Σύμφωνα με την προβλεπόμενη διαδικασία οι αρμόδιες υπηρεσίες της Ε.Ε. αφού εξέτασαν τα Εθνικά Στρατηγικά Σχέδια της ΚΑΠ, απέστειλαν σε κάθε κράτος μέλος τις παρατηρήσεις τους προκειμένου να ξεκινήσει ένας κύκλος διαβουλεύσεων για την τελική έγκρισή του. Οι συγκεκριμένες παρατηρήσεις εστιάζουν κυρίως στην ανάγκη προσαρμογής των Στρατηγικών Σχεδίων όλων των Κρατών Μελών στα νέα δεδομένα που διαμόρφωσε ο πόλεμος της Ουκρανίας.
«Υπάρχει έντονος προβληματισμός σε ευρωπαϊκό επίπεδο σχετικά με τον “πράσινο προσανατολισμό” της Γεωργίας υπό συνθήκες αμφισβήτησης της επισιτιστικής ασφαλείας και επάρκειας της Ένωσης λόγω του πολέμου στην Ουκρανία», δήλωσε στην Euractiv Ελλάδος ο ΥΠΑΑΤ, κ. Γιώργος Γεωργαντάς.
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη
Η Επιτροπή προσφάτως απέστειλε τις επιστολές παρατήρησης σχετικά με τα στρατηγικά σχέδια της ΚΑΠ σε κάθε κράτος μέλος. Αυτά θα δημοσιευθούν σε λίγες εβδομάδες, σύμφωνα με πληροφορίες. Μπορείτε να μας δώσετε μια γενική εικόνα κάποιων εκ των παρατηρήσεων που δέχθηκε το εθνικό στρατηγικό σχέδιο της Ελλάδας;
Όπως γνωρίζετε το Υπουργείο μας υπέβαλε τον Δεκέμβριο 2021 το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο για την ανάπτυξη του αγροδιατροφικού μας τομέα στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ 2023-2027, ανάμεσα μάλιστα στα πρώτα Κράτη Μέλη της Ε.Ε. που υπέβαλαν μετά από μια εκτεταμένη και εντατική περίοδο προετοιμασίας και διαβούλευσής του με το σύνολο των παραγωγικών φορέων της Χώρας μας. Σύμφωνα με την προβλεπόμενη διαδικασία οι αρμόδιες υπηρεσίες της Ε.Ε. αφού εξέτασαν το Στρατηγικό μας Σχέδιο απέστειλαν τις παρατηρήσεις τους προκειμένου να ξεκινήσει ένας κύκλος διαβουλεύσεων για την τελική έγκρισή του.
Οι συγκεκριμένες παρατηρήσεις εστιάζουν κυρίως στην ανάγκη προσαρμογής των Στρατηγικών Σχεδίων όλων των Κρατών Μελών στα νέα δεδομένα που διαμόρφωσε ο πόλεμος της Ουκρανίας, καθώς όταν υποβλήθηκαν δεν είχε προκύψει το γεγονός αυτό με τις τόσο σημαντικές επιπτώσεις, μεταξύ άλλων και στον αγροδιατροφικό τομέα. Επίσης, οι παρατηρήσεις επικεντρώνονται στην πλειοψηφία τους στα θέματα της αυξημένης περιβαλλοντικής μέριμνας και της αποτελεσματικότερης διασύνδεσης των μέτρων πολιτικής που περιλαμβάνονται στο Στρατηγικό μας Σχέδιο και αφορούν την “πράσινη αρχιτεκτονική” της νέας ΚΑΠ με τους στόχους των στρατηγικών της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας για τη Γεωργία “Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο” και “Βιοποικιλότητα”.
Κρίσιμο κεφάλαιο που τίθεται επίσης στις παρατηρήσεις και θα κληθούμε να τεκμηριώσουμε αφορά στη σκοπιμότητα χορήγησης των συνδεδεμένων ενισχύσεων στο πλαίσιο του Πυλώνα Ι, παρεμβάσεις που δέχονται αυστηρή κριτική στο σύνολο των Κρατών Μελών της Ένωσης ως προς την ουσιαστική συμβολή τους στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του πρωτογενή τομέα. Τέλος, μια ενότητα παρατηρήσεων αφορά σε διευκρινήσεις, παροχή επιπλέον στοιχείων καθώς και σε πολύ εξειδικευμένες τεχνικές πληροφορίες σε σχέση με επιμέρους θέματα.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει εμφανώς αλλάξει τα δεδομένα σε πολλούς τομείς, όπως και στον αγροδιατροφικό τομέα. Με αυτά τα δεδομένα φαίνεται πως θα πρέπει να γίνουν κάποιες αλλαγές προς διευκόλυνση του τομέα. Έχουν γίνει συζητήσεις για αλλαγές, ή και προσθήκες, στα σχέδια σας ως βοήθεια για την αντιμετώπιση του πολέμου στην Ουκρανία;
Όπως ήδη ανέφερα, οι σοβαρές επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία αναμφισβήτητα δημιούργησαν νέα δεδομένα, ενεργοποιώντας κατ’ επέκταση τα πολιτικά αντανακλαστικά και της Κυβέρνησής μας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε άμεσα και αποτελεσματικά να δώσουμε βιώσιμες λύσεις σε κρίσιμα θέματα, όπως η ενεργειακή αυτονομία, η εντατικότερη αξιοποίηση των ΑΠΕ, η μείωση τους κόστους εισροών με ενθάρρυνση επενδύσεων σε νέες και ψηφιακές τεχνολογίες όπως η γεωργία ακριβείας, η προώθηση του συνεργατισμού και της συλλογικής οργάνωσης των παραγωγών για την ισχυροποίηση της θέσης τους στην αλυσίδα αξίας, η διεύρυνση των χρηματοδοτικών εργαλείων και των εργαλείων διαχείρισης κινδύνου για την προστασία του εισοδήματος των παραγωγών σε σχέση με απρόβλεπτες εξωγενείς κρίσεις, οικονομικές, κλιματικές, επιδημιολογικές, επισιτιστικές, κλπ.
Αυτές ακριβώς τις δυνατότητες σκοπεύουμε να διευρύνουμε και να ενσωματώσουμε στο Στρατηγικό μας Σχέδιο, ώστε να ενδυναμώσουμε περαιτέρω την εργαλειοθήκη στήριξης των παραγωγών μας στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ.
Οι χώρες έχουν επίσης ενθαρρυνθεί να παρεκκλίνουν από περιβαλλοντικά μέτρα της ΚΑΠ – τους επιτρέπεται, για παράδειγμα, να φυτεύουν καλλιέργειες σε οικολογικά ευαίσθητες περιοχές (κάτι που είναι αρκετά αμφιλεγόμενο). Επίσης, ενεργοποιήθηκε για πρώτη φορά το Ταμείο Κρίσης (Crisis Fund) και τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να το αξιοποιήσουν και να το ενισχύσουν με εθνική χρηματοδότηση. Πώς η Ελλάδα σκοπεύει να χρησιμοποιήσει αυτές τις νέες ευελιξίες;
Πράγματι, υπάρχει έντονος προβληματισμός σε ευρωπαϊκό επίπεδο σχετικά με τον “πράσινο προσανατολισμό” της Γεωργίας υπό συνθήκες αμφισβήτησης της επισιτιστικής ασφαλείας και επάρκειας της Ένωσης λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, κριτική μάλιστα που οφείλω να ομολογήσω προϋπήρχε και είχε διατυπωθεί από τους παραγωγούς στο στάδιο της δημόσιας διαβούλευσης των Στρατηγικών Σχεδίων.
Το γεγονός αυτό, καταδεικνύει την ανάγκη να διασφαλιστεί η ισόρροπη επιδίωξη των στόχων της νέας ΚΑΠ ως προς τις οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές φιλοδοξίες της, λαμβάνοντας όλες εκείνες τις μέριμνες για την προστασία του εισοδήματος των παραγωγών και τη διατήρηση της άσκησης της γεωργικής δραστηριότητας με ό,τι αυτό συνεπάγεται τόσο για τη βιωσιμότητα και ανταγωνιστικότητα του αγροδιατροφικού μας συστήματος όσο και για τη συνοχή των αγροτικών μας περιοχών.
Απαιτείται συνεπώς μια ολιστική αναπτυξιακή προσέγγιση, όπου Γεωργία και Περιβάλλον θα λειτουργούν συμπληρωματικά στην επίτευξη βιώσιμων όρων παραγωγής και διασφάλισης επισιτιστικής επάρκειας και ασφάλειας, αξιοποιώντας το σύνολο των χρηματοδοτικών μέσων και εργαλείων, ενωσιακών και εθνικών, όπως αυτά που αναφέρετε και τα οποία, έχουμε ήδη ενεργοποιήσει στην κατεύθυνση στήριξης των παραγωγών μας στη δύσκολη αυτή συγκυρία.
Ένα θέμα που έχει απασχολήσει ιδιαίτερα τον αγροδιατροφικό τομέα είναι η επισιτιστική ασφάλεια. Όσον αφορά την Ελλάδα, έχουμε εξασφαλίσει επισιτιστική επάρκεια; Ποια είναι η εικόνα που έχετε από το εξωτερικό, βάσει της επικοινωνίας με τους ομολόγους σας;
Ζήτημα επισιτιστικής ασφάλειας στην Ελλάδα δεν υφίσταται. Έγκαιρα πήραμε όλα τα απαιτούμενα μέτρα για να αντιμετωπίσουμε τον κίνδυνο. Βοηθήσαμε να ξεπεραστούν γραφειοκρατικά εμπόδια ώστε να μπορέσουμε μέσω εναλλακτικών αγορών να καλύψουμε τις εισαγωγές από Ρωσία και Ουκρανία. Με την ανά πενθήμερο καταγραφή των αποθεμάτων αποτρέπουμε κάθε περίπτωση κερδοσκοπίας στην αγορά. Παράλληλα ενθαρρύνουμε την αύξηση της παραγωγής σε μαλακό σιτάρι και καλαμπόκι εντάσσοντας τα συγκεκριμένα προϊόντα στο καθεστώς των συνδεδεμένων ενισχύσεων, όπως και την καλλιέργεια σε εκμεταλλεύσεις που έχουν δηλωθεί για αγραναύπαση ή πρασίνισμα, χωρίς να χάνονται τα προνόμια που προβλέπονται από τα συγκεκριμένα προγράμματα. Παράλληλα οι παραγωγοί ηλιελαίου με διαβεβαίωσαν ότι θα αυξήσουν τις καλλιέργειές τους, ώστε να μην υπάρξει πρόβλημα και σε αυτήν την κατεύθυνση, αν και τα αποθέματα επαρκούν ακόμα και αν δεν κάναμε ούτε ένα λίτρο εισαγωγή για πέντε μήνες. Τις δε εισαγωγές σε αραβόσιτο και μαλακό σιτάρι τις έχουμε καλύψει από χώρες όπως η Βουλγαρία, Ουγγαρία, Ρουμανία και Γαλλία, σε ό,τι αφορά την ΕΕ και από Καναδά σε ό,τι αφορά στις χώρες εκτός ΕΕ. Πρόβλημα επάρκειας δεν υπάρχει και δεν θα υπάρξει. Η μάχη δίνεται σε επίπεδο τιμών ώστε να συγκρατηθούν και να αρχίσουν να μειώνονται. Πιστεύω ότι λόγω της επάρκειας οι μηχανισμοί αυτορρύθμισης της αγοράς αρχίζουν λειτουργούν και σύντομα θα έχουμε θετικά αποτελέσματα.
