Με στόχο να αναγνωριστεί ο ρόλος των γυναικών και των κοριτσιών στην επιστήμη, όχι μόνο ως ωφελούμενων αλλά και ως παραγόντων της αλλαγής τιμήθηκε από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών η 7η Διεθνής Ημέρα Γυναικών και Κοριτσιών στην Επιστήμη.
Όπως ανέφερε σε μήνυμά του ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, «σήμερα, μόνο ένας στους τρεις ερευνητές επιστήμης και μηχανικής στον κόσμο είναι γυναίκα. Οι δομικοί και κοινωνικοί φραγμοί εμποδίζουν τις γυναίκες και τα κορίτσια να εισέλθουν και να προχωρήσουν στην επιστήμη. Η πανδημία της Covid-19 αύξησε περαιτέρω τις ανισότητες μεταξύ των φύλων, από το κλείσιμο των σχολείων έως την αύξηση της βίας και τη μεγαλύτερη επιβάρυνση της φροντίδας στο σπίτι. Αυτή η ανισότητα στερεί από τον κόσμο μας τεράστιο αναξιοποίητο ταλέντο και καινοτομία. Χρειαζόμαστε τις προοπτικές των γυναικών για να διασφαλίσουμε ότι η επιστήμη και η τεχνολογία λειτουργούν για όλους».
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ είναι απαραίτητη ανάληψης δράσης ανά τον κόσμο προκειμένου αυτά να αλλάξουν «με πολιτικές που γεμίζουν τις τάξεις με κορίτσια που σπουδάζουν τεχνολογία, φυσική, μηχανική και μαθηματικά».
Είναι επιπλέον απαραίτητα σύμφωνα με τον κ. Γκουτέρες να υιοθετηθούν στοχευμένα μέτρα για τη διασφάλιση ευκαιριών για τις γυναίκες να αναπτυχθούν και να ηγηθούν σε εργαστήρια, ερευνητικά ιδρύματα και πανεπιστήμια καθώς και να γίνουν πιο αυστηρές προσπάθειες για τη διεύρυνση των ευκαιριών για τις γυναίκες μέλη των μειονοτικών κοινοτήτων.
Κ. Ακάσογλου στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Είμαστε σε πανδημία και χρειαζόμαστε όλους τους επιστήμονες, άνδρες και γυναίκες, να έχουν την ευκαιρία να συνεισφέρουν τα μοναδικά ταλέντα και τις δημιουργικές ιδέες τους».
Η Κατερίνα Ακάσογλου είναι νευροανοσολόγος, ερευνήτρια και διευθύντρια της In Vivo Imaging Research στα Gladstone Institutes. Κατέχει θέση καθηγήτριας Νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο και θεωρείται πρωτοπόρος και καινοτόμος σε μελέτες σχετικά με τους μηχανισμούς που ελέγχουν την επικοινωνία ανάμεσα στον εγκέφαλο, το ανοσοποιητικό και το αγγειακό σύστημα, ιδίως σε παθήσεις όπως η πολλαπλή σκλήρυνση, η νόσος Αλτσχάιμερ και άλλες νευροεκφυλιστικές παθήσεις.
Στα τέλη του 2021 εξελέγη μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Εφευρετών των ΗΠΑ, πετυχαίνοντας έτσι μια σημαντική διάκριση για το έργο της.
Σπούδασε Βιολογία στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, από όπου πήρε και διδακτορικό στη Νευροανοσολογία. Έκανε μεταδιδακτορική έρευνα στα αμερικανικά πανεπιστήμια SUNY, Ροκφέλερ και Νέας Υόρκης και διετέλεσε επίκουρος καθηγήτρια Φαρμακολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας-Σαν Ντιέγκο, πριν μετακινηθεί στο Σαν Φρανσίσκο και στο Gladstone. Ως εφευρέτης είναι κάτοχος δέκα αμερικανικών πατεντών με αρκετές βιοϊατρικές εφαρμογές.
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, περιγράφει το πώς η ίδια ξεκίνησε το ταξίδι της στον κόσμο της επιστήμης, τις δυσκολίες και τις προκλήσεις που αντιμετώπισε αλλά και για την πρόοδο που έχει επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια σε σχέση με την αναγνώριση του έργου ερευνητριών.
«Με ενδιέφερε πολύ η βιολογία και η χημεία και επηρεάστηκα από την καθηγήτρια βιολογίας του λυκείου που με ενέπνευσε να ακολουθήσω αυτή την επαγγελματική πορεία. Οι άνδρες υπερεκπροσωπούνταν στην πλειοψηφία των ενδιαφερόντων επαγγελμάτων. Η επιστήμη δεν ήταν εξαίρεση. Έτσι, το να είμαι γυναίκα στον κόσμο της επιστήμης δεν ήταν ένα διαφοροποιημένο κριτήριο για μένα. Μετά τις διδακτορικές μου σπουδές στην Ελλάδα, μετακόμισα στη Νέα Υόρκη για τη μεταδιδακτορική μου εργασία στο Πανεπιστήμιο Rockefeller. Είμαι τώρα καθηγήτρια Νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο (UCSF) και στο Ινστιτούτο Gladstone.
Το ερευνητικό μου πρόγραμμα ανακάλυψε τον τοξικό ρόλο του αίματος στον εγκέφαλο σε νευρολογικές ασθένειες με δυνατότητα ανάπτυξης νέων θεραπειών», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και παράλληλα σημειώνει: «Οι γυναίκες αντιμετωπίζουν διαφορετικές προκλήσεις καθώς καθιερώνουν τα ερευνητικά τους προγράμματα. Αυτό αντικατοπτρίζεται στην υποεκπροσώπηση των γυναικών σε ηγετικές θέσεις και σε σημαντικά επιστημονικά βραβεία.
Για παράδειγμα, όταν έλαβα ένα σημαντικό βραβείο στη Φαρμακολογία, ήμουν η 4η γυναίκα σε 60 χρόνια. Αυτό συνέβη σε έναν τομέα όπου οι γυναίκες έχουν κάνει πολύ σημαντικές επιστημονικές συνεισφορές, αλλά δυστυχώς οι συνεισφορές τους δεν αναγνωρίστηκαν αναλογικά. Το θετικό είναι ότι υπάρχει σημαντική βελτίωση στην αναγνώριση των επιτευγμάτων των γυναικών τα τελευταία χρόνια. Η εμπιστοσύνη και η υποστήριξη είναι ζωτικής σημασίας ειδικά για τις νεαρές γυναίκες ερευνητές».
Όπως λέει, προϊόντος του χρόνου και ενώ οι προσπάθειες των ερευνητριών και συνεπώς οι επιτυχίες τους πληθαίνουν, τα πράγματα αλλάζουν για τις γυναίκες στον χώρο της επιστήμης. Το μισθολογικό χάσμα, ωστόσο, όπως δείχνουν και στοιχεία διεθνών οργανισμών παραμένει.
«Υπάρχει σημαντική αύξηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με την ισότητα και την εκπροσώπηση των γυναικών. Για παράδειγμα, στην Καλιφόρνια οι δημόσιες εταιρείες υποχρεούνται να συμπεριλάβουν στο Διοικητικό Συμβούλιο τουλάχιστον μία γυναίκα. Υπάρχει αυξημένος αριθμός γυναικών σε ηγετικές θέσεις στα πανεπιστήμια και τη βιομηχανία, και ελπίζω ότι αυτή η τάση θα επιταχυνθεί στο μέλλον. Πολλοί οργανισμοί λαμβάνουν σοβαρά υπόψη την ισότητα των μισθών και εκτελούν ετήσιες αναθεωρήσεις για να εξασφαλίσουν ισότητα των μισθών.
Ωστόσο, ο αργός ρυθμός με τον οποίο οι γυναίκες προάγονται σε υψηλότερες θέσεις συμβάλει περαιτέρω στις μισθολογικές ανισότητες. Η ευκαιρία συμμετοχής σε ερευνητικά προγράμματα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη δικτύωση με άλλους επιστήμονες. Μπορεί να είναι δύσκολο, αλλά υπάρχουν διαθέσιμες ευκαιρίες», λέει η κ. Ακάσογλου στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Όπως τονίζει και ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών είναι αναγκαίο να διασφαλιστεί τα ότι τα κορίτσια έχουν πρόσβαση στις ίδιες ευκαιρίες μάθησης και εργασίας σε ίσους όρους ανταγωνισμού.
«Είναι σημαντικό να ξεκινήσει η εκπαίδευση STEM νωρίς στα σχολεία και να παρασχεθούν ευκαιρίες για πρακτική εργασία σε ερευνητικά εργαστήρια. Η οικογενειακή υποστήριξη και η εξομάλυνση του ρόλου των γυναικών ως επιστημόνων είναι επίσης κρίσιμη για τη διατήρηση των γυναικών σε σταδιοδρομίες STEM. Επιπλέον, η εξάλειψη του χάσματος μεταξύ γυναικών και ανδρών στον οικονομικό τομέα με ίσες ευκαιρίες σε μισθούς, προαγωγές, φιλανθρωπικές δωρεές και χρηματοδότηση είναι καίριας σημασίας.
Είμαστε σε πανδημία και αντιμετωπίζουμε μερικές από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στη βιολογία και την ιατρική. Χρειαζόμαστε όλους τους επιστήμονες, άνδρες και γυναίκες, να έχουν την ευκαιρία να συνεισφέρουν τα μοναδικά ταλέντα και τις δημιουργικές ιδέες τους για καινοτόμες λύσεις και νέες θεραπείες για ανθρώπινες ασθένειες», καταλήγει η κ. Ακάσογλου.
Κλείνοντας το μήνυμά του για την Παγκόσμια Ημέρα Γυναικών και Κοριτσιών στην Επιστήμη, ο Αντόνιο Γκουτέρες κάλεσε όλους να δημιουργήσουν ένα περιβάλλον όπου οι γυναίκες μπορούν να συνειδητοποιήσουν τις πραγματικές τους δυνατότητες και τα σημερινά κορίτσια να γίνουν οι κορυφαίοι επιστήμονες και καινοτόμοι του αύριο, διαμορφώνοντας ένα δίκαιο και βιώσιμο μέλλον για όλους.
ΑΠΕ-ΜΠΕ / Φαίη Δουλγκέρη
