Διώνη Δημητριάδου ”Οδός Πανός”, 40ος χρόνος, τχ. 191, Σεπ.-Δεκ. 2021
Ηλίας Τσέχος ”Τα Ηλικιωμένα Ανήλικα”, Φεγγίτης 2020
Τριάντα ένα ποιήματα στην πρόσφατη συλλογή του Ηλία Τσέχου, σε μια έκδοση που προδίδει το μεράκι της χειροτεχνίας. Ποίηση με ανθρωπιστικό περιεχόμενο, καθώς ο ποιητής θέτει το έργο του στη υπηρεσία της υπεράσπισης των αδικημένων· επομένως ταυτόχρονα πολιτική (Αντίο κόκκινη ψυχή […] Χαίρε της μετριότητάς μας έξοδος, «Καλοκερασάκιδες»), όσο και κοινωνική ποίηση – δεν είναι συχνό αυτό το περιεχόμενο σε μια εποχή αποξενωμένης ιδιώτευσης.
Αυτονόητη και η μελαγχολική διάθεση (Ντυνόμαστε φτερά / Λύπη χελιδονιών, «Τα λέμε με τον Πέτρο Τσερκέζη»), όταν γίνεται αντιληπτό το μάταιο του εγχειρήματος· ο κόσμος δύσκολα αλλάζει (Έρημο Γιαννακοχώρι / Έρημα που δεν αλλάζει ο κόσμος, «Επιγράμματα»), δεν είναι έτοιμος πάντα να κατακεραυνώσει τον φασίστα, όπου τον βρει, με όποιο προσωπείο, να υψώσει ανάστημα απέναντι στους άδικους εξουσιαστικούς μηχανισμούς.
Συμπεριλαμβάνονται και δίγλωσσα ποντιακά ποιήματα, κι ας μη συνάδουν επιφανειακά με τα υπόλοιπα· ωστόσο είναι εκεί, εφόσον χωρούν στο προσωπικό σύμπαν του ποιητή. Ως ένδειξη ωριμότητας, τοποθετεί τον εαυτό απέναντι στην ποίηση και της απευθύνει τον λόγο: Μ’ ακούς ποίηση / Μισός αιώνας λάτρης σου […] Γελοίος ο κόσμος / Κι ενώ ελλιπής εγώ / Κοιμήθηκες μαζί μου, «Παγκόσμιες ημέρες».
Στην ποίηση ταγμένος, όπως την εννοεί, να δίνει βήμα αυτός για να φανεί ο ατελής κόσμος, θα χρησιμοποιήσει φυσικά το πρώτο πρόσωπο: Και πρώτος καίγομαι / Και έτσι καίω / Από τις χαμηλές ως τις ψηλές κορφές / Τ’ ατέλειωτο/κακό/του/Κόσμου,/«Όλα/με/ρίχνουν/πάλη».
