Ο κόσμος της επιστήμης και της μαγείας, ταυτόχρονα, αποχαιρετούν τον Τζέημς Ράντι, ο οποίος πέθανε σε ηλικία 92 ετών στο σπίτι του στη Φλόριντα των ΗΠΑ. Γνωστός επαγγελματικά ως ο «Καταπληκτικός Ράντι» για τα μαγικά κατορθώματά του και έχοντας εκ των έσω γνώση της ικανότητας παραπλάνησης του κοινού, αφιέρωσε παράλληλα τη ζωή του στο να απομυθοποιεί κάθε είδους αντιεπιστημονικές, ανορθολογικές, παραφυσικές και αποκρυφιστικές απόψεις και ισχυρισμούς. Γι’ αυτό, άλλωστε, είχε πολλούς φίλους και άλλους τόσους εχθρούς.
Όσοι λένε ότι λυγίζουν κουτάλια με το βλέμμα (όπως ο Γιούρι Γκέλερ με τον οποίο είχε μακρά διαμάχη), διαβάζουν το μυαλό των άλλων, θεραπεύουν με την πίστη, επικοινωνούν με εξωγήινους ή με φαντάσματα, διαβάζουν την τύχη τού άλλου στα χαρτιά και τα συναφή, αποτελούσαν επί δεκαετίες τον στόχο του Ράντι, ο οποίος παράλληλα κέρδιζε βραβεία για τα μαγικά τρικ του, για τα οποία τόνιζε ότι δεν είναι τίποτε περισσότερο από ξεγέλασμα του εύπιστου νου.
Ο Ράντι, ο οποίος είχε γεννηθεί το 1928 στο Τορόντο του Καναδά και το πραγματικό όνομα του ήταν Ράνταλ Τζέημς Τσβίνγκε, δεν είχε τελειώσει καν το σχολείο, επειδή το βαρέθηκε και το παράτησε στα 17 του. Με την κατοπινή μακριά λευκή γενειάδα και τα έντονα μάτια του μπορεί να θεωρηθεί ένας από τους «πατέρες» του σύγχρονου σκεπτικιστικού κινήματος και στυλοβάτης του επιστημονικού ορθολογισμού.
Είχε θέσει ως σκοπό στη ζωή του, σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης», να ξεσκεπάζει την ψευδοεπιστήμη και να καλλιεργεί το σωστό επιστημονικό πνεύμα στον μέσο άνθρωπο. Κάνοντας πονηρά τρικ ο ίδιος, έδειχνε πώς και γιατί πρέπει να έχει κανείς τον νου, ώστε να μην πέφτει θύμα είτε απατεώνων είτε εύπιστων ατόμων με ψευδο ή αντιεπιστημονικές απόψεις.
Όπως είχε δηλώσει στο ντοκιμαντέρ του 2014 «Ένας τίμιος ψεύτης», το οποίο ήταν αφιερωμένο σε αυτόν, «οι μάγοι είναι οι πιο τίμιοι άνθρωποι στον κόσμο: Σου λένε ότι θα σε κοροϊδέψουν και μετά το κάνουν».
Ο Ράντι ξεκίνησε την καριέρα του τη δεκαετία του 1940 ως μάγος και «καλλιτέχνης» των αποδράσεων, μιμούμενος το ίνδαλμά του, τον Χουντίνι, κάνοντας και ο ίδιος διάφορα εντυπωσιακά κατορθώματα. Στην πορεία έστρεψε τις ικανότητές του περισσότερο στην απομυθοποίηση μέσω της μαγείας, ταξιδεύοντας ανά τον κόσμο, βγαίνοντας στην τηλεόραση και γράφοντας πολλά βιβλία.
Σε ηλικία 60 ετών σταμάτησε τις παραστάσεις ως μάγος και το 1976, μαζί με τον αστρονόμο Καρλ Σέιγκαν, τον συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας Ισαάκ Ασίμοφ και άλλους, ίδρυσε στη Νέα Υόρκη την Επιτροπή για τη Σκεπτικιστική Αναζήτηση, έναν προμαχώνα κατά του αντιεπιστημονισμού, που εκδίδει μέχρι σήμερα το περιοδικό «Skeptical Inquirer».
Έως το τέλος της ζωής του παρέμεινε μία προσωπικότητα σεβαστή στους επιστημονικούς κύκλους. Μάλιστα, ένας αστεροειδής, που ανακαλύφθηκε το 1981, πήρε το όνομά του (3163 Randi).
ΑΠΕ-ΜΠΕ
