Οι τελευταίες γεωπολιτικές εξελίξεις και οι συνεπαγόμενες επισιτιστικές επιπτώσεις τους, ήρθαν για να επιβεβαιώσουν την κρισιμότητα του Αγροδιατροφικού τομέα, σε έναν κόσμο που μετασχηματίζεται ραγδαία και, συχνά, με απρόβλεπτους τρόπους.
Η σημασία του Αγροδιατροφικού τομέα για την παγκόσμια και την τοπική οικονομία είναι αδιαμφισβήτητη. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με στοιχεία για το 2019, η βιομηχανία τροφίμων, ποτών και καπνού διατηρεί την πρώτη θέση σε αριθμό επιχειρήσεων, ανάμεσα στους κλάδους της μεταποίησης, και αποτελεί τον μεγαλύτερο εργοδότη της εγχώριας μεταποίησης.
Την ίδια στιγμή, το 2020, ο εγχώριος αγροτικός κλάδος συνεισέφερε το 4,7% της συνολικής Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας (ΑΠΑ), ενώ απασχολεί πάνω από 400 χιλιάδες άτομα, ή ποσοστό που ξεπερνά το 10% του συνόλου του απασχολούμενου δυναμικού.
Σήμερα, ο Αγροδιατροφικός τομέας βρίσκεται αντιμέτωπος με τεράστιες προκλήσεις, αλλά και ευκαιρίες.
Μέχρι το 2050, ο τομέας θα πρέπει να τρέφει 40% περισσότερους ανθρώπους και να έχει αυξήσει την παραγωγή τροφίμων κατά 70%, ενώ η καλλιεργήσιμη γη θα έχει αυξηθεί κατά μόλις 10%. Μέχρι τότε, το 68% του παγκόσμιου πληθυσμού θα κατοικεί σε αστικές περιοχές, ενώ εκτιμάται ότι το 12% θα υποσιτίζεται.
Την ίδια ώρα, η κλιματική κρίση οδηγεί στην επιτακτική ανάγκη λήψης μέτρων για την αντιμετώπιση σοβαρών ζητημάτων που συνδέονται με την Αγροδιατροφή, όπως η σπατάλη τροφίμων, η αλόγιστη χρήση των υδάτινων πόρων, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, η υποβάθμιση του εδάφους και η μείωση της βιοποικιλότητας.
Οι καταναλωτές είναι, σήμερα, πιο ευαισθητοποιημένοι, τόσο στα θέματα της υγείας, της ευεξίας και της διατροφής τους, όσο και σε περιβαλλοντικά και κοινωνικά θέματα, και αναζητούν «τοπικά, αυθεντικά, ανιχνεύσιμα, διαφανή και ηθικά» τρόφιμα – τα λεγόμενα “LATTE” (Local, Authentic, Traceable, Transparent and Ethical).
Ειδικότερα, ο Αγροδιατροφικός τομέας στην Ελλάδα, παράλληλα με τις παγκόσμιες αυτές προκλήσεις, αντιμετωπίζει και μια σειρά από προβλήματα και ιδιαιτερότητες, μεταξύ των οποίων:
- Το επίπεδο γεωργικής εκπαίδευσης των αγροτών στη χώρα, που είναι από τα
χαμηλότερα που καταγράφονται στην Ε.Ε.
- Το μικρό μέγεθος των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και το χαμηλό επίπεδο
Συνεργασίας
- Το χαμηλό επίπεδο υιοθέτησης τεχνολογικής καινοτομίας
Οι παράγοντες αυτοί, συνδυαστικά, έχουν ως αποτέλεσμα τη χαμηλή παραγωγικότητα του ελληνικού αγροτικού τομέα, σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Τη δεκαετία του 1940, ένας μέσος αγρότης μπορούσε να παραγάγει τρόφιμα για περίπου 10 άτομα. Σήμερα, οι πρωτοποριακές εξελίξεις στον εξοπλισμό, τη γενετική και τα διαθέσιμα ψηφιακά εργαλεία, επιτρέπουν στον κάθε αγρότη να παράγει τρόφιμα για περισσότερα από 160 άτομα, τα οποία μπορεί να διαμένουν σε μακρινές αποστάσεις.
Η γεωργική εκμετάλλευση του μέλλοντος θα αξιοποιεί την ψηφιακή καινοτομία, μέσα από μια μεγάλη γκάμα συνδεδεμένων συσκευών, ενώ εξελιγμένες τεχνολογίες συλλογής δεδομένων θα βοηθούν τους αγρότες στην παρακολούθηση του αγροκτήματος και στη λήψη σωστών αποφάσεων.
Κλείνοντας παραθέτουμε συνοπτικά προτάσεις ως άξονες προτεραιότητας για την επόμενη μέρα:
- Οργανωτικός, λειτουργικός και ψηφιακός μετασχηματισμός όλων των επιχειρήσεων που ανήκουν στην αλυσίδα αξίας του Αγροδιατροφικού τομέα, έχοντας τον άνθρωπο στο επίκεντρο.
- Διευκόλυνση της ανάπτυξης συνεργειών, συνεργασιών ανάμεσα σε όλα τα μέλη του Αγροδιατροφικού τομέα.
- Έμφαση στην εκπαίδευση και την ενίσχυση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού.
- Ανάπτυξη της εξωστρέφειας με συντονισμένο και επαγγελματικό εξαγωγικό μάρκετινγκ.
- Αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων χρηματοδοτικών εργαλείων, με έμφαση στην ΚΑΠ και στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας
Πολλά απ’ όσα συντελούνται στα χρόνια της κρίσης είναι «το αυτονόητο» αποτέλεσμα δικών μας επιλογών. Αφήσαμε μεγάλο χρόνο να κυλήσει χωρίς να ασχοληθούμε με κανένα αυτονόητο. Ας μην αφήσουμε ΚΑΙ αυτή την ευκαιρία να χαθεί.
