Ο Διογένης Παπλιάκας, πρωτοπόρος ονοτρόφος διαθέτει μια από τις πλέον πολυάριθμες φάρμες ελληνικών όνων. Εκτρέφει 300 γαϊδούρες, τα μικρά τους και επιβήτορες. Σκοπός είναι η συλλογή του πολύτιμου γάλακτος.
Δείτε το βίντεο:
Ρεπορτάζ: Σίσσυ Νίκα – Κάμερα: Στέλιος Νίκας
Η αγάπη του Διογένη Παπλιάκα είναι έντονη, το διακρίναμε από το καλωσόρισμα των ζώων του. Στην φάρμα ζουν και 100 περήφανα άλογα της ελληνικής φυλής Πίνδου, που επιδοτούνται λόγω της σπανιότητας των καθαρόαιμων αλόγων αφού γίνεται προσπάθεια για διαφύλαξη της φυλής. Η περιοχή της Βισαλτίας, που βρίσκεται η Νιγρίτα, φημιζόταν για τα άλογά της και η παράδοση που δεν έχει επιβεβαιωθεί, θέλει ο Βουκεφάλας, του Μεγάλου Αλεξάνδρου να γεννήθηκε στην περιοχή.
Ο Διογένης Παπλιάκας μας ενημερώνει ότι τα γαϊδουράκια του είναι ελληνικής φυλής Αρκετά είναι Αρκαδικά, άλλα Μαγνησίας αλλά και Αττικής. Μάλιστα με τις ανάλογες διασταυρώσεις θα προσπαθήσει να δημιουργήσει και τοπική φυλή.
Τα γαϊδούρια του, έχουν συνήθως βάρος περίπου 200 κιλά, σπάνια ξεπερνούν τα 125 εκ. ύψος στο ακρώμιο. Το τρίχωμα τους είναι κοντό το καλοκαίρι και πιο μακρύ το χειμώνα, συναντώνται μάλιστα όλες οι αποχρώσεις του ορφνού και του φαιού, με πιο κοινό χρώμα το «γκρίζο του ποντικού». Ο γάιδαρος ζει περισσότερο από 30 χρόνια, αν δεν έχει ταλαιπωρηθεί. Έχει αργό ρυθμό ανάπτυξης αλλά μακρά παραγωγική ζωή και υψηλή αναπαραγωγική απόδοση.
Αν και η ενήβωση έρχεται σχετικά νωρίς, καλό είναι να αναπαράγονται μετά τον τρίτο χρόνο. Η κυοφορία διαρκεί περίπου 372 μέρες και τα θηλυκά γενούν χωρίς δυσκολία ένα πουλάρι. Το ονοπουλάρι απογαλακτίζεται στους 6 μήνες. Σε σχέση με το άλογο, ο γάιδαρος είναι πολύ ανθεκτικό ζώο στη βαριά εργασία και έχει βάδισμα πολύ πιο σταθερό, καθιστώντας το γάιδαρο πιο ασφαλή σε δύσβατες διαδρομές.
Το γάλα όνου είναι υψηλής διατροφικής αξίας
Το γάλα που παίρνει από τις γαϊδουρίτσες πολύτιμο, αλλά λιγοστό αφού εκείνη εξασφαλίζει πρώτα την επαρκή ποσότητα για να χορτάσει το μικρό της και τότε επιτρέπει να αρμέξουν το υπόλοιπο γάλα της. Οι ιδιότητες του γαϊδουρινού γάλακτος είναι γνωστές από την αρχαιότητα. Ο Ιπποκράτης πρότεινε το γαϊδουρινό γάλα σαν θεραπεία για διάφορες παθήσεις. Η Κλεοπάτρα της Αιγύπτου συντηρούσε μεγάλα κοπάδια γαϊδουριών, για να μπορεί να κάνει το μπάνιο της με γάλα γαϊδούρας.
Σήμερα τα ευεργετικά χαρακτηριστικά του γαϊδουρινού γάλακτος έχουν αποδειχτεί επιστημονικά.
Το γάλα γαϊδούρας είναι πλούσιο σε ανοσοσφαιρίνη και έτσι συμβάλει στη θωράκιση του οργανισμού από ιογενείς και βακτηριακές λοιμώξεις. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι το γάλα γαϊδούρας είναι η τροφή που πλησιάζει σε διατροφικά χαρακτηριστικά και οφέλη στο μητρικό γάλα. Είναι υψηλής περιεκτικότητας σε βιταμίνες Α, Β1, Β2, Β6, Β12, C, D και Ε. Έχει λίγες πρωτεΐνες και λιπαρά, αλλά είναι πλούσια πηγή ασβεστίου, μαγνησίου, φωσφόρου, νατρίου, σιδήρου, ψευδαργύρου κλπ. Ακόμα περιέχει απαραίτητα λιπαρά οξέα, που βοηθούν στην απορρόφηση των βιταμινών. Τέλος χαρίζει ευεξία και μακροζωία, ενώ αναζωογονεί και αναπλάθει την επιδερμίδα.
Το γάλα γαϊδούρας ενισχύει την ανάπτυξη των παιδιών, βοηθά τα άτομα με προβλήματα οστεοπόρωσης και όσους βρίσκονται σε φάση ανάρρωσης.
Εκτός από πόσιμο το γάλα χρησιμοποιείται για τη δημιουργία πλούσιας κρέμας προσώπου, σαπούνια και άλλα καλλυντικά
Ο γάιδαρος έχει την δική του ιστορία
Ο γάιδαρος ζει στην Ελλάδα τουλάχιστον από την τρίτη χιλιετία π.Χ.. Οστά κατοικίδιου όνου έχουν βρεθεί στη Λέρνα της Αργολίδας, που χρονολογούνται το 2750-2000 π.Χ.
Ο γάιδαρος, λόγω των εξαιρετικών χαρακτηριστικών του, αποτέλεσε μέρος της ζωής και της καθημερινότητας των ελλήνων. Τον συναντάμε πολύ συχνά στην μυθολογία και στην ιστορία. Αναφορές στο γάιδαρο έχουμε από τον Όμηρο στην «Ιλιάδα», τον Ηρόδοτο, τον Ξενοφώντα, τον Πλούταρχο, τον Αριστοφάνη, τον Πλάτωνα και πολλούς άλλους. Κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο δημιουργούνται ονοτροφεία για τις ανάγκες του Ρωμαϊκού στρατού αλλά και των πολιτών. Μετά την Ρωμαϊκή και Βυζαντινή περίοδο δεν αναφέρεται η ύπαρξη οργανωμένων εκτροφών.
Οι ιδιαιτερότητες του χαρακτήρα του γαϊδάρου
Πάντως μέχρι πριν λίγες δεκαετίες τα γαϊδούρια δεν διακρίνονταν σε φυλές αλλά σε κατηγορίες ανάλογα με το μέγεθος. Γνωστότερα ήταν αυτά της Αρκαδίας, της Αττικής και της Μαγνησίας. Τα ελληνικά γαϊδούρια, σε σύγκριση με τα άλογα, χαρακτηρίζονται από τα μακριά αυτιά τους, το μεγάλο κεφάλι και την όρθια χαίτη. Ο γάιδαρος είναι από τη φύση του ένα ήρεμο, κοινωνικό και ευγενικό ζώο. Είναι έξυπνο, μαθαίνει εύκολα, έχει καλή μνήμη και καταλαβαίνει τι τον συμφέρει.
Ο γάιδαρος αγαπά τον ιδιοκτήτη του και αν είναι ευχαριστημένος, γίνεται υπάκουος, υπομονετικός και επιζητά την επαφή. Ακόμα, ο γάιδαρος είναι γνωστός για την αφοσίωση, τη λιτότητα και την ταπεινότητά του. Σε αντίθεση με το άλογο, είναι ζώο ψύχραιμο και δεν πανικοβάλλεται εύκολα, δεν αντιδρά σπασμωδικά αλλά αντιθέτως θα προσπαθήσει να αξιολογήσει κάθε πιθανό κίνδυνο. Είναι ζώο παρατηρητικό, προσεκτικό και λογικά σκεπτόμενο και δεν θα διστάσει να αρνηθεί να κάνει κάτι που θεωρεί επικίνδυνο. Αυτός είναι και ο λόγος που ο γάιδαρος θεωρείται «πεισματάρης». Είναι λιτοδίαιτος και μπορεί να τρέφονται με όλα σχεδόν τα φυτά, ακόμα και με αγκάθια.
Η θερμή και ξερική γη των περισσότερων περιοχών τους ηπειρωτικής Ελλάδας και των νησιών, τους ταιριάζει απόλυτα.
Όμως ο πληθυσμός των γαϊδουριών συρρικνώνεται συνεχώς. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, το 2016 υπήρχαν στην Ελλάδα 3.653 γαϊδούρια. Ο συνολικός αριθμός του καθαρόαιμου Ελληνικού Όνου είναι άγνωστος εκτιμάται όμως σε λιγότερο από 300 άτομα σε όλη την επικράτεια, κατατάσσοντας τη φυλή σε «Κρίσιμη» κατάσταση.
Φεύγοντας ο Διογένης Παπλιάκας μας εξέφρασε το αίτημα να συμπεριληφθούν τα γαϊδουράκια στην κατηγορία των γαλακτοφόρων ζώων και να στρέψουν οι παράγοντες της πολιτείας το ενδιαφέρον τους στο πατροπαράδοτο γαϊδουράκι πριν εξαφανιστεί και είναι πια αργά…
