Όσο περνούν οι ημέρες που η πανδημία σχεδόν έχει νεκρώσει την παγκόσμια οικονομία, τόσο αυξάνεται η πεποίθηση ότι οι σύγχρονοι οικονομολόγοι είναι γυμνοί. Κι η ουσία είναι ότι η πρόσφατη δεκαετής κρίση μάλλον θα μοιάζει με περίπατο στην παιδική χαρά.
Προσέξτε: Γιατί είναι γυμνοί οι σύγχρονοι οικονομολόγοι; Για τον απλούστατο λόγο ότι μικρά και μεγάλα κράτη, μικρές και μεγάλες τράπεζες, μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις και κατά συνέπεια όλοι εμείς, βρεθήκαμε στη δίνη καταστροφής εντελώς ξαφνικά και κυρίως απροετοίμαστοι. Κι είναι σαφές ότι η σύγχρονη οικονομική σκέψη αδυνατεί να εφεύρει εργαλεία πρόβλεψης γεγονότων που μπορεί να ανατρέψουν καταστροφικά την ομαλή πορεία των πραγμάτων.
Μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο; Φρονώ ότι μπορεί. Με πολλά σημερινά δεδομένα- εργαλεία να πετιούνται στα σκουπίδια και να «εφευρίσκονται» άλλα, πιο αποτελεσματικά. Που θα προβλέπουν ή θα αποτρέπουν την αποσάρθρωση των οικονομιών κι ειδικά αυτές των ανεπτυγμένων κρατών. Ας μη ξεχνάμε άλλωστε ότι πλέον οι οικονομίες είναι εφαπτόμενες κι ένα κρυολόγημα κάποιας τράπεζας ή κράτους μπορεί να προκαλέσει βαριά πνευμονία σε μια άλλη τράπεζα ή άλλο κράτος.
Ακούστε: Στην δεκαετή κρίση που πέρασε η παγκόσμια οικονομία, οι γκουρού των Οικονομικών δεν πρόβλεψαν τον μέγα σεισμό και δη μέσα στην καρδιά του συστήματος, τις τράπεζες. Δεν έφτανε το μυαλό ή και τα εργαλεία τους στην πρόβλεψη ότι στους καιρούς της ανάπτυξης το ιδιωτικό και δημόσιο χρέος που μεγάλωνε, θα γινόταν μια τεράστια «φούσκα» που θα έσπαγε με πάταγο. Ας μη ξεχνάμε ότι κοιμόντουσαν ακόμη και στους κατά τεκμήριο πιο αξιόπιστους θεσμούς, όπως είναι η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ αλλά και η Κεντρική Τράπεζα της Ευρώπης.
Προσέξτε κι αυτό: Στην παρούσα και ακόμη μεγαλύτερη κρίση, συνέβη το ίδιο. Κανένα οικονομικό εργαλείο πρόβλεψε ότι ένας Κινέζος και μια νυχτερίδα θα εκτροχίαζαν την παγκόσμια οικονομία. Τις συνέπειες ήδη τις βιώνουμε και θα τις βιώσουμε στο υπερπολλαπλάσιο. Κι ευτυχώς που η Λαγκάρντ από την ΕΚΤ –έστω και μετά από ένα αρχικά χαμένο διάστημα που δεν λειτούργησαν τα αντανακλαστικά της- ανταποκρίθηκε στη συνέχεια πολύ περισσότερο απ’ ότι οι πολιτικοί θεσμοί της Ευρώπης.
Σε ότι αφορά την Ελλάδα, η αλήθεια είναι ότι η χώρα ευτύχησε να έχει στην παρούσα φάση σοβαρή κυβέρνηση. Η οποία δημιούργησε στο άψε σβήσε αξιοπιστία στα διεθνή φόρα με αποτέλεσμα να βρει δυο φορές τη στήριξη της Λαγκάρντ, που αποτελεί σημαντικό μαξιλάρι για την περίοδο μετά την κρίση της πανδημίας.
Η προφανής πραγματικότητα είναι για εμάς είναι πολύ δύσκολη. Τόσο δύσκολη που φρονώ ότι ουδείς έχει φανταστεί, αφού θα βρεθούμε μπροστά σε ακόμη μεγαλύτερη κρίση ανεργίας και φτώχιας.
Τι θα γίνει λοιπόν; Πολύ περισσότερο αν συνυπολογίσουμε την τεράστια εξάρτηση της Ελλάδας από τον τουρισμό;
Να ξεκαθαρίσουμε: Οι προβλέψεις του Σταϊκούρα βασίζονται σε καλό σενάριο. Αλλά αυτό θα μας προκύψει με θαύμα! Θαύμα θα είναι να δουλέψει ο τουρισμός, η βαριά μας βιομηχανία. Εξ ου και πολύ μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες θα παραμείνουν κλειστές το καλοκαίρι, με ότι αυτό συνεπάγεται.
Για σκεφτείτε: Ακόμη κι αν ανοίξει ένα ξενοδοχείο, τι θα συμβεί αν ένας πελάτης του βρεθεί με τον ιό; Θα βάλει όλους τους πελάτες του σε καραντίνα, θα τους κοιμίζει και ταΐζει; Και γιατί ν’ ανοίξει με ακυρωμένες τις κρατήσεις; Για να έχει έξοδα χωρίς έσοδα;
Τουρισμός γιοκ λοιπόν. Ότι θα συμβεί με τα ξενοδοχεία θα συμβεί και με τις επιμέρους δραστηριότητες. Άρα, όταν λείπει το βασικό γρανάζι που ψηλώνει το ΑΕΠ τα πράγματα θα είναι δύσκολα και η ύφεση μεγαλύτερη από το 4-5% που προβλέπει ο Σταϊκούρας. Κι όσο κάποιοι θεωρούν καπετανάτα τους τα υπουργεία Εργασίας και Τουρισμού –όρα Βρούτσης και Θεοχάρης- τόσο θα μεγεθύνεται η αναγκαιότητα εξεύρεσης ενός τσάρου για να συντονίζει τα πάντα. Δηλαδή ενός Τσιόδρα ή Χαρδαλιά στα οικονομικά…
Θα χρειαστούμε κάποιον που θα εκτιμούμε και θα πιστεύουμε με κλειστά μάτια. Που θα έχει κοινωνική αποδοχή σαν αυτή των σημερινών μπροστάρηδων στον πόλεμο με την πανδημία.
Εκτός αν αναλάβει ΚΑΙ αυτόν τον ρόλο ο Μητσοτάκης…
