Ήταν η εποχή της δεκαετίας του 1960 όταν τα άλογα και τα βοοειδή παραχωρούσαν την θέση τους στα μηχανοκίνητα μέσα για τις αγροτικές εργασίες. Εκείνη την εποχή υπήρχε μια Ελληνική βιομηχανική εταιρία η περίφημη «Μαλκότση» που κατασκεύαζε μηχανές diesel και ημι-diesel για τρακτέρ, καΐκια, αντλητικά συγκροτήματα και γεννήτριες με τον χαρακτηριστικό ήχο πατ πατ πατ πατ. Δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε ότι η «Μαλκότση» κινούσε την Ελλάδα!
Την εταιρία «Μαλκότση» Technica S. Malkotsis A.E. την ίδρυσε ο Μικρασιάτης μηχανολόγος Σωκράτης Μαλκότσης με σπουδές στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και στο Πολυτεχνείο της Λειψίας. Το 1949 η εταιρεία του Μαλκότση έλαβε βοήθεια από το σχέδιο Μάρσαλ και κατασκεύασε τους πρώτους Ελληνικούς πετρελαιοκινητήρες, οι οποίοι ήταν τετράχρονοι, δικύλινδροι και αερόψυκτοι. Ήταν γραφτό όμως η εταιρία «Μαλκότση» στις αρχές της δεκαετίας του 1960 υπό την πίεση του εξωτερικού ανταγωνισμού και εξαιτίας της κρατικής αδιαφορίας και αναλγησίας, να γράψει τον επίλογό της κηρύττοντας πτώχευση και να οδηγηθεί έτσι στον αφανισμό.
Μετά από το κλείσιμο της «Μαλκότση» οι ποιοτικές μηχανές της δε σίγησαν, αλλά συνέχισαν να δουλεύουν μέχρι και στις μέρες μας. Το εντυπωσιακό είναι ότι οι μηχανές «Μαλκότση», κυρίως αυτές των αντλητικών συγκροτημάτων πωλούνται και σήμερα ανακατασκευασμένες μέσω αγγελιών στο διαδίκτυο και εφημερίδες.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1960 αρκετοί αγρότες στο Πλατύ είχαν στην κατοχή τους ποτιστικές μηχανές «Μαλκότση». Εκείνη την εποχή άρχισε να αυξάνει η αγροτική παραγωγή καθιστώντας το άλογο με το κάρο μη επαρκές μέσο για την διεκπεραίωση των αγροτικών εργασιών. Τότε άρχισαν να εμφανίζονται τα τρακτέρ μαζί με τα άροτρα (αλέτρια), τις γραναζωτές σπαρτικές μηχανές και τις πλατφόρμες με τις οποίες μετέφεραν τις παραγωγές τους. Είχε έρθει η ώρα τα άλογα και τα βοοειδή που επί αιώνες αγωνίστηκαν μαζί με τον άνθρωπο στο σύνολο των αγροτικών εργασιών, να παραχωρήσουν την θέση τους στις μηχανές, όπου με την χρήση τους αυξήθηκε η παραγωγή και μειώθηκε σημαντικά ο χρόνος εργασίας.
Στο Πλατύ πολλοί που είχαν ποτιστικές μηχανές «Μαλκότση» και δεν είχαν την δυνατότητα να αγοράσουν τρακτέρ με τα τότε παρελκόμενά του, υπήρξαν τυχεροί χάρη στη εφευρετικότητα και δημιουργική φαντασία των σιδηρουργών – τεχνιτών εκείνης της εποχής. Τι έκαναν λοιπόν οι αξέχαστοι αυτοί μάστορες; Έπαιρναν τις μηχανές «Μαλκότση» και τις τοποθετούσαν σε ένα τετράτροχο όχημα με ευρύχωρη καρότσα δικής τους κατασκευής. Προσάρμοζαν στις μηχανές κιβώτιο ταχυτήτων, συμπλέκτη και διαφορικό με το οποίο έδιναν κίνηση στους πισινούς τροχούς. Έκαναν πίνακα οργάνων με τα βασικά όπως θερμοκρασία, ταχύμετρο και με τους διακόπτες φωτισμού πορείας και φλας. Η μηχανή στα μαλκότσια έπαιρνε μπροστά με μανιβέλα, ενώ μερικά άλλα είχαν την πολυτέλεια τότε της μίζας. Στα περισσότερα προσάρμοζαν και αντλία για πότισμα των αγρών. Έτσι ο ιδιοκτήτης είχε και μέσο μεταφοράς και μέσο για πότισμα.
Αυτά τα οχήματα ιδιοκατασκευής τα ονομάζαμε μαλκότσια ή πατπάτια. Μαλκότσια τα λέγαμε επειδή η μηχανή που φορούσαν ήταν η Ελληνική «Μαλκότση», ενώ τα αποκαλούσαμε πατπάτια εξαιτίας του χαρακτηριστικού ήχου αυτών των μηχανών στην αρχή της εκκίνησής τους που ακούγεται σαν πατ πατ πατ πατ.
Θυμάμαι δύο θαυμάσιους τεχνίτες – σιδηρουργούς στο Πλατύ που κατασκεύαζαν τα «ηρωικά» μαλκότσια ή πατπάτια. Ο κυρ Σωτήρης Μελέτης είχε το συνεργείο του πίσω από το Δημοτικό Σχολείο. Ήταν ένας καλοσυνάτος και εργατικός τεχνίτης με γερό μυαλό. Πολλές φορές όταν σχολούσα έμπαινα στο συνεργείο του γιατί τον θαύμαζα, ενώ με άρεσε να τον βλέπω να κοκκινίζει στην φουφού το σίδερο και να το σφυρηλατεί. Ήταν ένας άνθρωπος που αγαπούσε τα παιδιά και δεν τα έδιωχνε από κοντά του. Ο κυρ Σωτήρης λοιπόν με τα άξια και χρυσά του χέρια έφτιαχνε φοβερά μαλκότσια τα οποία μάλιστα ανέπτυσσαν και σημαντική ταχύτητα.
Επίσης ο κυρ Τάσος Τακουρίδης ήταν ένας ήρεμος άνθρωπος και άριστος τεχνίτης – μηχανικός. Είχε το συνεργείο του απέναντι από το σούπερ Μάρκετ του Πασχάλη Κόντου. Πολλές φορές περνούσα από το συνεργείο του και τον έβλεπα πως μαστόρευε τις μηχανές και πως μετά τις δοκίμαζε αν δουλεύουν σωστά. Είχα την τύχη να δω πως κατασκεύαζε μαλκότσι από την αρχή μέχρι το τέλος. Ο κυρ Τάσος έφτιαχνε μαλκότσια που έγραψαν ιστορία.
Τα μαλκότσια ή πατπάτια δεν τα χρησιμοποιούσαν μόνο για αγροτικές εργασίες, αλλά και για αναψυχή. Στιβαζόμασταν καμιά δωδεκαριά και βάλε άτομα στην καρότσα τους και πηγαίναμε εκδρομή την πρωτομαγιά, για προσκύνημα σε εορτάζοντα εξωκλήσια και τα καλοκαίρια στον Αϊ Νικόλα στη θάλασσα για μπάνια. Την άλλη μέρα όταν μας ρωτούσαν π.χ.: «με τι πήγανε στον Άϊ Νικόλα για μπάνιο;», εμείς απαντούσαμε: «με το πατπάτι ή το μαλκότσι του θείου Θόδωρου».
Οι αναμνήσεις από τα πατπάτια ή μαλκότσια είναι πολλές και χαρούμενες, μιας πιο ανέμελης εποχής που έχει περάσει ανεπιστρεπτί, αλλά οι αναμνήσεις της έχουν αποθηκευτεί στο νου. Και πριν ο νους στο διάβα της ηλικίας αρχίσει να λησμονεί, καλό είναι να γραφούν για να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεότεροι.
Στο σύνδεσμο βίντεο του Χριστόφορου Γκούμα που επισυνάπτω μπορείτε να δείτε πως βάζουνε μπροστά μια μηχανή Μαλκότση και να ακούσετε τον ήχο της:https://www.youtube.com/watch?v=mNc4N5oDgTg
