Αν και οι παράγοντες της αγοράς αναμένουν τη βελτίωση της επιδημιολογικής εικόνας στην αγορά ώστε να βελτιωθεί το κλίμα και να επανέλθουν οι καταναλωτές «ζεσταίνοντας» τους τζίρους των καταστημάτων, η ακρίβεια και η αδυναμία κατανάλωσης που «κουρεύει» εισοδήματα κι δημιουργεί «σφίξιμο» στους καταναλωτές.
Είναι ενδεικτικό ότι οι ηλεκτρονικές συναλλαγές έχουν καταγράψει σημαντική πτώση το Δεκέμβριο σε σχέση με τους προηγούμενους μήνες, τάση που συνεχίζεται και τις πρώτες εβδομάδες του Ιανουαρίου, επηρεάζοντας και τα δημόσια έσοδα..
Κρατημένος ο τζίρος
«Υπάρχει ένα μικρό σφίξιμο λόγω των εξελίξεων στην πανδημία και το Δεκέμβριο, όπως και τις πρώτες μέρες Ιανουάριου. Θεωρούμε ότι η κατάσταση θα βελτιωθεί καθώς βλέπετε ότι η πανδημία αρχίζει να “επιπεδοποιείται”. Μετά από εβδομάδες οι δείκτες αρχίζουν να υποχωρούν, υπάρχει βελτίωση στον εμβολιασμό, έρχονται και τα αντιικά φάρμακα και προσβλέπουμε σε μια ομαλοποίηση των συνθηκών» αναφέρει κορυφαίο στέλεχος του οικονομικού επιτελείου αποδίδοντας το κλίμα των ημερών τονίζοντας ότι «έχουμε περάσει την κορύφωση στην πανδημία.» «Στην ακρίβεια έχουμε μια βελτίωση λόγω της βελτίωσης των τιμών φυσικού αερίου» συμπληρώνει σημειώνοντας, όμως, ότι η καμπύλη τιμών όπως καταγράφεται διεθνώς αποτελεί στη δεδομένη συγκυρία την κύρια πηγή ρίσκου.
«Αν δείτε, το βασικό στον τιμάριθμο, είναι το αέριο που προκαλεί το πρόβλημα. Στο αντίποδα οι τιμές στο πετρέλαιο επανήλθαν στο επίπεδο του 2019 και αναμένουμε να κυμανθεί στο 70-85 δολάρια το βαρέλι. Οι τιμές εκεί δε συνιστούν πρόβλημα για το ΑΕΠ
Τα υπόλοιπα με τους ναύλους και τις τιμές στα δημητριακά θα φανούν τον Ιανουάριο, καθώς οι επιχειρήσεις κάνουν τους ετήσιους τιμοκαταλόγους τους. Αλλά μετά τον Ιανουάριο δεν βλέπω να υπάρχει κίνητρα πρόσθετων ανατιμήσεων, καθόσον μάλιστα υπάρχει και η σχετική στήριξη στις επιχειρήσεις» σημειώνει το ίδιο στέλεχος και επαναλαμβάνει ότι το φυσικό αέριο είναι εκείνο που δημιουργεί τα προβλήματα. «Ελπίζουμε ότι οι τιμές θα μείνουν στα τρέχοντα επίπεδα και θα υποχωρήσουν σταδιακά» καθώς όπως σημειώνει δεν μπορεί να παραμείνει για μεγάλο διάστημα μια τόσο μεγάλη διαφορά στην τιμή διεθνώς ανάμεσα σε Ασία ΕΕ ΗΠΑ».
Κίνηση στην αγορά
Προς ώρας πάντως η κίνηση στην αγορά είναι υποτονική, όπως άλλωστε ήταν και τις πρώτες μέρες του χρόνου. Ακόμη και στα σούπερ μάρκετ, με βάση στελέχη της αγοράς, οι αγορές είναι περιορισμένες και στοχευμένες.
Όπως χαρακτηριστικά σημειώνει, σε δήλωσή του, χτες, ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά Βασίλης Κορκίδης «ο επιχειρηματικός κόσμος πιστεύει πως, το 2022, η μάχη που πρέπει να δοθεί και να κερδηθεί είναι αυτή κατά της ακρίβειας, με τον πληθωρισμό, σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, να καταγράφει ιστορικά υψηλά πολλών ετών. Οι πιέσεις αυτές συνδέονται με τη ραγδαία αύξηση των τιμών της ενέργειας και της αναντιστοιχίας μεταξύ της αυξημένης ζήτησης και της αδύναμης προσφοράς, λόγω των δυσχερειών που επέφερε η πανδημία στις εφοδιαστικές αλυσίδες» αναφέρει ο κ. Κορκίδης και τονίζει ότι: «Στην πλευρά της καταναλωτικής εμπιστοσύνης συνεχίστηκε η υποχώρηση, κατόπιν της κλιμάκωσης της ανόδου των τιμών βασικών αγαθών κατά 20%, καθώς καταγράφεται ανησυχία για την εξέλιξη των πραγματικών εισοδημάτων των νοικοκυριών. Οι χειμερινές εκπτώσεις, που θα διαρκέσουν το επόμενο δίμηνο, μπορούν να λειτουργήσουν ως «κόφτης» και ανάχωμα κατά της ακρίβειας για τους καταναλωτές. Ας ελπίσουμε ότι τα μεγάλα ποσοστά εκπτώσεων και η επάρκεια αγαθών στην ελληνική αγορά θα δώσουν τη δυνατότητα, αφενός στα εμπορικά καταστήματα να ρευστοποιήσουν τα εποχικά εμπορεύματα τους και, αφετέρου, στους καταναλωτές κάνουν «έξυπνες» αγορές για να καλύψουν, σε χαμηλότερες τιμές, πολλές οικογενειακές υποχρεώσεις.
Απειλή ο πληθωρισμός
Απειλή για το εμπόριο και τη βιομηχανία το 2022 είναι ο πληθωρισμός στην Ευρώπη, που τροφοδοτείται από τις σπειροειδείς τιμές της ενέργειας και των εμπορευμάτων, ενώ θα χρειαστούν αρκετοί μήνες για να αποκλιμακωθεί.
Ωστόσο, νεότερες εκτιμήσεις, που απεύχομαι την επιβεβαίωσή τους, θέλουν την κρίση στην εφοδιαστική να εκτείνεται και σε όλο το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, γεγονός που προδικάζει ότι τα κόστη διαμετακόμισης θα εξακολουθήσουν σε ιστορικά υψηλά, με μικρές διακυμάνσεις, που θα επηρεάσουν τόσο το εισαγωγικό, όσο και το εξαγωγικό εμπόριο» τονίζει ο κ. Κορκίδης.
Σύμφωνα, μάλιστα, με το Δ.Σ. του Ε.Β.Ε.Π. στην παρούσα μεταβατική κατάσταση, χρειάζονται, αφενός παρεμβάσεις στοχευμένης στήριξης από την Πολιτεία και, αφετέρου, μέτρα ώστε να μην υπάρξουν κερδοσκοπικά φαινόμενα.
Η ΕΣΕΕ
Στο μεταξύ τα μηνύματα από την αγορά σε σχέση με τους τζίρους δεν είναι ενθαρρυντικά, με βάση και τα αποτελέσματα της έρευνας του Ινστιτούτου Εμπορίου και Υπηρεσιών της ΕΣΕΕ (ΙΝ.ΕΜ.Υ.-ΕΣΕΕ) για την κίνηση των εμπορικών καταστημάτων κατά τη διάρκεια της εορταστικής περιόδου 2021. Το ίδιο «μαύρες» είναι και οι προβλέψεις για τη φετινή χειμερινή εκπτωτική περίοδο.
Όπως επισημαίνεται στην εισαγωγή της έρευνας, η διάρκεια της πανδημίας Covid-19 αλλά και οι πρόσφατα εξαιρετικά ισχυρές ανατιμήσεις των τιμών ενέργειας, ήρθαν να προσθέσουν νέα εμπόδια σε μια περίοδο που οι επιχειρήσεις του λιανικού εμπορίου παραδοσιακά πραγματοποιούν μεγάλο μέρος του ετήσιου κύκλου εργασιών τους. Επομένως, η αποκατάσταση της κανονικότητας θα αναβάλλεται για όσο διάστημα η πανδημία του Covid-19 θα παραμένει επικίνδυνη και θα διατηρούνται οι περιορισμοί.
Παράλληλα, δεν θα πρέπει να λησμονείται πως οι απώλειες των επιχειρήσεων του 2020 και του 2021 έχουν ήδη ενσωματωθεί στο ενεργητικό κάθε επιχείρησης, εξέλιξη που σημαίνει πως ο επιχειρηματικός κόσμος θα χρειαστεί χρόνο όχι μόνο μέχρι την επιστροφή στην κανονικότητα αλλά ακόμα και μετά από αυτή.
Για την ανάγνωση των αποτελεσμάτων της έρευνας θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι τα καταστήματα πέρυσι λειτούργησαν υπό περιορισμούς (λειτουργία με click away από τις 13/12 έως την 31/12), ενώ μετά την Πρωτοχρονιά ανεστάλη ουσιαστικά η λειτουργία των φυσικών καταστημάτων μέχρι τις 18/01. Αλλά και εφέτος οι επισκέψεις στα καταστήματα έγιναν κατόπιν επίδειξης σχετικού πιστοποιητικού (εμβολιασμού/ νόσησης/ rapid test), πρακτική που επιβάρυνε τις επιχειρήσεις και δεν λειτούργησε ευνοϊκά για το καταναλωτικό κοινό
Σε κάθε περίπτωση, η σύγκριση με την περυσινή περίοδο θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη της ακριβώς τις ισχυρές πιέσεις που είχε δεχθεί η αγορά (φαινόμενο base effect).
Πιο αναλυτικά, στη βάση των αποτελεσμάτων της έρευνας του ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ σε σχέση με το βαθμό ικανοποίησης από τον Χριστουγεννιάτικό τζίρο, το 43% των επιχειρήσεων αναφέρει ότι η κίνηση κατά την εορταστική περίοδο 2021 ήταν μέτρια. Αντίθετα, τέσσερις στους δέκα επιχειρηματίες (43%) δήλωσαν λίγο έως καθόλου ικανοποιημένοι. Μόνο μία στις επτά επιχειρήσεις εμφανίζεται πολύ έως πάρα πολύ ικανοποιημένη από τις επιδόσεις της κατά την εορταστική περίοδο.
Επίσης το κλίμα στην αγορά παραμένει αβέβαιο και γεμάτο προκλήσεις, καθώς οι πρώτες ημέρες της φετινής χειμερινής εκπτωτικής περιόδου κινούνται ήδη υποτονικά. Ειδικότερα, σχεδόν τέσσερις στους δέκα επιχειρηματίες προβλέπουν ότι ο τζίρος τους κατά τη φετινή εκπτωτική περίοδο θα κινηθεί σε χαμηλότερα επίπεδα και μόλις ένας στους δέκα θεωρεί ότι θα κινηθεί ανοδικά.
Ο ΣΕΛΠΕ
Πτώση των λιανικών πωλήσεων κατά 20% σημειώθηκε το 2021 ως προς το 2019 στο σύνολο των προϊόντων υπογράμμισε ο πρόεδρος του ΣΕΛΠΕ (Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Λιιανικής Πώλησης Ελλάδας ) Κωνσταντίνος Μακρής μιλώντας στην «Οικονομία στο Κόκκινο» και τον Στάθη Σχινά.
Ο κ. Μακρής παρουσιάζοντας την ακτινογραφία της αγοράς την περασμένη χρονιά τόνισε πως η εκτίναξη του κόστους σε συνδυασμό με τη μειωμένη αγοραστική δύναμη και τη λάθος διοχέτευση-όπως υποστήριξε- των κυβερνητικών ενισχύσεων της περιόδου της πανδημίας οδήγησε στη σημερινή κατάσταση .
Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με τη στάση των εργοδοτών του χώρου που εκπροσωπεί ως προς το ενδεχόμενο μισθολογικών αυξήσεων απάντησε πως οποιαδήποτε αύξηση κόστους μετακυλίεται στις τιμές.
