
αδά έρμα και σκότεινα πόλεις και μαχαλάδες.
Κλαίν΄ τα ρασιά ΄ς σα βουνά, κλαίν΄ τα δεντρά σ΄ ορμάνε,
τ΄ άσπρα λαλάτζε εφρούχνιασαν και τα νερά εβουρκώθαν,
τα εκκλησίας είν΄ κλειστά, οι Άοι κερία ΄κί έχ΄νε
και τ΄ άγιο βήμαν αναμέν΄ ποπά την ψαλμωδίαν.
Φωνήν ΄κί ακούς εγνώριμον και κεμεντσές λαλίαν
κι όσοι λαλούν ρωμανικά, θαρούν Τουρκάντ΄ πως είναι.
Τ΄ αδέλφε αναδέλφωτα, δεντρά χωρίς τα φύλλα.
Θεέ μ΄, δείξον τη δύναμη σ΄, Χριστέ μ΄, ποίσον το θάμα σ΄,
ποίσον το πόι μ΄ άψιμον και το κιφάλι μ΄ βρούλαν,
να καίω απάν΄ τον ουρανόν κι αφκά τον μαύρον Άδην.
…
Που είστε και σας αναζητώ – Νίκος Γρηγοριάδης
Πού είστε και σας αναζητώ, θόλωσαν τα μάτια μου
Μήπως είστε σεργιάνι στα παρχάρια, μήπως είστε σε γλέντια;
Μήπως στις εκκλησιές να προσκυνάτε τον Χριστό;
– Ούτε σεργιάνι στα πάρχαρια είμαστε, ούτε σε γλέντια
Ούτε στις εκκλησιές να προσκυνάμε τον Χριστό.
Εδώ οι ζωντανοί μαραίνονται, οι ροδοκόκκινοι χλωμιάζουν
Οι τριανταφυλλοπρόσωποι παίρνουν της γης την όψη
Εδώ είναι πάντα σκοτεινιά κι η μέρα μαύρη
Εδώ κοκόρι δεν λαλεί κι ούτε πετά σπουργίτι
Εδώ έρμα και σκοτεινά, πόλεις και μαχαλάδες
Κλαίν΄ στα βουνά κορφές, κλαίνε στα δάση δέντρα
Οι άσπρες πέτρες μούχλιασαν και βούρκος τα νερά
Οι εκκλησίες είν΄ κλειστές, Άγιοι κεριά δεν έχουν
Το Άγιο Βήμα καρτερά παπά την ψαλμωδία
Γνώριμη δεν ακούς φωνή και δοξαριές του κεμεντζέ
Όσοι μιλούν ρωμέικα, θαρρούν πως είναι Τούρκοι
Τ΄ αδέλφια ανάδελφα, δέντρα χωρίς φύλλα
Θεέ μου δώσε δύναμη, Χριστέ μου κάνε θάμα
Κάνε το μπόι μου φωτιά και φλόγα το κεφάλι
Να καίω πάνω ουρανό, κάτω τον μαύρο Άδη
***
Μιλάμε για τον Β΄ τόμο της Ανθολογίας 2023, συνέχεια του Α΄ 2021 , μίας σπουδαίας και πολύ ιδιαίτερης Ανθολογίας που ο Β΄ Τόμος μόλις κυκλοφόρησε. Αληθινά πνευματικός άθλος!
Αξίζει τον έπαινο ο ποιητής- ανθολόγος Ηλίας Τσέχος, ο οποίος συγκρότησε με υποδειγματικό τρόπο το έργο, με ποιήματα της ποντιακής ποιητικής παράδοσης αλλά και επωνύμων ποιητών ποντιακής καταγωγής, παλαιών και νεότερων. Μάλιστα, ο ανθολόγος επιτέλεσε έναν ακόμη άθλο, αφού απέδωσε όλα τα ποιήματα, από την ποντιακή μητρική γλώσσα – διάλεκτο στη νεοελληνική γλώσσα – διάλεκτο, για να είναι περισσότερο προσιτή, αμφοτέρων.
Το εμβληματικό αυτό έργο, λοιπόν, δεν απευθύνεται μόνο στους Πόντιους, αλλά στους Έλληνες πανταχόθεν που αγαπούν την ποίηση, τα ελληνικά γράμματα, τον πολιτισμό ημών και υμών. Τους τόμους στολίζει και ευφραίνει με το γλωσσάρι και τα σχόλια η διδασκάλισσα, φιλόλογος, συγγραφέας, πολύτιμη Γιώτα Ιωακειμίδου.
ΑΝΘΛΟΓΙΑ ΠΟΝΤΙΑΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ – Η Δίγλωσσος – Ηλίας Τσέχος, Ανάλεκτο 2023, Β’ Τόμος. Συνιστάται ανεπιφύλακτα!
***
Ηλία πούλι ‘μ, φιλώ την κάρδιας, φιλώ και τα σερόπα ‘ς!
