Αυτές τις ημέρες βρέθηκα σε μια εκδήλωση για τις εκδηλώσεις Μνήμης των Ελλήνων του Πόντου. Εκεί δέχθηκα μια απλή ερώτηση “γιατί ο δικός μας αετός είναι μονοκεφαλος και δεν είναι δικέφαλος όπως της εκκλησίας και του βυζαντίου”. Το παράδοξο ήταν ότι αυτή την ερώτηση μου την έκανε χορευτής και μάλιστα μέλος ΔΣ συλλόγου κάτι που θα το δούμε σε μια άλλη κουβέντα. Ας δούμε λοιπόν τις διαφορές αυτές.
Ο δικέφαλος αετός είναι ξεκάθαρα έμβλημα της βυζαντινής αυτοκρατορίας καθώς και η τελευταία μορφή του δικέφαλου αετού εγκαινιάστηκε από την τελευταία δυναστεία του Μιχαήλ Παλαιολόγου που κατέλαβε την Κωνσταντινούπολη από του Φράγκους.
Η βυζαντινολόγος κ. Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ στο βιβλίο της “Γιατί το Βυζάντιο” αναφέρει σχετικά “όταν ο Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος το 1261 ανακατέλαβε την Κωνσταντινούπολη από τους σταυροφόρους (1204-1261), επέβαλε ως έμβλημα της αυτοκρατορίας του τον δικέφαλο αετό –πριν ήταν ο ρωμαϊκός μονοκέφαλος αετός–, με το σκεπτικό ότι έπρεπε να κοιτά Ανατολή και Δύση, να αγκαλιάζει δηλαδή το βλέμμα του την ακεραιότητα των κτήσεων και των κατακτητικών επιδιώξεων της αναστημένης στην Κωνσταντινούπολη αυτοκρατορίας.
13 Απρίλιου 1204 οι σταυροφόροι πολιορκούν την Κωνσταντινούπολη με αποτέλεσμα να ρίξουν την ελληνική αυτοκρατορία. Τότε τα αδέρφια Δαβίδ και Αλέξιος Κομνηνός ιδρύουν την ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΟΥΝΤΑΣ με σκοπό την ανακατάληψη της πόλης με έμβλημα τον δικέφαλο αετό.
Ο αυτοκράτορας της Τραπεζούντας Ιωάννης Β( 1280-1297) σε μια επίσημη υποδοχή του στην Κωνσταντινούπολη το 1282 υποχρεώθηκε από το βυζαντινό αυτοκράτορα Μιχαήλ Παλαιολόγο να “παρουσιαστεί μπροστά του με στολή δεσπότη και χωρίς τα επίσημα βυζαντινά εμβλήματα των αετών και τα πορφυρένια σανδάλια”.
Μετά το γάμο του ο Ιωάννης Β με την κόρη του Αυτοκράτορα “Ευδοκία” τιμήθηκε από το πεθερό του Παλαιολόγο να έχει τα αυτοκρατορικά εμβλήματα αλλά όχι το δικέφαλο αετό αλλά τον μονοκέφαλο.
Ο Μονοκέφαλος Αετός δεν ήταν κάτι ξένο για τους ποντίους, σαν σύμβολο δύναμης εμφανίζεται σε αρχαία νομίσματα της ΣΙΝΩΠΗΣ από τον 4ο π.Χ αιώνα.
4 αργυρά νομίσματα βρίσκονται στο μουσείο του Λονδίνου και δείχνουν τον αετό να βλέπει στην δεξιά φτερούγα του όπως επίσης και στο νομισματικό μουσείο της Αθήνας.
Στο βιβλίο του Ντέιβιντ Τάλμποτ “The Church of Hagia Sophia” υπάρχει ολόσωμη τοιχογραφία του αυτοκράτορα Μανουήλ Α’ που ίδρυσε την Αγιά Σοφία στην Τραπεζούντα. Στην τοιχογραφία αυτή τα βασιλικά ενδύματα καθώς και γύρω του υπάρχουν πάνω από 15 αετοί με τα κεφάλια τους να βλέπουν στην δεξιά φτερούγα τους.
Ο μονοκέφαλος αετός παρέμεινε σύμβολο δύναμης μέχρι και την διάλυση τους από τους Οθωμανούς ως και το 1940 μιας και ήταν το τελευταίο οχυρό του Ελληνισμού.
