Ομιλία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη συζήτηση για την κύρωση του Κρατικού Προϋπολογισμού του οικονομικού έτους 2022

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, μετά από 27 μήνες ο κ. Τσίπρας υπό τις έντονες επευφημίες της κοινοβουλευτικής του ομάδας διέβη τον «εκλογικό Ρουβίκωνα» και αποφάσισε να ζητήσει εκλογές.

Μητσοτάκης

Κύριε Τσίπρα, πρέπει να σας πω ότι εάν υπάρχει ένας πολιτικός στη χώρα ο οποίος σήμερα θα είχε ουσιαστικό όφελος από τις πρόωρες εκλογές, αυτός δεν θα ήσασταν εσείς, αλλά εγώ. Και πρέπει επίσης να σας πω ότι και στο παρελθόν υπήρξαν ουκ ολίγες πολιτικές ευκαιρίες -αυτούς τους 26 μήνες- που θα μου επέτρεπαν να είχα προκηρύξει εθνικές εκλογές με πολύ μεγάλη βεβαιότητα ότι αυτές θα οδηγούσαν τη Νέα Δημοκρατία σε ένα αποτέλεσμα πολύ καλύτερο από το εκλογικό αποτέλεσμα των εκλογών του Ιουλίου του 2019.

Αναφέρω ενδεικτικά, την περίοδο του Μαΐου και του Ιουνίου του περασμένου έτους όταν τα ποσοστά αποδοχής της Κυβέρνησης ήταν και για τα δεδομένα της Ελλάδος αλλά και της Ευρώπης επιεικώς στρατοσφαιρικά. Δεν το έκανα, κύριε Τσίπρα, αν και είμαι σίγουρος ότι εσείς στη θέση μου θα το είχατε κάνει. Δεν το έκανα γιατί πολύ απλά δεν είμαστε το ίδιο και αυτό το οποίο μας χωρίζει είναι μία άβυσσος ευθύνης. Μία άβυσσος ευθύνης απέναντι στις ανάγκες της χώρας και απέναντι σε μία προσέγγιση η οποία μονίμως επιμένει να βλέπει την πολιτική μόνο μέσα από πρίσμα των όποιων τακτικών κινήσεων και σκοπιμοτήτων.

Εξάλλου θέλω να θυμίσω, κ. Τσίπρα, ότι εσείς ήσασταν αυτός ο οποίος το 2015, στην περίφημη τότε συνάντηση των πολιτικών αρχηγών είχατε διαβεβαιώσει τους πολιτικούς αρχηγούς ότι δεν θα προκηρύξετε εκλογές για να τις προκηρύξετε τρεις εβδομάδες μετά. Και μετά λέτε ότι εγώ είμαι ψεύτης. Είναι το μεγαλύτερο ανέκδοτο το οποίο έχει ακουστεί σε αυτή την αίθουσα εδώ και πολύ καιρό.Θα ήταν πράγματι μεγάλος πειρασμός να προκήρυσσα εκλογές σήμερα μόνο για να δω τον πανικό στο βλέμμα σας σε περίπτωση που το έκανα.

Όμως, ο βασικός λόγος κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ο βασικός λόγος που η χώρα έχει πετύχει αυτά που έχει πετύχει αυτούς τους 27 μήνες είναι ακριβώς διότι έχουμε εγγυηθεί -εντός και εκτός Ελλάδος- τη σταθερότητα και την πολιτική συνέχεια. Και αυτή η πολιτική σταθερότητα, η οποία μας επιτρέπει σήμερα να προσελκύουμε επενδύσεις, να μπορούμε να είμαστε πρώτοι στην απορρόφηση των ευρωπαϊκών πόρων, να μπορούμε να διεκδικούμε από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς -όπως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα- μια ευνοϊκή μεταχείριση για τα ελληνικά ομόλογα, αυτή την πολιτική σταθερότητα έχω ευθύνη να μην την διακινδυνεύσω και δεν θα την διακινδυνεύσω. Και βρίσκω ενδιαφέρον και δεν μπορώ να μην επισημάνω μια φυσική αντίφαση, μεταξύ της απολύτως καταστροφικής εικόνας την οποία παρουσιάσατε για την υγεία, μεταξύ της δικής σας αναγνώρισης -και θα έρθω στο θέμα αυτό διότι είναι κρίσιμο και ενδιαφέρει πολύ την ελληνική κοινωνία- για την επέλαση της μετάλλαξης «Όμικρον» και της επιλογής σας να έρθετε να ζητήσετε σήμερα εκλογές. Από τη μια αναγνωρίζετε δηλαδή ότι η χώρα βρίσκεται απέναντι σε ένα μεγάλο υγειονομικό πρόβλημα και έρχεστε σήμερα να ζητήσετε εκλογές παραγνωρίζοντας το γεγονός ότι η υγειονομική κρίση δεν έχει ακόμα παρέλθει.

Και αναρωτιόμουν τί είναι αυτό το οποίο σας έκανε να αλλάξετε τη στρατηγική σας και να κάνετε κάτι το οποίο μεταξύ μας δεν είναι και τίποτα σπουδαίο. Όλες οι αντιπολιτεύσεις εκλογές ζητάνε και οι εκλογές γίνονται τελικά όποτε το θέλει η Κυβέρνηση.

Γιατί τέτοια νευρικότητα στην κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ; Γιατί τέτοια νευρικότητα; Θα σας πω, έχω εξήγηση γιατί ζητήσατε εκλογές σήμερα. Έχω εξήγηση. Κύριε Τσίπρα, ζητήσατε εκλογές σήμερα όχι γιατί πιστεύετε ότι θα είστε πρώτο κόμμα, αλλά γιατί γνωρίζετε ότι όσο περνάει ο χρόνος κινδυνεύετε να είστε τρίτο κόμμα. Αυτός είναι  ο λόγος που ζητήσατε εκλογές.

Η αιτία είναι δίπλα σας. Δίπλα σας είναι η αιτία. Και οι αναταράξεις στην κεντροαριστερή πολυκατοικία σας προκαλούν μεγάλη νευρικότητα. Και στους βουλευτές σας. Γιατί μάλλον θα μείνετε πολύ λιγότεροι σε αυτή την αίθουσα όταν προκηρυχθούν τελικά οι εκλογές.

Λοιπόν, οι εκλογές θα γίνουν στην ώρα τους στο τέλος της τετραετίας, όπως έχω πει πολλές φορές, είτε τις ζητείτε είτε δεν τις ζητείτε. Δεν αλλάζει η δική μου προσέγγιση στα ζητήματα θεσμικής συνέχειας και πολιτικής κανονικότητας. Και θα έχετε όλο το χρόνο να προσαρμόσετε την τακτική της, αυτούς τους 18 μήνες.

Αλλά βρήκα ενδιαφέρον, και τολμώ να πω και προβληματικό, για να μη χρησιμοποιήσω μία πιο βαριά λέξη, μία αναφορά σας στο τέλος της ομιλίας όπου σε κλίμα μεγάλης συναισθηματικής φόρτισης είπατε: «καλώ τις Ελληνίδες και τους Έλληνες -προσέξτε- να αντισταθούν. Να αντισταθούν. Να απαιτήσουν να φύγει η Κυβέρνηση των ενόχων και να επιβάλλουν το συνταγματικό τους καθήκον και δικαίωμα».

Και αναρωτιέμαι: με όλους αυτούς τους «θεματοφύλακες του Συντάγματος» έχετε καμία σχέση με αυτά τα οποία λέτε; Τα ίδια λένε και αυτοί. Τις ίδιες ακραίες απόψεις, στο περιθώριο της κοινωνίας είστε ακόμα μία φορά.

Το Σύνταγμα, του οποίου κάθε λέξη με δάκρυα στα μάτια περίπου όταν αναλάβατε την διακυβέρνηση υποτίθεται ότι εκφράζατε, κύριε Τσίπρα, ορίζει με σαφήνεια πού σταματάνε τα δικαιώματα και πού αρχίζουν τα δικαιώματα των πολιτών.

Στις εκλογές, λοιπόν, οι πολίτες θα μπορέσουν να εκφραστούν ελεύθερα και ο κυρίαρχος λαός θα κάνει την επιλογή του. Και όταν έρθει αυτή η ώρα τότε πράγματι θα μπορέσουμε να κάνουμε το συνολικό απολογισμό. Μέχρι τότε προσωπικά ως Πρωθυπουργός έχω υποχρέωση να διαφυλάξω την πολιτική σταθερότητα, το ήρεμο κλίμα, τον πολιτισμένο κοινοβουλευτικό διάλογο.

Εάν εσείς θέλετε να οδηγήσετε τη χώρα σε εξάρσεις, σε αντιστάσεις, σε ανένδοτους, έχετε δικαίωμα να το κάνετε, εσείς θα καταδικαστείτε τελικά διπλά από την ετυμηγορία του ελληνικού λαού.

Επιτρέψτε μου κυρίες και κύριοι Βουλευτές, να εστιάσω τώρα στην ουσία του κορυφαίου νομοθετήματος που καλούμαστε να ψηφίσουμε σήμερα. Γιατί ο προϋπολογισμός είναι κατά το Σύνταγμα ένας νόμος διαφορετικός, καθώς συνιστά το ετήσιο σχέδιο της Κυβέρνησης για την πορεία της εθνικής οικονομίας. Παρακολουθεί την εξέλιξή της, κυρίως όμως καθορίζει το αποτύπωμά της στην κοινωνία. Συνοψίζει δηλαδή όλα όσα πετύχαμε και αθροίζει αυτά που διεκδικούμε. Ακριβώς γι΄ αυτό η έγκρισή του ισοδυναμεί με ισχυρή επιβεβαίωση της εμπιστοσύνης της Βουλής και των πολιτών προς την κυβέρνηση.

Για όλους αυτούς τους λόγους θα αποφύγω να αναφερθώ εκτενώς σε πολιτικές αντιδικίες της επικαιρότητας. Θα απαντήσω βέβαια στις νέες αθλιότητες του κ. Τσίπρα, θα προφυλάξω όμως ταυτόχρονα την ουσία και το αντικείμενο της συζήτησης. Γιατί εδώ θα μιλήσουμε πρωτίστως και πάνω απ΄ όλα στους Έλληνες πολίτες για το τι πέτυχε χθες η Ελλάδα και κυρίως για το τι μπορεί να πετύχει αύριο. Και αυτά είναι πολλά.

Θέλω να θυμίσω ότι ο περσινός προϋπολογισμός προέβλεπε μία ανάπτυξη της τάξης του 4% κι όμως ήδη στο εννιάμηνο καταγράφηκε μεγέθυνση του δημόσιου πλούτου κατά 9,3% η τρίτη καλύτερη επίδοση στην Ευρωζώνη. Κι αυτό σημαίνει ότι η πρόβλεψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ετήσια ανάπτυξη 7,1% είναι μάλλον μετριοπαθής, η δική μας αναθεωρημένη εκτίμηση για ανάπτυξη 6,9% ακούγεται και θα αποδειχθεί στην πράξη εξαιρετικά συντηρητική.

Όσοι λοιπόν από αυτό το βήμα πέρυσι μιλούσαν για στασιμότητα και για ανεργία, διαψεύστηκαν. Όσοι μας έλεγαν και ήσασταν ένας από αυτούς κ. Τσίπρα ότι «είναι αδύνατον η ελληνική οικονομία να πετύχει αυτήν την γρήγορη ανάπτυξη μετά την πολύ δύσκολη χρονιά την οποία περάσαμε του 2020» διαψεύστηκαν κι αυτοί και μαζί σας κατέρρευσε στην πράξη και η αντιπολίτευση της καταστροφής.

Και πράγματι, η κυβέρνηση έπεσε έξω στους υπολογισμούς της, αλλά έπεσε έξω προς τα πάνω. Όχι προς τα κάτω. Με ένα αναπτυξιακό άλμα το οποίο δεν προέκυψε τυχαία, αλλά ήρθε ως αποτέλεσμα μιας πολιτικής η οποία μετέτρεψε τις δυσκολίες σε ευκαιρίες και έτσι ξεπέρασε τις προσδοκίες και δεν είναι  τυχαίο ότι η Ελλάδα αναδεικνύεται πρώτη μεταξύ των χωρών του Ευρωπαϊκού Νότου στην ισορροπία ανάμεσα στην υγειονομική άμυνα και στην οικονομική πρόοδο. Γιατί παρά τις σημαντικές απώλειες τις οποίες θρηνούμε, εξακολουθούμε να είμαστε κάτω από τους μέσους όρους της Ευρώπης, ενώ την ίδια στιγμή  έχουμε την 3η, επαναλαμβάνω, την 3η μεγαλύτερη οικονομική ανάπτυξη, αλλά ταυτόχρονα και τη μεγαλύτερη μείωση της ανεργίας.

Ακριβώς στην αντίθετη θέση, με άλλα κράτη του Ευρωπαϊκού Νότου, όπως η Ισπανία. Γιατί εκεί φαίνεται ότι οι επιλογές του κ. Σάντσες και των Podemos δεν μπόρεσαν να καλύψουν το χαμένο έδαφος μετά την πανδημία.

Αυτές είναι  οι πορείες των δύο οικονομιών κύριοι του ΚΙΝ.ΑΛ, δεν ξέρω αν πρέπει να σας αποκαλώ ΠΑΣΟΚ. Κάποια στιγμή λύστε και το θέμα του ονόματός σας να διευκολύνετε και εμάς. Kαι κυρίες και κύριοι του ΣΥΡΙΖΑ αυτή είναι  η πορεία δύο οικονομιών. Στη μία κυβερνά ένα κεντροδεξιό κόμμα και στην άλλη κυβερνάει η κεντροαριστερά. Στη μεν Ελλάδα έχουμε ήδη υπερκαλύψει όλες τις απώλειες της πανδημίας και το ΑΕΠ μας είναι σήμερα σε υψηλότερο επίπεδο από αυτό που βρισκόταν πριν χτυπήσει η πανδημία. Η Ισπανία υπολείπεται ακόμα 5 μονάδων. Αυτή είναι  η εικόνα της ανεργίας κ Τσίπρα. Η Ισπανία ξεκίνησε με ανεργία στο 14% όταν εμείς ήμασταν πάνω από το 16%, και σήμερα η Ελλάδα έχει χαμηλότερη ανεργία από την Ισπανία.

Αυτές οι συγκρίσεις είναι  χρήσιμες, γιατί καταδεικνύουν έμπρακτα ότι το πως δαπανά κανείς σημαντικούς δημόσιους πόρους για να στηρίξει την οικονομία, έχει τελικά σημασία και γιατί δικαιώθηκε η πολιτική αυτής της κυβέρνησης πρώτα και πάνω από όλα να στηρίξει τις θέσεις εργασίας όλων των επιχειρήσεων, όχι μόνο των μεγάλων επιχειρήσεων. Κατ’ εξοχήν ωφελημένες επιχειρήσεις από τα προγράμματα οικονομικής στήριξης ήταν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Αυτές ωφελήθηκαν πρωτίστως από την επιστρεπτέα προκαταβολή διότι αυτές δεν είχαν πρόσβαση στον τραπεζικό δανεισμό. Αυτές ωφελήθηκαν πρωτίστως από τα προγράμματα στήριξης της απασχόλησης τα οποία υλοποίησε αυτή η κυβέρνηση. Και έτσι, ναι, σήμερα έχουμε τη δυνατότητα να μπορούμε να μιλάμε για μία γρήγορη αποκλιμάκωση της ανεργίας η οποία παραμένει πολύ υψηλή. Το 13,3% είναι πολύ υψηλό νούμερο. Όμως έχουμε 4.100.000 εργαζόμενους, κοντά στις 200.000 νέες θέσεις εργασίας. Αυτή είναι ηχηρή απάντηση σε όλους όσους προέβλεπαν λουκέτα στη χώρα όλο αυτό το διάστημα.

Και βέβαια απάντηση αποτελεί, απάντηση και ταυτόχρονα ασπίδα απέναντι στις αυξήσεις των τιμών, αποτελεί και η αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος κατά 7,4% έναντι μόλις 4,8% της Ευρωζώνης. Η εκτίναξη των καταθέσεων και για να τα νοικοκυριά και για τις επιχειρήσεις κατά 37, επαναλαμβάνω, 37 δισεκατομμύρια. Και ασφαλώς, και θα επανέλθω σε αυτό το θέμα, η πρώτη αύξηση του κατώτατου μισθού η οποία θα βρει συνέχεια εντός του 2022.

Η τροχιά, λοιπόν, της χώρας είναι διπλή. Ανάπτυξη από τη μία, κοινωνική φροντίδα από την άλλη. Για τη μεν πρώτη, την ανάπτυξη, μιλούν παγκόσμιοι κολοσσοί, όπως η Microsoft, η Amazon, η Pfizer, η CISCO, η Digital Realty και τόσοι άλλοι που επέλεξαν να επενδύσουν στη χώρα και να δημιουργήσουν πολλές νέες καλοπληρωμένες θέσεις εργασίας.

Για την ανάπτυξη μιλούν τα 73 νέα στρατηγικά σχέδια και έργα συμπράξεων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα τα οποία προχωρούν, αξίας σχεδόν 10 δισεκατομμυρίων. Για την ανάπτυξη μιλά το ιστορικό ρεκόρ των εξαγωγών και της βιομηχανικής παραγωγής για την τελευταία δεκαετία. Μιλά το πλεονασματικό αγροτικό ισοζύγιο για πρώτη φορά μετά τη δεκαετία του ’80, όπως και η συρρίκνωση του ελλείμματος στο εμπορικό ισοζύγιο κατά 4,3%.

Δεν θα χρησιμοποιήσω όμως, κυρίες και κύριοι, άλλους αριθμούς. Θα επιμείνω όμως στο νόημά τους γιατί αυτό φανερώνει ότι μέσα στην πανδημία η Ελλάδα πέτυχε μία ανάπτυξη όχι απλά ρωμαλέα, αλλά και ποιοτικά διαφορετική, εκσυγχρονίζοντας και τις δομές της οικονομίας και το εργασιακό περιβάλλον. Και αλλάζοντας σταδιακά το παραγωγικό μοντέλο με έμφαση στην καινοτομία, στην εξωστρέφεια και στις εξαγωγές αγαθών αλλά και υπηρεσιών.

Γνωρίζω ότι πρόκειται για σημαντικές τομές, το όφελος από τις οποίες μπορεί να κρύβεται ή να θολώνεται μέσα στην αγωνία της πανδημίας. Όμως  είναι αλλαγές σημαντικές που λύνουν προβλήματα του χθες και οικοδομούν ένα καλύτερο αύριο.  Είναι αλλαγές διαρκείς και καταλυτικές.

Το ίδιο ισχύει και για τις κοινωνικές μας επιλογές οι οποίες δεν περιορίζονται σε έναν και μόνο προϋπολογισμό.  Γιατί όπως και πέρυσι και πρόπερσι έτσι και φέτος, έτσι και του χρόνου οι Έλληνες επιβαρύνονται με λιγότερους φόρους και χαμηλότερες εισφορές. Όλοι οι Έλληνες πληρώνουν χαμηλότερο ΕΝΦΙΑ όπως είχαμε δεσμευτεί. Χαμηλότερους συντελεστές, χαμηλότερο ΦΠΑ σε πολλά προϊόντα. Συνολικά 57, 57 μειώσεις φόρων για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Το καταθέτω στα πρακτικά για να μην ισχυρίζεστε ξανά, κύριοι της αντιπολίτευσης, ότι οι φορολογικές μας απαλλαγές δήθεν αφορούν μόνο λίγους εκλεκτούς με τους οποίους δήθεν ντιλάρουμε όπως το είπατε.

Ξέρετε η έκφραση deal προκύπτει στην ιστορία της οικονομίας από μια φράση την οποία χρησιμοποίησε ένας εμβληματικός Αμερικανός Πρόεδρος το new deal. Μόνο που το deal το οποίο κάνουμε εμείς είναι deal με την κοινωνία.  Σε αυτήν απολογούμαστε, σε αυτήν λογοδοτούμε και αυτή θα μας κρίνει όταν τελικά έρθει η ώρα των εκλογών.

Και βέβαια το 2022 θα μας βρει όπως και το 2021 χωρίς εισφορά αλληλεγγύης στον ιδιωτικό τομέα. Αλλά και τα Χριστούγεννα θα βρουν τους πιο αδύναμους συμπολίτες μας με διπλάσιο ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα για τα 270.000 πιο αδύναμα νοικοκυριά. Και με έκτακτη ενίσχυση των χαμηλοσυνταξιούχων και των ατόμων με αναπηρία την οποία θα τη δουν στους λογαριασμούς τους τις επόμενες μέρες. Είναι μία μικρή ενίσχυση για τους ηλικιωμένους συμπολίτες μας αλλά είναι και μία απόδειξη ότι η πολιτεία στο πλαίσιο των δυνατότητων της πρώτα και πάνω απ’ όλα πρέπει να μεριμνά για τους ασθενέστερους συμπατριώτες μας. Και ξέρω ότι η μάχη με τις ανισότητες έχει ακόμα πολύ δρόμο. Προτιμώ, όμως, να υπόσχομαι λιγότερα και τα αποτελέσματα τα οποία έρχονται να είναι περισσότερα. Αυτή εξάλλου είναι και η ουσία του συνθήματός μας: «Ανάπτυξη για όλους».

Η χώρα να αναπτύσσεται και όλοι πολίτες να ευημερούν. Το εθνικό εισόδημα να αυξάνεται αλλά κυρίως, και αυτή θα είναι η πρόκληση των επόμενων ετών για την Κυβέρνησή μας: δίκαιο μερίδιο σε αυτή την ανάπτυξη να έχουν όλοι χωρίς κανείς στην κοινωνία να μένει πίσω. Αυτό, ναι, αυτό υπόσχομαι ότι πάντα θα το πιστεύω και πάντα αυτή η παράταξη, η μεγάλη κοινωνική παράταξη της Νέας Δημοκρατίας αυτή την πολιτική πάντα θα υπηρετεί.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, διέτρεξα σύντομα τα παραπάνω στοιχεία όχι μόνο γιατί συνθέτουν τον απολογισμό μίας περιόδου πανδημίας, και παράλληλων σημαντικών εθνικών προκλήσεων αλλά κυρίως γιατί αποτελούν τη βάση της πολιτικής την οποία ακολουθεί ο νέος προϋπολογισμός.

Είναι αυτή, την αξιοπιστία της οποίας αναγνώρισε ήδη όπως σας και πριν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εγκρίνοντας ένα ειδικό πρόγραμμα για τα ελληνικά ομόλογα, όπως είπε και η κυρία Lagarde στην πρόσφατη συνέντευξή της, είναι κάτι εξαιρετικά σπάνιο για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα καθώς τα ομόλογά μας δεν βρίσκονται ακόμα στο στάδιο της επενδυτικής βαθμίδας, απότοκο της δεκαετούς κρίσης, αλλά είναι αποτέλεσμα της αξιοπιστίας την οποία έχει κερδίσει η χώρα στους διεθνείς, αλλά και στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Αυτή είναι και η αξιοπιστία η οποία επέτρεψε στη χώρα να απαλλαγεί νωρίτερα από ό,τι είχαμε προγραμματίσει από το δανεισμό του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Είναι η ίδια αξιοπιστία που εντός του 2022 θα οδηγήσει επιτέλους τη χώρα έξω από το καθεστώς της ενισχυμένης εποπτείας.

Με άλλα λόγια μιλάμε για μία εντυπωσιακή ανάκαμψη, η οποία πρέπει να βάλει τα θεμέλια για μία διατηρήσιμη ανάπτυξη, για την αναγέννηση της χώρας, της εθνικής οικονομίας και της κοινωνίας, που ξεκίνησε το 2019 και συνεχίζεται παρά τις μεγάλες δυσκολίες. Αλλά που τώρα έχει μπροστά της δύο πρόσθετα εμπόδια παγκόσμια, αλλά και με συνέπειες στη δική μας χώρα. Είναι δύο προβλήματα τα οποία πρέπει να δούμε κατάματα και για τα οποία πρέπει να μιλήσουμε με ειλικρίνεια στην ελληνική κοινωνία και να αναμετρηθούμε μαζί τους. Αναφέρομαι στην εμφάνιση της παραλλαγής «Όμικρον» του Covid 19 και τη διεθνή κρίση στην αγορά ενέργειας που προκαλεί σημαντικές ανατιμήσεις.

Σε σχέση με την πανδημία είναι γνωστά τα όσα έγιναν, δε θα τα επαναλάβω, το πρόγραμμα των 43 δισεκατομμυρίων στήριξης της υγείας και της κοινωνίας, η στήριξη στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, οι πρόσθετες προσλήψεις, ο τρόπος με τον οποίον αντιμετωπίσαμε αυτήν την εξαιρετικά δύσκολη και σύνθετη κατάσταση, την παγκόσμια υγειονομική κρίση, η οποία δυστυχώς συνέχεια μεταλλάσσεται και αλλάζει πρόσωπο.

Και σήμερα; Σήμερα μπροστά στην επίθεση της μετάλλαξης «Όμικρον» έχουμε διαμορφώσει το δικό μας πρώτο τείχος άμυνας. Όμως οι Έλληνες πολίτες πρέπει να γνωρίζουν ότι όλα τα στοιχεία τα οποία έχουμε αυτή τη στιγμή από τη μετάλλαξη «Όμικρον» μας λένε ότι μεταδίδεται με εξαιρετικά μεγάλη ταχύτητα. Με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα από όλες τις προηγούμενες μεταλλάξεις. Ευχόμαστε κι ελπίζουμε, αλλά δεν το γνωρίζουμε ακόμα, η μετάλλαξη αυτή να προκαλεί πιο ήπια συμπτώματα από ότι η μετάλλαξη «Δέλτα». Φαίνεται αυτό να υποστηρίζεται από κάποια πρώτα δεδομένα που έχουμε από τη Νότια Αφρική, χωρίς όμως ακόμα να είμαστε σίγουροι. Απέναντι λοιπόν σε αυτό το οποίο συμβαίνει σήμερα έχουμε ήδη οικοδομήσει τη δικιά μας άμυνα και η πρώτη και μόνη άμυνα την οποία έχουμε αυτή τη στιγμή στη διάθεσή μας, η πιο σημαντική άμυνα, είναι η τρίτη δόση του εμβολίου σε όλους τους πολίτες.

Θέλω να θυμίσω ότι πρώτοι στην Ευρώπη ανοίξαμε την τρίτη δόση σε όλους τους πολίτες από την ηλικία των 18, πρώτοι στην Ευρώπη προσδιορίσαμε ότι το πιστοποιητικό εμβολιασμού θα λήγει 7 μήνες μετά τη χορήγηση της δεύτερης δόσης ενθαρρύνοντας με αυτόν τον τρόπο τους πολίτες να κάνουν την τρίτη αναμνηστική δόση. Και, βέβαια, πρώτοι στην Ευρώπη δώσαμε τη δυνατότητα σε κάποιον να κάνει την τρίτη δόση του εμβολίου μετά τους 3 μήνες από τη χορήγηση της δεύτερης δόσης. Και, βέβαια, αυτή η πολιτική μας συνδέεται από μία πολύ αυστηρή και ενεργή επιδημιολογική παρατήρηση. Γίνονται κάθε μέρα στη χώρα παραπάνω από 400.000 έλεγχοι, ενώ έχουμε διαθέσει και εκατομμύρια self-test έτσι ώστε να μπορεί να λειτουργεί ομαλά η κοινωνική ζωή, η αγορά, τα σχολεία πρωτίστως και πάνω από όλα.

Και, ναι, εφαρμόσαμε και εξήγησα το σκεπτικό μου και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο πρόσθετες ειδικές ρυθμίσεις, πρόσθετες προϋποθέσεις εισόδου στη χώρα και για τους εμβολιασμένους συμπολίτες μας ζητάμε υποχρεωτικό PCR ή rapid test, PCR 72 ωρών ή rapid test 24 ωρών για όσους μπουν στη χώρα μας κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων γιατί πρέπει να καθυστερήσουμε όσο γίνεται την εμφάνιση της «Όμικρον».

Κάθε εβδομάδα που κερδίζουμε πριν η «Όμικρον» γίνει κυρίαρχη, όπως έχει συμβεί στη Μεγάλη Βρετανία και θα συμβεί νομοτελειακά και στην πατρίδα μας, κάθε εβδομάδα που κερδίζουμε είναι σχεδόν 500.000 πρόσθετοι εμβολιασμοί τρίτης δόσης. Όσο καθυστερούμε, λοιπόν, την άφιξη της «Όμικρον» τόσο κερδισμένοι θα είμαστε διότι αυτή τη στιγμή, ναι, οι επιστημονικές μελέτες μας δείχνουν ότι αν κάποιος είναι θωρακισμένος και με τις τρεις δόσεις ουσιαστικά δεν κινδυνεύει να αρρωστήσει σοβαρά.

Ταυτόχρονα, όμως, είναι απολύτως απαραίτητο τις ημέρες των γιορτών να τηρούμε τα βασικά προστατευτικά μέτρα. Και θέλω να ενθαρρύνω τους συμπολίτες μας, αυτές τις ημέρες που σε όλους έχει λείψει η έξοδος και η διασκέδαση να είναι διπλά προσεκτικοί. Να φοράμε τις μάσκες μας και όπου γίνεται και όσο γίνεται πριν από κοινωνικές συνάξεις ή εξόδους να προβαίνουν και οι εμβολιασμένοι, το τονίζω, σε rapid test ή σε self-test για να έχουμε όσο το δυνατόν καλύτερη επιδημιολογική παρατήρηση και για να καθυστερήσουμε, όπως σας εξήγησα, όσο γίνεται την έλευση της μετάλλαξης «Όμικρον» στην πατρίδα μας.

Τώρα θέλω να κάνω ένα σχόλιο για όλη αυτή την σκόνη, η οποία σηκώθηκε γύρω από την περιβόητη μελέτη την οποία έκανε ο Σωτήρης Τσιόδρας μαζί με τον καθηγητή τον κ. Λύτρα στην οποία απάντησε βέβαια ο ίδιος ο καθηγητής επαναλαμβάνοντας το βασικό συμπέρασμα της μελέτης το οποίο δεν είναι άλλο από το ότι όσο πιέζεται το Εθνικό Σύστημα Υγείας τόσο αυξάνονται οι απώλειες. Και ότι το εμβόλιο είναι η μοναδική λύση. Και ότι δυστυχώς το Εθνικό Σύστημα Υγείας είναι δύο ταχυτήτων και για αυτό χρειάζεται διαρκή ενίσχυση.

Πρόκειται, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, όπως θα σας εξηγήσω και πιο αναλυτικά στη συνέχεια, για δεδομένα τα οποία πρώτος εγώ επικαλούμαι εδώ και πολλούς μήνες, πολύ νωρίτερα από την παράδοση της μελέτης του κ. Τσιόδρα και του κ. Λύτρα στην Κυβέρνηση, όχι στο Μέγαρο Μαξίμου. Διότι τη μελέτη αυτή ουδέποτε την πήραμε εμείς στα χέρια μας. Όμως είχαμε συζητήσει.

Κύριε Τσίπρα, επειδή για άλλη μια φορά δεν ήσασταν διαβασμένος σε αυτή τη συζήτηση θέλω να σας θυμίσω τι έλεγα τον Φεβρουάριο του 2020. Επαναλαμβάνω, τον Φεβρουάριο του 2020: Υπάρχει πράγματι και το εντόπισα κι εγώ ένα ζήτημα στα περιφερειακά νοσοκομεία.  Δεν ήμασταν μόνο εμείς που αντιμετωπίσαμε το πρόβλημα αυτό, αλλά και πολλές άλλες χώρες. Τα νοσοκομεία αυτά δεν σχεδιάστηκαν ποτέ για να αντιμετωπίσουν μια τέτοια απότομη αύξηση κρουσμάτων. Κάναμε ό,τι μπορούσαμε για να τα στηρίξουμε αλλά προφανώς είναι δύσκολο για ένα περιφερειακό νοσοκομείο να έχει το βαθμό εξειδίκευσης που μπορεί να έχει ένα μεγάλο νοσοκομείο της Αθήνας. Αυτό είναι σίγουρα ένα μάθημα για την επόμενη μέρα.

Δεν περίμενα καμία μελέτη, κανενός καθηγητή για να ενισχύσω το Σύστημα Υγείας και να αυξήσω τον αριθμό των ΜΕΘ.  Από την πρώτη στιγμή επιβολής του πρώτου lockdown γνωρίζαμε ότι η Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ μάς παρέδωσε στον τομέα των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας μία κατάσταση τραγική, τραγική. Και σπεύσαμε να ενισχύσουμε το Εθνικό Σύστημα Υγείας, έτσι ώστε να φτάσουμε σε όλες τις Υγειονομικές Περιφέρειες να έχουμε σχεδόν διπλασιάσει τον αριθμό των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας. Αλλά το πρόβλημα, κ. Τσίπρα, το είχαμε εντοπίσει. Είχαμε, λοιπόν, εντοπίσει ότι ο μόνος τρόπος για να μπορέσουμε να φτάσουμε στο σημείο να μην έχουν τα νοσοκομεία μας την πίεση την οποία αντιμετώπισαν στο δεύτερο κύμα, όπου δυστυχώς πολλά νοσοκομεία, όπως πρώτος εγώ ομολόγησα, δεν μπόρεσαν να ανταποκριθούν στις αυξημένες απαιτήσεις του αριθμού των διασωληνωμένων, ήταν να επιμείνουμε με πολύ μεγάλη ταχύτητα στον εμβολιασμό.

Η γενεσιουργός αιτία του προβλήματος της πίεσης στα νοσοκομεία ήταν το γεγονός ότι δεν πετύχαμε στη χώρα μας εμβολιαστική κάλυψη αντίστοιχη με αυτή των ευρωπαϊκών χωρών που τα κατάφεραν πολύ καλύτερα σε αυτό τον τομέα. Και θέλω στο σημείο αυτό να διαβάσω, γιατί εδώ πρέπει να εξηγήσουμε στην ελληνική κοινωνία ακριβώς τι συμβαίνει, ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο το οποίο δημοσίευσε σήμερα μία καθηγήτρια της οποίας φαντάζομαι την επιστημονική επάρκεια δεν αμφισβητείτε, αναφέρομαι στην κ. Κοτανίδου η οποία έχει από τις μεγαλύτερες εμπειρίες στη χώρα στη διαχείριση των εντατικών.

Αφού, λοιπόν, η κ. Κοτανίδου αναγνωρίζει τα σημαντικά βήματα τα οποία έγιναν εν μέσω πανδημίας λέει τα εξής: ας σημειωθεί εδώ ότι το πρόβλημα της αναμονής για μία κλίνη ΜΕΘ προϋπήρχε της πανδημίας και είναι διαχρονικό. Στο διάστημα που μεσολαβεί μέχρι την ανεύρεση κλίνης ΜΕΘ προφανώς οι ασθενείς που βρίσκονται σε λίστα αναμονής λαμβάνουν την καλύτερη δυνατή φροντίδα στο θάλαμο, σε συνεργασία με το προσωπικό της εκάστοτε κλινικής. Δεν υπάρχει αμφιβολία όμως, ότι η ιδανική αντιμετώπιση των απειλητικών για τη ζωή προβλημάτων υγείας των ασθενών γίνεται καλύτερα στο ελεγχόμενο περιβάλλον των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας.

Για να εξηγήσουμε, λοιπόν, ακριβώς αυτό το οποίο είπαμε και το οποίο όντως στην προηγούμενή μου ομιλία δεν χρησιμοποίησα την καλύτερη δυνατή διατύπωση, η διασωλήνωση εκτός Μονάδας Εντατικής Θεραπείας είναι πράγματι μια λύση ανάγκης. Είναι μια λύση ανάγκης, στην οποία αναγκαζόμαστε να καταφύγουμε όταν η πίεση στο Σύστημα Υγείας είναι πολύ μεγάλη.

Και αναρωτιέμαι, είναι καινούριο αυτό το πρόβλημα κ. Τσίπρα και κ. Πολάκη και κ. Ξανθέ; Επί δικών σας ημερών αναρωτιέμαι κ. Τσίπρα το είχατε αντιμετωπίσει το πρόβλημα αυτό; Ποτέ; Το είχατε αντιμετωπίσει; Κύριε Πολάκη το είχατε αντιμετωπίσει το πρόβλημα αυτό επί των ημερών σας; Για πείτε μου; Σιωπή. Βέβαια τον κ. Κουρουμπλή τον διαγράφετε άνετα, τον κ. Πολάκη που είναι το alter ego σας όταν μιλάει για δολοφόνους, εδώ πέρα στην πρώτη γραμμή είναι.

Λοιπόν, έχω εδώ στα χέρια μου μία έγγραφη αναφορά της ΠΟΕΔΗΝ. Θα την ξέρει ο κ. Πολάκης αυτήν την αναφορά της ΠΟΕΔΗΝ, διότι σε αυτόν αναφέρεται. Τι λέει, λοιπόν, αυτή η αναφορά κ. Τσίπρα; «Τραγικές ελλείψεις στις εντατικές μονάδες του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Χίλιοι ασθενείς. Η έλλειψη κλινών ΜΕΘ κοστίζει ανθρώπινες ζωές». Ακούστε τα κ. Πολάκη: Λειτουργούν 540 κλίνες ΜΕΘ το 2018, 500 στα δημόσια νοσοκομεία και 40 σε ιδιωτικά, 150 κλίνες εξοπλισμένες στα δημόσια νοσοκομεία δεν λειτουργούν λόγω έλλειψης προσωπικού.

Συνέβαιναν αυτά τα πράγματα επί ημερών σας; Εδώ γίνεται ακόμα καλύτερο όμως, ή ακόμα πιο δραματικό. 1.000 ασθενείς κατ’ έτος, 1.000 ασθενείς κατ’ έτος χάνουν τη ζωή τους εξαιτίας της μη λειτουργίας των 150 εξοπλισμένων κλινών ΜΕΘ. Σαράντα με 50 διασωληνωμένοι ασθενείς περιμένουν, διασωληνωμένοι ασθενείς περιμένουν, στη λίστα αναμονής καθημερινά στις ΜΕΘ. Και τέλος, 5.000 κατ’ έτος θα μπορούσαν να ζουν εάν λειτουργούσε επαρκής αριθμός ΜΕΘ. Χωρίς Covid19 όλα αυτά, χωρίς Covid19. Σε τι διαφέρει, λοιπόν, αυτό από αυτά τα οποία διαπιστώνουμε σήμερα εν μέσω μιας πρωτοφανούς υγειονομικής κρίσης. Και πάρτε το για τα πρακτικά, δείτε το, στείλτε το και στον κ. Πολάκη εδώ να τα θυμηθεί λίγο.

Υπό κανονικές συνθήκες εάν είχαμε σήμερα μία σοβαρή αντιπολίτευση αξιωματική, θα έπρεπε… Ο «Πολακισμός» έχει επηρεάσει όλη την Κοινοβουλευτική σας ομάδα βλέπω; Ακολουθείτε όλοι τις ίδιες συνήθειες. Εάν είχαμε, λοιπόν, μία σοβαρή αντιπολίτευση, θα έπρεπε να σκύψουμε πάνω στην ουσία του προβλήματος. Η ουσία του προβλήματος είναι ότι η στελέχωση των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας αποδεικνύεται στην πράξη, όπως σας έχουμε πει πολλές φορές και μαζί με τον κύριο Υπουργό Υγείας, μία άσκηση πολύ πιο σύνθετη και πολύ πιο δύσκολη από το να φτιάξουμε απλά κρεβάτια Μονάδων Εντατικής Θεραπείας τα οποία τα φτιάξαμε με τη μεγαλύτερη δυνατή ταχύτητα. Και θα πρέπει, επίσης, να ήμασταν στοιχειωδώς ειλικρινείς και να αναγνωρίσουμε ότι αυτά τα οποία συνέβησαν στην Ελλάδα συμβαίνουν και σε Συστήματα Υγείας πολύ πιο ώριμα και σε κοινωνίες πολύ πιο προχωρημένες σε σχέση με την ελληνική.

Στη Σουηδία, κύριε Τσίπρα, υπόδειγμα κοινωνικής συναίνεσης, με ένα Σύστημα Υγείας εξαιρετικά προχωρημένο, στο πρώτο κύμα της πανδημίας όποιος ήταν άνω των 65 σε οίκο ευγηρίας δεν πήγαινε καν στο νοσοκομείο. Το triage, δηλαδή η διαλογή, η σκληρή αυτή απόφαση με ιατρικά κριτήρια του ποιος πρέπει να διασωληνωθεί σε μία Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, γιατί έχει παραπάνω πιθανότητες επιτυχίας, έγινε σε αυτό το επίπεδο. Και έχω εδώ ουκ ολίγες έρευνες από προχωρημένα Συστήματα Υγείας, όπως του Χονγκ Κονγκ και της Ιαπωνίας, που καταδεικνύουν ότι αυτά τα οποία συνέβησαν στην Ελλάδα κάτω από μεγάλη πίεση συμβαίνουν, δυστυχώς, σε όλα τα Εθνικά Συστήματα Υγείας.

Εάν είχαμε, λοιπόν, μια σοβαρή αντιπολίτευση θα κοιτάζαμε να λύσουμε αυτό το πρόβλημα. Και θέλω να θυμίσω ότι όταν σε μια αποστροφή μου μίλησα με ειλικρίνεια για το γεγονός ότι σήμερα δεν έχουμε ένα αλλά δυο Εθνικά Συστήματα Υγείας, για το γεγονός ότι τα περιφερειακά νοσοκομεία δυστυχώς είναι σε πολύ χειρότερη κατάσταση από ότι είναι τα νοσοκομεία των μεγάλων πόλεων, όταν μίλησα με θάρρος για την ανάγκη αναμόρφωσης του υγειονομικού χάρτη, η λαϊκίστικη αντιπολίτευση του ΣΥΡΙΖΑ έσπευσε να μας ασκήσει κριτική. Διότι δεν τολμάτε να πάρετε τις τολμηρές πρωτοβουλίες οι οποίες τελικά θα είναι προς όφελος των Ελλήνων για να πούμε ναι, δεν μπορούμε να έχουμε ένα νοσοκομείο σε κάθε μικρή πόλη το οποίο να υπολειτουργεί και αυτό τελικά είναι χειρότερο για την υγεία των πολιτών από το να μπορέσουμε να συγκεντρώσουμε τις δυνάμεις μας, να φτιάξουμε μια σοβαρή πρωτοβάθμια υγεία και να ξέρουμε ότι αν κάποιος τελικά καταλήγει σε ένα νοσοκομείο να έχει τη δυνατότητα, να έχει την παροχή που του αξίζει.

Και τέλος, είπατε κύριε Τσίπρα με τεράστιο θράσος το οποίο σας χαρακτηρίζει ότι βάλατε… εμένα κοιτάτε κύριε Τσίπρα, μην στέλνετε μηνύματα, είναι λίγο αγενές την ώρα που μιλάω. Εξάλλου δεν έχετε να δευτερολογήσετε. Δεν χρειάζεται να σας ενημερώσει κανείς για το τι πρέπει να πείτε. Είπατε με περίσσιο θράσος ότι βάλατε πλάτη, βάλατε πλάτη. 17 πρωτοβουλίες της Κυβέρνησης καταψηφίσατε,  17 τον αριθμό.

Πάμε να τα δούμε λοιπόν πόσο πλάτη βάλατε:

-Καταψηφίσατε την  υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού των υγειονομικών.

-Καταψηφίσατε, προσέξτε, τα αυστηρά πρόστιμα για τα πλαστά πιστοποιητικά εμβολιασμού.

-Καταψηφίσατε τον υποχρεωτικό εμβολιασμό των άνω των 60.

-Καταψηφίσατε τις αυστηρές ποινές στους αντιεμβολιαστές γονείς που δεν στέλνουν τα παιδιά στο σχολείο.

Να τη χαίρεστε τη στήριξη που μας παρείχατε, κ. Τσίπρα. Να τη χαίρεστε.

Έρχομαι τώρα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, στη δεύτερη μεγάλη δυσκολία που έχουμε να αντιμετωπίσουμε και λέγεται ενεργειακή κρίση και πληθωριστικές πιέσεις. Είναι ένα πρόβλημα ολόκληρου του πλανήτη καθώς συνδέεται ευθέως με τις επιπτώσεις της πανδημίας και των lockdowns και καθώς η ζήτηση αυξήθηκε απότομα διεθνώς η προσφορά των προϊόντων δεν ήταν ακόμα επαρκής και αυτό οδήγησε σε σημαντικές ανατιμήσεις. Ενώ ταυτόχρονα ακρίβυνε η ενέργεια και ειδικά το φυσικό αέριο σε επίπεδα πρωτοφανή. Αυξήθηκαν έτσι οι πρώτες ύλες και οι χρεώσεις των μεταφορών που με τη σειρά τους επιβάρυναν τελικά τις τιμές πολλών προϊόντων και πολλών υπηρεσιών.

Αντιδράσαμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο που είχαμε στην διάθεσή μας. Ο πληθωρισμός στην Ελλάδα είναι στο 4% έναντι 4,9% στην ευρωζώνη και 5,2% στην υπόλοιπη Ευρώπη. Όμως θα πρέπει να είμαστε ειλικρινείς με τους πολίτες και απολύτως ευαισθητοποιημένοι ως προς τις πολιτικές της Κυβέρνησης: η ακρίβεια θα είναι μαζί μας ακόμα για ένα διάστημα, θα μας πολιορκεί και για αυτό η Κυβέρνηση θα είναι εδώ για να στηρίξει όλους τους Έλληνες πολίτες.

Από τη μία μέσα από τις πρωτοβουλίες του Υπουργείου Ανάπτυξης, ελέγχοντας την αισχροκέρδεια, τις περιπτώσεις αδικαιολόγητων ανατιμήσεων στην αγορά, διότι συμβαίνουν και αυτά δυστυχώς, αλλά και παρεμβαίνοντας όπου χρειάζεται από τους λογαριασμούς του ρεύματος μέχρι, εφόσον χρειαστεί, και στα ζητήματα που αφορούν το καλάθι της νοικοκυράς όπως αυτό διαμορφώνεται στο super market.

Το κάνουμε χωρίς να πληγώσουμε τη δημοσιονομική ισορροπία, χωρίς, όμως, να αφήσουμε αβοήθητο το νοικοκυριό και τον καταναλωτή, ιδίως τον πιο αδύναμο. Ήδη έχουμε υψώσει ένα σημαντικό τείχος, μία ασπίδα απέναντι στις ανατιμήσεις της ενέργειας. Και η Ελλάδα πρώτη από τις αρχές Σεπτεμβρίου δημιούργησε ένα ταμείο ενεργειακής μετάβασης διαθέτοντας πόρους που ξεπέρασαν τα 800 εκατομμύρια ευρώ για τη στήριξη καταναλωτών, νοικοκυριών και επιχειρήσεων που βρίσκονται στη χαμηλή τάση.

Αυτοί οι πόροι είναι μόνο ένα μέρος από τα 1,35 δισεκατομμύρια ευρώ που θα διατεθεί συνολικά στο μέτωπο αυτό για το 2021. Αλλά πρέπει να είμαστε απολύτως ξεκάθαροι με τους πολίτες. Αυτό που συμβαίνει αυτή τη στιγμή στις διεθνείς αγορές ενέργειας δεν έχει, επαναλαμβάνω δεν έχει ιστορικό προηγούμενο, ειδικά αυτό το οποίο συμβαίνει με τις τιμές του φυσικού αερίου. Η δική μας παρέμβαση υπήρξε έγκαιρη, αλλά κυρίως υπήρξε δυναμική ως προς την ανάγκη να προσαρμοζόμαστε διαρκώς στα νέα δεδομένα των αγορών που αλλάζουν καθημερινά.

Μας είπατε σε μία αποστροφή του λόγου σας κ. Τσίπρα «γιατί δεν προβλέπετε από τώρα τι θα γίνει στην αγορά ενέργειας το 2022». Αν το ξέρετε ελάτε πείτε το και σε μας να σχεδιάσουμε από κοινού τα μέτρα. Διότι δυστυχώς, δυστυχώς προς το παρόν οι ανακατατάξεις στην αγορά ενέργειας έχουν πάει προς το χειρότερο και ναι οι αυξήσεις στο φυσικό αέριο ήταν έξω από κάθε προβλεπτικό μοντέλο. Τα μέτρα προστασίας αφορούν νοικοκυριά, αφορούν επιχειρήσεις, αφορούν και αγρότες. Καλύπτουν λογαριασμούς ρεύματος, δαπάνες θέρμανσης που γίνονται με ρεύμα, φυσικό αέριο και πετρέλαιο. Αφορούν φυσικά και τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις των δικτύων, με ειδικές πρόνοιες και πρόσθετη ενίσχυση για τα ευάλωτα νοικοκυριά.

Απαντώντας συνεπώς στα νέα δεδομένα θέλω να ανακοινώσω σήμερα τρία νέα πρόσθετα μέτρα τα οποία αφορούν καταναλωτές και επιχειρήσεις.

Πρώτον, θα υπάρχει πρόσθετη αύξηση της κρατικής ενίσχυσης στα τιμολόγια ρεύματος για το μήνα Δεκέμβριο και αντίστοιχα στα κοινωνικά τιμολόγια και στα ευάλωτα νοικοκυριά.

Δεύτερον, θα υπάρχει αύξηση της έκπτωσης στους λογαριασμούς φυσικού αερίου κατά 40% το μήνα Δεκέμβριο.

Και τρίτον, όσον αφορά τους αγρότες μας θα υπάρξει κάλυψη του μεγαλύτερου μέρους από τη ρήτρα αναπροσαρμογής στα αγροτικά τιμολόγια ενέργειας από τον Αύγουστο μέχρι και το μήνα Δεκέμβριο.

Ξέρω ότι είναι μερικές φορές δύσκολο να εξηγήσει κανείς σε έναν καταναλωτή ο οποίος βρίσκεται αντιμέτωπος με μία αύξηση στο λογαριασμό του ότι η αύξηση αυτή θα ήταν πολύ μεγαλύτερη εάν δεν υπήρχε κρατική παρέμβαση. Είναι όμως η αλήθεια. Και αρκεί κανείς να ρίξει μία ματιά σε οποιοδήποτε λογαριασμό ηλεκτρικής ενέργειας για να διαπιστώσει πόσο μεγαλύτερη θα ήταν η αύξηση σε περίπτωση που δεν είχαμε κάνει την παρέμβαση την οποία έχουμε ήδη δρομολογήσει.

Ναι, υπάρχουν αυξήσεις στα τιμολόγια. Οι αυξήσεις αυτές όμως είναι θα ήταν δυσθεώρητες, θα ήταν αδύνατον να τις διαχειριστούν πολλά νοικοκυριά, εάν δεν είχαμε κάνει αυτή την παρέμβαση η οποία προφανώς και έχει δυναμικό χαρακτήρα διότι δεν μπορούμε να γνωρίζουμε από τώρα ποια θα είναι η συμπεριφορά των τιμών.

Και τον ίδιο δυναμικό χαρακτήρα θα έχουν οι παρεμβάσεις μας και για τους πρώτους μήνες του 2022 εφόσον αυτό χρειαστεί και εκτιμώ ότι θα χρειαστεί.

Επαναλαμβάνω ότι η κρίση είναι διεθνής. Η Ελλάδα έχει λάβει κατ’ αναλογία περισσότερα μέτρα από πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Θα στηρίξουμε τους καταναλωτές, θα στηρίξουμε τους ευάλωτους συμπολίτες μας και θα εξασφαλίσουμε ότι η επιβάρυνση από τις ανατιμήσεις θα είναι η ελάχιστη δυνατή μέχρι που να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε αυτή την παγκόσμια κρίση ακρίβειας, κάτι το οποίο τουλάχιστον η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εκτιμά ότι θα αρχίσει να συμβαίνει το δεύτερο εξάμηνο του 2022.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, για όλες τις πλευρές του νέου προϋπολογισμού μίλησε πολύ αναλυτικά ο αρμόδιος Υπουργός, σχεδόν όλοι οι βουλευτές μας, πολλά μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου. Όπως διαπιστώνετε εγώ περιορίστηκα να συνοψίσω τη γενική εικόνα της χώρας μας το 2021 χωρίς να κρύψω από τους Έλληνες πολίτες τα εμπόδια και τις προκλήσεις για το 2022. Πιστεύω ότι το κάνουμε και το έκανε συνολικά η κυβέρνηση με μετριοπάθεια, χωρίς πανηγυρισμούς για τις επιτυχίες του ελληνικού λαού. Χωρίς όμως και εκπτώσεις για τη μεγάλη προσπάθεια την οποία κατέβαλε η ελληνική κυβέρνηση πραγματικά σε πρωτόγνωρους καιρούς. Το ρήμα το οποίο προτιμούμε εμείς είναι, ναι, προσπαθούμε. Προσπαθούμε συνέχεια να κάνουμε το καλύτερο σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. Και αυτό το ρήμα θα είναι οδηγός μας και την επόμενη χρονιά με δύο στόχους. Την ανάπτυξη της χώρας και τη φροντίδα των πολιτών, ειδικά των πιο ευάλωτων.

Η Ελλάδα έχει ήδη πάρει το πράσινο φως για το εθνικό σχέδιο «Ελλάδα 2.0».  Μίλησε ο Αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης για την αδυναμία της χώρας μας δήθεν να παρακολουθήσει τις διεθνείς ευρωπαϊκές εξελίξεις και γιατί υποτίθεται ότι είμαστε προσκολλημένοι σε μια νεοφιλελεύθερη λογική της δεκαετίας του ’80.

Αλήθεια, κ. Τσίπρα; Ποιος ήταν αυτός ο οποίος με οκτώ συναδέλφους μου αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων, πρώτος διεκδίκησε το Ταμείο Ανάκαμψης; Εμείς το κάναμε. Εμείς βρεθήκαμε πέντε μέρες στις Βρυξέλλες για να μπορέσουμε να διεκδικήσουμε και να πείσουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση ότι το Ταμείο αυτό είναι απαραίτητο. Και καταλαβαίνω, καταλαβαίνω ότι σας ενοχλεί, σας χαλάει το αφήγημα όταν μια Κεντροδεξιά φιλελεύθερη Κυβέρνηση έρχεται και κάνει τη μεγαλύτερη κρατική παρέμβαση που έχει γίνει ποτέ από συστάσεως του ελληνικού Κράτους.  Συγκρούεται με τις προκαταλήψεις σας, συγκρούεται με τις λογικές σας. Σας εκπλήσσουμε φαίνεται κάθε φορά που αποδεικνύουμε στην πράξη ότι, ναι, είμαστε κοινωνικά ευαίσθητοι και ότι το μονοπώλιο της κοινωνικής ευαισθησίας δεν το διεκδικεί κανείς σε αυτή την αίθουσα.

Δεν είστε, κ. Τσίπρα, κύριοι του ΚΙΝΑΛ – ΠΑΣΟΚ, της υπόλοιπης αντιπολίτευσης, κανείς δεν είναι πιο κοινωνικά ευαίσθητος από οποιονδήποτε άλλον. Και για αυτό και είμαστε σήμερα στην ευχάριστη θέση να μπορούμε να είμαστε η δεύτερη ουσιαστικά χώρα στην Ευρώπη η οποία θα πάρει σημαντικό ποσό από το Ταμείο Ανάκαμψης, έχοντας ήδη εγκρίνει ένα φιλόδοξο σχέδιο μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων το οποίο συνολικά φτάνει στα 32 δισεκατομμύρια ευρώ. Και ακόμα μια φορά επαναλαμβάνετε αυτή την καραμέλα, ότι δεν θα ωφεληθεί κανείς από το Ταμείο Ανάκαμψης παρά μόνο οι μεγάλες επιχειρήσεις. Αυτά δεν είπατε και σήμερα; Ναι. Δεν μου λέτε, κ. Τσίπρα, όταν το Ταμείο Ανάκαμψης χρηματοδοτεί ένα πρόγραμμα όπως το Εξοικονομώ-Αυτονομώ, μόνο οι μεγάλοι ωφελούνται; Δεν ωφελούνται όλα τα νοικοκυριά; Δεν ωφελούνται οι υδραυλικοί, οι άνθρωποι οι οποίοι βάζουν τα κουφώματα, οι μικρομεσαίες ελληνικές εταιρείες δομικών υλικών; Ποιος ωφελείται τελικά από αυτά τα προγράμματα, όταν έχουμε σήμερα δανειοδοτικά προγράμματα με επιτόκιο -προσέξτε, θέλω να το ακούσουν αυτό και οι συμπολίτες μας και ειδικά οι επιχειρηματίες- λίγο πάνω από το μηδέν, διότι αυτό το επιτόκιο μάς προσφέρει σήμερα το Ταμείο Ανάκαμψης;

Όλοι μπορούν να ωφεληθούν, όλοι οι Έλληνες επιχειρηματίες, μικροί, μεσαίοι και μεγάλοι που έχουν αξιόπιστα επενδυτικά σχέδια, μπορούν να χρηματοδοτηθούν από αυτά τα εργαλεία. Ή, όταν προωθούμε μεγάλα έργα υποδομής, τα οποία χρηματοδοτούνται και αυτά εν μέρει από το Ταμείο Ανάκαμψης, ωφελημένος είναι μόνο ο κατασκευαστής;

Εμείς ξεμπλοκάραμε και τον Ε65 και το Πάτρα-Πύργος το οποίο μας παραδώσατε σε μία τραγική κατάσταση, μην τα θυμηθούμε τώρα αυτά. Μην  θυμηθούμε, τις σχέσεις με τον κ. Καλογρίτσα, το πώς κάνατε το έργο οκτώ κομμάτια για να δώσετε εργολαβίες στους βολικούς φίλους σας μαζί με τον κ. Παππά.

Και ναι είχα δεσμευτεί στους πολίτες της Δυτικής Ελλάδος ότι το έργο αυτό θα το ξεμπλοκάρουμε και τα καταφέραμε. Τα καταφέραμε γιατί η χώρα είναι αξιόπιστη σήμερα και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μάς έδωσε την έγκριση και το έργο αυτό θα χρηματοδοτηθεί και αυτό εν μέρει από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Αυτά είναι έργα εθνικής εμβέλειας με σημαντικό τοπικό αποτύπωμα, δημιουργούν χιλιάδες θέσεις εργασίας, ωφελείται όλη η χώρα. Όπως όλη η χώρα ωφελείται από τις σημαντικές επενδύσεις οι οποίες θα γίνουν στο ψηφιακό κράτος, το οποίο θα απορροφήσει σημαντικότατους πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης και το οποίο αποτελεί μία εθνική επιτυχία, ένα εθνικό κεκτημένο, το γεγονός ότι σήμερα έχουμε την δυνατότητα να μπορούμε να επικοινωνούμε με το κράτος μέσα από την άνεση του υπολογιστή μας ή του κινητού μας χωρίς να ταλαιπωρούμαστε. Το gov.gr είναι ο καθρέφτης της Ελλάδας του μέλλοντος, είναι η Ελλάδα την οποία θέλουμε. Είναι η Ελλάδα για την οποία αγωνιζόμαστε.

Πόσο σχέση, λοιπόν, έχουν όλα αυτά τα οποία συμβαίνουν με αυτή την καρικατούρα την οποία επαναλαμβάνετε μονότονα; Την επαναλαμβάνετε από το 2016 που εκλέχθηκα αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας. Εξακολουθείτε σήμερα να αντιπολιτεύεστε ένα κόμμα και μία Κυβέρνηση που υπάρχει μόνο στη δική σας φαντασία, μόνο στο δικό σας μυαλό γιατί αυτή η αντιπαράθεση, δήθεν σας βολεύει.

Και τελικά ναι, αυτή η Κυβέρνηση είναι η Κυβέρνηση η οποία διεκδίκησε και θα έχει σημαντικούς πόρους για να στηρίξει το πρόγραμμα «Σπύρος Δοξιάδης» για την πρόληψη και τη δημόσια υγεία. Και αυτό θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης. Και αυτό είναι πρόγραμμα το οποίο θα πάει σε λίγους; Σε επιχειρηματίες;

Το να μπορέσουμε να πείσουμε, παραδείγματος χάριν, τις γυναίκες να κάνουν πιο γρήγορο έλεγχο για τον καρκίνο του μαστού -ονομάζουμε το πρόγραμμα αυτό Πρόγραμμα «Φώφη Γεννηματά»- όλα αυτά είναι προγράμματα τα οποία θα ωφελήσουν τελικά τους επιχειρηματίες μόνο;

Οι παρεμβάσεις τις οποίες κάνουμε στην εκπαίδευση. Αυτή η Κυβέρνηση έκανε για πρώτη φορά μόνιμες προσλήψεις εκπαιδευτικών και γι΄ αυτό κι έχουμε αυξήσει τον προϋπολογισμό κατά 180 εκατομμύρια. Κι εμείς οικοδομούμε το νέο σχολείο. Ένα σχολείο το οποίο θα διδάσκει στα παιδιά μας όχι απλά γνώσεις, αλλά και δεξιότητες, που θα συνδέει τελικά τις γνώσεις με τις πραγματικές ανάγκες στην αγορά εργασίας.

Κι όταν έχουμε σήμερα μέσα από το Υπουργείο Εργασίας, δισεκατομμύρια για την κατάρτιση του προσωπικού μας, για τη διαρκή εκπαίδευση, για τις παρεμβάσεις στην τεχνική εκπαίδευση, που τόσο σημαντικές είναι για να μπορέσουν τα νέα μας παιδιά να έχουν και μια άλλη επαγγελματική διέξοδο μακριά από το πανεπιστήμιο. Όλες αυτές οι παρεμβάσεις τελικά ποιον ωφελούν; Δεν ωφελούν την κοινωνία; Δεν ωφελούν τους πολλούς; Δεν ωφελούν τελικά τους πιο αδύναμους;

Και τέλος την κοινωνική μας μέριμνα πλαισιώνει η ειλημμένη απόφασή μας εντός του 2022 να αυξηθεί για δεύτερη φορά ο κατώτατος μισθός. Δεν είμαι έτοιμος σήμερα, γιατί γνωρίζετε ότι υπάρχει μία πολύ σαφής διαδικασία προσδιορισμένη από το νόμο για τη διαδικασία αύξησης του κατώτατου μισθού. Δεν είμαι έτοιμος να μιλήσω ακόμα για το ακριβές ύψος του.

Γιατί πιστεύετε, ότι πιστεύει κανείς σήμερα ότι με ένα νόμο και με δύο άρθρα θα αυξήσετε τον κατώτατο μισθό στα 800 ευρώ και θα διαγράψετε τα χρέη; (Φωνές από τα έδρανα της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης) Ναι δεν το λέω, γιατί δεν είμαστε το ίδιο. Γιατί έχω μάθει να μην κοροϊδεύω τους Έλληνες όπως τους κοροϊδέψατε εσείς, γι΄ αυτό και δεν είμαι έτοιμος να το πω. Αυτή είναι η διαφορά μας.

Θα αυξηθεί ο κατώτατος μισθός εντός του πρώτου εξαμήνου του 2022, με τέτοιο τρόπο ώστε να μην τίθεται σε κίνδυνο η ανταγωνιστικότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, αλλά ταυτόχρονα να μπορέσουμε να δώσουμε μια σημαντική εισοδηματική στήριξη στους συμπολίτες μας οι οποίοι σήμερα αντιμετωπίζουν ένα αυξημένο κόστος ζωής και αναζητούν μία αύξηση στους μισθούς τους για να μπορούν να τα βγάλουν πέρα.

Γιατί αυτό το οποίο είπαμε το εννοούμε και είναι αδιαπραγμάτευτο για εμάς. Το μέρισμα ανάπτυξης πρέπει να ωφελεί όλες τις Ελληνίδες και όλους τους Έλληνες. Ο απλός αριθμός της ανάπτυξης του 7%, 8%, 9% δεν λέει κάτι, από μόνος του, στους συμπολίτες μας. Αυτό το οποίο λέει κάτι στους συμπολίτες μας, είναι η αύξηση των μισθών και η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Σε αυτά επιμένουμε, για αυτά θα αγωνιζόμαστε και αυτά θα κάνουμε πράξη. Και όταν έρθει η ώρα στο τέλος του ’22 να κάνουμε τον απολογισμό, όπως κάνουμε τον απολογισμό φέτος για το 2021, δεν έχω καμία αμφιβολία ότι και αυτούς τους στόχους μας θα τους έχουμε και πάλι πετύχει.

Τέλος, μία αναφορά στις αμυντικές δαπάνες. Η Ελλάδα με μεθοδικά βήματα επενδύει στην αποτρεπτική της δυνατότητα παράλληλα με μία ενεργή εξωτερική πολιτική που δυναμώνει τις συμμαχίες μας και ενισχύει το κύρος της χώρας μας. Μέσα στον Ιανουάριο προσγειώνονται στην Τανάγρα τα πρώτα 6 Rafale και εντός των επόμενων εβδομάδων υπογράφεται η τελική συμφωνία για τις 3 Belharra. Σε αυτή τη συγκυρία, θέλω να το ακούσει όλος ο ελληνικός λαός. Δεν απευθύνομαι σε εσάς. Απευθύνομαι στους Έλληνες πολίτες οι οποίοι μας παρακολουθούν. Σε αυτή τη συγκυρία, έχοντας κληρονομήσει Ένοπλες Δυνάμεις όπου για δέκα χρόνια δεν έγιναν ουσιαστικά καθόλου επενδύσεις, σε αυτή τη συγκυρία η Αξιωματική Αντιπολίτευση καταψηφίζει τις αμυντικές δαπάνες. Σπάζοντας για ακόμα μία φορά μία παράδοση στο ελληνικό Κοινοβούλιο η οποία έλεγε ότι παρά τις διαφωνίες μας, πάντα τα κόμματα της αντιπολίτευσης, το έκανε προς τιμήν του το ΚΙΝΑΛ, υπερψήφιζε τις αμυντικές δαπάνες της χώρας.

Ένα πράγμα θα πω μόνο: Τα συμπεράσματα θα τα βγάλει ο ελληνικός λαός. Είστε πάντα παρόντες σε ό,τι διχάζει και μονίμως απόντες σε ό,τι ενώνει. Ας είναι. Κύριε Τσίπρα, το εθνικό μέτωπο συγκροτείται έστω και χωρίς τη δική σας συμμετοχή.

Κύριε Πρόεδρε, κλείνω λέγοντας ότι οι Έλληνες πολίτες γνωρίζουν σήμερα ότι η πατρίδα μας αλλάζει.  Η πατρίδα μας είναι πιο ισχυρή σήμερα από ό,τι ήταν πριν από 27 μήνες. Είναι πιο ισχυρή οικονομικά, είναι πιο ισχυρή γεωπολιτικά, είναι πιο ισχυρή αμυντικά, είναι πιο ισχυρή ως προς την εικόνα της στο εξωτερικό.

Είναι μια Ελλάδα της αυτοπεποίθησης και της προόδου. Ο προϋπολογισμός του 2022 που θα ψηφίσουμε σε λίγο είναι αναπτυξιακός, είναι κοινωνικός, είναι μεταρρυθμιστικός. Είναι και απολύτως συνεπής με την πολιτική μας. Γιατί ευθυγραμμίζεται με την αρχή των νοικοκυρεμένων δημοσιονομικών. Γιατί εξακολουθεί και  υπηρετεί την κεντρική μας προεκλογική δέσμευση που δεν είναι άλλη από την ελάφρυνση των πολιτών από τους φόρους που εσείς επιβάλλατε στην ελληνική κοινωνία. Γιατί προτάσσει τη δίκαιη αναδιανομή του πλούτου και τη μείωση των ανισοτήτων. Και για να το πω διαφορετικά, η χώρα σήμερα – και αυτή είναι η μεγάλη πρόκληση, καλείται να αναμετρηθεί με τον καλύτερο και όχι με τον χειρότερο εαυτό της.

Όπως είπα και στην αρχή της ομιλίας μου ο Κρατικός Προϋπολογισμός αποτελεί ασφαλώς ένα εργαλείο άσκησης οικονομικής πολιτικής. Είναι ταυτόχρονα, όμως, και ένας πολιτικός καθρέφτης. Ένας καθρέφτης όπου αντικατοπτρίζεται με σαφήνεια το σύνολο των προτεραιοτήτων της Κυβέρνησης. Αντικατοπτρίζεται, όμως, και το όραμά μας για τη χώρα. Και η φετινή εικόνα αυτού του  καθρέφτη, παρά τις δυσκολίες, παρά τις αντιξοότητες, παρά τις αβεβαιότητες, η εικόνα είναι μία εικόνα μιας Ελλάδος πιο αισιόδοξης, σίγουρα μιας Ελλάδος πιο φιλόδοξης, έτοιμης να ξεπεράσει τις αντιξοότητες και να τις μετατρέψει σε ευκαιρίες προόδου.

Από το φάσμα της στασιμότητας η Ελλάδα περνάει πια στο ξέφωτο της σταθερότητας και αυτή γίνεται το κλειδί για τη μεγαλύτερη ισχύ της πατρίδας.

Το υπαινίχθηκα και στην εισαγωγή μου, το μεγάλο πλεονέκτημα αυτή τη στιγμή της χώρας -τολμώ να πω και σε ένα βαθμό και η πηγή της ευημερίας της- είναι σήμερα η πολιτική σταθερότητα. Χωρίς αυτή -το μάθαμε και το ξέρουμε όλοι καλά- δεν θα την εμπιστεύονταν όχι μόνο οι σύμμαχοι και οι εταίροι της, ούτε οι ξένοι επενδυτές, ούτε οι επισκέπτες, ούτε καν οι ίδιοι οι Έλληνες πολίτες.

Και αυτή η πολιτική σταθερότητα βασίζεται σε μία απλή αλλά καθοριστική συνταγή: στις γρήγορες αλλά ζυγισμένες αποφάσεις που φέρνουν απτά αποτελέσματα, στις καθαρές οικονομικές και πολιτικές επιλογές που μας οδηγούν τελικά σε καθαρούς ορίζοντες και σε ένα ασφαλές και παραγωγικό περιβάλλον το οποίο με τη σειρά του διαμορφώνει τις προϋποθέσεις για περισσότερη ασφάλεια και περισσότερη ανάπτυξη.

Αν, λοιπόν, οι αριθμοί, τα ποσοστά και οι δείκτες του Προϋπολογισμού φανερώνουν τους ποσοτικούς στόχους της Κυβέρνησης, η σταθερότητα και το θετικό πολιτικό κλίμα συνθέτουν την ατμόσφαιρα μέσα στην οποία κινείται. Και αυτή είναι μια ποιοτική διάσταση με την οποία αξίζει να ασχοληθούμε και συνδέεται τελικά με πολλές προκλήσεις: τους σταθερούς εκλογικούς κύκλους, το λειτουργικό εκλογικό σύστημα, την εθνική ευθύνη, την κομματική ωριμότητα ακόμα και την καθημερινή πολιτική συμπεριφορά. Όλα αυτά είναι ζητούμενα για τη νέα Ελλάδα.

Η επιλογή μας, συνεπώς απόψε το βράδυ θα έχει ξεχωριστή βαρύτητα γιατί δεν αφορά μόνο την έγκριση ενός Προϋπολογισμού αλλά μιας ολοκληρωμένης αντίληψης για τα βήματα που διένυσε η χώρα στη διάρκεια του σημαντικού 2020, αυτού που διαδέχθηκε ένα πολύ δύσκολο αλλά γόνιμο τελικά 2021 και που είναι στο χέρι μας για να γίνει προάγγελος ενός καλύτερου 2022.

Θέλω να ευχαριστήσω την Κοινοβουλευτική μας Ομάδα για τη σημαντικότατη συμμετοχή της σε αυτή τη συζήτηση και να ζητήσω τη θετική σας ψήφο για τον Προϋπολογισμό του έτους 2022.

Σας ευχαριστώ.

βουλή

Προηγούμενο άρθροΟμιλία Ευαγγελίας Λιακούλη Γραμματέα της Κ.Ο. του Κινήματος Αλλαγής στη συνεδρίαση της Κ.Ο.
Επόμενο άρθροΑ.Π.Σ Φίλιππος Βέροιας Volleyball: Έναρξη συνεργασίας με Joan Jaraba