Η Ακαδημία Αθηνών, κατά τη συνεδρίαση της Ολομέλειας της 2ης Δεκεμβρίου 2021, εξέλεξε την Καθηγήτρια Δρα Αντωνία Τριχοπούλου, Βιοπαθολόγο-Υγιεινολόγο, ως Τακτικό Μέλος της, στην προκηρυχθείσα έδρα με τίτλο «Ιατρικές Επιστήμες: Επιδημιολογία-Δημόσια Υγεία», στην A’ Τάξη των Θετικών Επιστημών.
Η Δρ. Αντωνία Τριχοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1938 και αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1961. Το 1963 έλαβε το πτυχίο Υγιεινολόγου από την Υγειονομική Σχολή Αθηνών και το 1965 την ειδικότητα Βιοπαθολογίας (Μικροβιολογίας). Αναγορεύτηκε διδάκτορας της Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μετεκπαιδεύτηκε επί περίπου 2 έτη στη Δημόσια Υγεία και στη Βιοχημεία στα Πανεπιστήμια Ann Arbor, Michigan και Saint Antoine των Παρισίων.
Το 1976 έγινε υφηγήτρια της Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, στον κλάδο της Βιολογικής Χημείας. Ακολούθησε η μακροχρόνια πανεπιστημιακή και νοσοκομειακή της πορεία. Επισημαίνεται, μεταξύ άλλων, ότι το 1977 εξελέγη Καθηγήτρια της Διατροφής και Βιοχημείας της Υγειονομικής Σχολής Αθηνών και κατά τη διετία 1985-1987 διατέλεσε Κοσμήτορας της Σχολής. Έχοντας συμπληρώσει 21 έτη ευδόκιμης συνεχούς θητείας, αναγορεύθηκε, το έτος 2000, Ομότιμη Καθηγήτρια της Σχολής, η οποία είχε στο μεταξύ μετεξελιχθεί στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας.
Το 1994 της απενεμήθη ο τίτλος της Πρόσεδρης Καθηγήτριας (Adjunct Professor) Διατροφής της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Harvard της Βοστώνης των ΗΠΑ, τον οποίο διατήρησε επί τέσσερα έτη. Κατά τη θητεία της στην Υγειονομική Σχολή Αθηνών (1990-1999) και στη συνέχεια στο Εργαστήριο Υγιεινής και Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (2000-2019), ήταν επικεφαλής του Συνεργαζόμενου Κέντρου Διατροφής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Το 2006 συνίδρυσε το μη κερδοσκοπικό Ελληνικό Ίδρυμα Υγείας, στο οποίο κατέχει τη θέση του προέδρου από το 2014.
Καθ’ όλη την πολυετή σταδιοδρομία της, το ερευνητικό έργο της εστιάζεται στην επιδημιολογία των χρόνιων νοσημάτων και στην ανάπτυξη πρωτοπόρων βάσεων δεδομένων υγείας που επέτρεψαν, μέχρι και σήμερα, τη διεξαγωγή και υποστήριξη επιστημονικών ερευνών με αντικείμενο την προαγωγή της υγείας και την πρόληψη ασθενειών, με επίκεντρο τον Ελληνικό πληθυσμό και τη Δημόσια Υγεία.
Συντόνισε ερευνητικά προγράμματα, όπως το ΕΠΙΚ-ΕΛΛΑΣ (από το 1992 έως σήμερα) και ΥΔΡΙΑ (από το 2012-2015) καθώς και τη σειρά ευρωπαϊκών προγραμμάτων (1993-2010) που αφορά στη δημιουργία μιας πανευρωπαϊκής βάσης διατροφικών δεδομένων (DAFNE-ANEMOS), ενώ από το 2010 μέχρι το 2015 συντόνισε την επιδημιολογική έρευνα CHANCES, στην οποία συνδυάστηκαν προοπτικές μελέτες για παράγοντες υγείας που σχετίζονται με το γήρας στην Ευρώπη, καθώς και τις κοινωνικοοικονομικές τους επιπτώσεις
Η καίρια συμβολή της στην ανάδειξη του σημαντικού ρόλου της Μεσογειακής διατροφής στην υγεία-αναπτύσσοντας πρότυπο βαθμονόμησης της προσήλωσης στην παραδοσιακή μεσογειακή διατροφή, Mediterranean Diet Score- είχε παγκόσμια αναγνώριση όπως προκύπτει από την εκθετική αύξηση των δημοσιεύσεων και των αναφορών στο έργο της. Σήμερα, η σχετική έρευνα επεκτείνεται και επικεντρώνεται στην ανάδειξη της Μεσογειακής διατροφής ως βιώσιμης λόγω της φιλικότητάς της προς το περιβάλλον.
Παράλληλα, συνεχίζει να συμβάλλει στη διερεύνηση των σχέσεων της διατροφής με τον καρκίνο του μαστού, του παχέος εντέρου, του παγκρέατος, της ωοθήκης, του στομάχου και του πνεύμονα. Ανέπτυξε, μεταξύ άλλων, ερευνητικά πρωτόκολλα για παραδοσιακά τρόφιμα με στόχο τη διεξοδική μελέτη τους και την αποσαφήνιση του ρόλου τους στην υγεία, προσέγγιση που επεκτάθηκε σε Ευρωπαϊκό επίπεδο μέσω του Δικτύου Αριστείας EuroFIR “European Food Information Resource Network” (2005-2009). Επιπλέον, ανέδειξε τη σχέση ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην Ελλάδα και καρδιοαγγειακών νοσημάτων, καθώς και καρκίνου πνεύμονος. Η δε προσέγγισή της στη μελέτη του θέματος της υγείας των ηλικιωμένων είναι διαχρονική, μέσω πολυκεντρικών ερευνητικών προγραμμάτων.
Η Δρ. Αντωνία Τριχοπούλου έχει πραγματοποιήσει αξιοσημείωτο διδακτικό, ερευνητικό και συγγραφικό έργο με μία πληθώρα δημοσιεύσεων σε επιστημονικά περιοδικά {σημειώνεται ενδεικτικά ότι 960 ερευνητικές εργασίες της περιέχονται στις βάσεις δεδομένων του συστήματος Scopus με 58.014 αναφορές (citations) και με Δείκτη Hirsch (h-index) 109}, ενώ η ίδια συγκαταλέγεται μεταξύ των 10 επιστημόνων του ΕΚΠΑ, από όλες τις επιστήμες, που έχουν τον μεγαλύτερο αριθμό αναφορών, για την έρευνα που διεξήγαγαν στην Ελλάδα.
Παράλληλα, έχει λάβει πολλαπλές βραβεύσεις, ενώ σημειώνεται ότι το 2003 της απονεμήθηκε από τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας ο Χρυσός Σταυρός του Τάγματος της Τιμής, για την προσφορά της στον τομέα της διατροφής και της δημόσιας υγείας
