Ακολούθησε το διάβα των κτηνοτρόφων της Πίνδου και με τον φακό του κατέγραψε στιγμές της καθημερινότητάς τους κι ενός κόσμου με τη δική του γλώσσα, ήθη κι έθιμα. Το φωτογραφικό πρότζεκτ του Θεσσαλονικιού φωτορεπόρτερ Δημήτρη Τοσίδη «Διάβα» για τον νομαδικό ποιμαντισμό στη βόρεια Ελλάδα, που κατέκτησε πέρυσι το βραβείο του Athens Photo World, «επιστρέφει» στην Αθήνα, αυτή τη φορά για να φιλοξενηθεί στο πλαίσιο έκθεσης, στο Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα» του Δήμου Αθηναίων, από τις 9 μέχρι και τις 19 Ιουνίου 2022.
Στην έκθεση βραβευμένων φωτογράφων Athens Photo World 2021, μαζί με τις φωτογραφίες του Δημήτρη Τοσίδη, οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να θαυμάσουν και το έργο «Η πρώτη φωτογραφία που τράβηξα την κόρη μου… και η τελευταία» του βραβευμένου με το βραβείο «Yannis Behrakis 2021» Darrin Zammit Lupi.
Ένα ζευγάρι κτηνοτρόφων σε ένα καλύβι στους πρόποδες του Σμόλικα αποτέλεσε τη «σπίθα» που άναψε τη φλόγα στην ψυχή του Θεσσαλονικιού φωτορεπόρτερ του ΑΠΕ-ΜΠΕ ώστε να πατήσει στα χνάρια των κτηνοτρόφων, οι οποίοι σε πείσμα της… σύγχρονης πρακτικής που θέλει τα ζώα να φορτώνονται σε φορτηγά για να μετακινηθούν από τόπο σε τόπο, επιλέγουν να τα οδηγούν με τα πόδια από τα βουνά στα χειμαδιά ώστε να ξεχειμωνιάσουν. Περπάτησε μαζί τους στο ορεινό ανάγλυφο της χώρας -εκεί που και ο ίδιος νιώθει ότι βρίσκεται στο φυσικό του περιβάλλον- κοιμήθηκε στην ύπαιθρο, πλάι στους ίδιους και στα ζώα τους, και αποτύπωσε μοναδικές στιγμές μιας διαδρομής δύσκολης αλλά και συνάμα συναρπαστικής.
«Αυτή», όπως εξηγεί ο Δημήτρης Τοσίδης, «δεν είναι μόνο μια παραδοσιακή και πολιτιστική δράση, αλλά και μια οικολογική και φιλική προς το περιβάλλον πρακτική που διατηρεί την ανθρώπινη παρουσία σε μια από τις πιο απομακρυσμένες ορεινές περιοχές των Βαλκανίων και της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
Τα στιγμιότυπα από τέσσερις βλάχικες οικογένειες νομάδων της Ηπείρου και άλλων ορεινών νομών της Θεσσαλίας, που διατηρούν τα ήθη κι έθιμα των προγόνων τους, με μια πρακτική βαθιά βιωματική, θα έχουν την ευκαιρία να δουν από κοντά και ν’ ανακαλύψουν ένα σημαντικό κομμάτι της παράδοσης όλοι όσοι επισκεφθούν την έκθεση, στο Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα» του Δήμου Αθηναίων.
Διάβα, νομαδικός ποιμαντισμός στην ορεινή βόρεια Ελλάδα
Η Ποιμενική Κτηνοτροφία είναι μια πρακτική αιώνων που κρατήθηκε ζωντανή στη «χτυπημένη» από την κρίση Ελλάδα. Στα ψηλά βουνά της βόρειας Ελλάδας εξακολουθεί να λαμβάνει χώρα μια αγροτική πρακτική που ανήκει στους προηγούμενους αιώνες. Αυτή η πρακτική –ή τεχνική, που ονομάζεται Διάβα (η μετακίνηση με τα πόδια)– η οποία πηγαίνει αιώνες πίσω, είναι η ετήσια αγροτική μετανάστευση των βοσκών και των κοπαδιών τους μεταξύ καλοκαιρινών και χειμερινών βοσκοτόπων και από απομονωμένες ορεινές περιοχές σε θερμότερα πεδινά εδάφη.
Μέσα απ’ τον χρόνο και τον τόπο, τέτοιες μετακινήσεις βρίσκονταν στον πυρήνα της πολιτιστικής και κοινωνικής σύνθεσης των ορεινών αγροτικών κοινοτήτων, ενώ συνέβαλαν στη διαμόρφωση και ανάπτυξη του τοπίου των περιοχών όπου λάμβαναν χώρα. Έχοντας χρησιμοποιηθεί ως επί το πλείστον από τις γηγενείς ομάδες της Ελλάδας, όπως οι Βλάχοι και οι Σαρακατσάνοι, η ποιμενική κτηνοτροφία αποτελούσε την κύρια πρακτική της χώρας μέχρι τις δεκαετίες του 1960 και του 1970, όταν άρχισαν να εμφανίζονται νέες γεωργικές τεχνολογίες, ενώ πριν από λίγα χρόνια ανακηρύχθηκε άυλη πολιτισμική κληρονομία της UNESCO.
*Οι συνημμένες φωτογραφίες είναι από το βραβευμένο πρότζεκτ του Δημήτρη Τοσίδη ΑΠΕ-ΜΠΕ
