Λίγα εικοσιτετράωρα μετά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που ζητάει την «επίσημη αναστολή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων» της Τουρκίας στην ΕΕ, η κ. Μογκερίνι, Ύπατη Εκπρόσωπος της Ε.Ε για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής, απαντά σε ερώτηση του ευρωβουλευτή της Λαϊκής Ενότητας, Νίκου Χουντή, για την πορεία των ευρωτουρκικών σχέσεων, για το casus belli, τον σεβασμό της Διεθνούς Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας, αλλά και την αμφισβήτηση κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Πιο συγκεκριμένα, στην ερώτησή του, ο Νίκος Χουντής, αφού σημείωνε ότι,
από «Το 1995, η Τουρκική Εθνοσυνέλευση ψήφισε ότι ενδεχόμενη επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων έως 12 ναυτικά μίλια, όπως ορίζει η UNCLOS (Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας), αποτελεί αιτία πολέμου» και ότι,
από «το 2017, η άσκηση, από την Κυπριακή Δημοκρατία, του νόμιμου κυριαρχικού δικαιώματός της για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων εντός της κυπριακής ΑΟΖ προκάλεσε τη βίαιη αντίδραση της Τουρκίας, η οποία, με εκρηκτικές δηλώσεις, αποστολή ερευνητικού σκάφους, επιβολή ναυτικού αποκλεισμού σε περιοχές της κυπριακής ΑΟΖ, προωθεί τον τερματισμό του ερευνητικού προγράμματος»,
ζητούσε από την ΕΕ να καταστήσει σαφές στην Τουρκία ότι δεν έχει δικαίωμα να παρεμποδίζει κράτη μέλη να εφαρμόζουν το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, καλώντας την να πάρει επίσης σαφή θέση σχετικά με την πορεία των ευρωτουρκικών σχέσεων.
Στην απάντησή της, η Επίτροπος, κ. Μογκερίνι, υπενθύμισε τις θετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Υπουργών Εξωτερικών υποθέσεων στις 22 Μαρτίου 2018 και 26 Ιουνίου 2018, «με τις οποίες καταδικάζει απερίφραστα τις συνεχιζόμενες παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο», και καλούσαν την Τουρκία … «να σεβαστεί την κυριαρχία όλων των κρατών μελών της ΕΕ επί των χωρικών τους υδάτων και του εναέριου χώρου τους, καθώς και όλα τα κυριαρχικά τους δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος εξερεύνησης και εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων, σύμφωνα με το ενωσιακό και το διεθνές δίκαιο, αλλά και της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS)».
Στη συνέχεια, η κ. Μογκερίνι, απαντώντας στην ερώτηση του Ν. Χουντή για την πορεία των ευρωτουρκικών σχέσεων, απέφυγε να σχολιάσει ευθέως την προχθεσινή απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για «επίσημη αναστολή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Τουρκία» και περιορίστηκε να σχολιάσει ως εξής:
«Το Συμβούλιο σημείωσε επίσης ότι η Τουρκία απομακρύνεται ακόμη περισσότερο από την Ευρωπαϊκή Ένωση και ότι, ως εκ τούτου, οι διαπραγματεύσεις προσχώρησης έχουν ουσιαστικά αδρανήσει. Η ΕΕ μεταφέρει συστηματικά το μήνυμα ότι η Τουρκία πρέπει να αντιμετωπίσει άμεσα και αποτελεσματικά τις διάφορες σοβαρές ανεπάρκειες και τις εκκρεμότητες που επισημάνθηκαν στην έκθεση[1] της Επιτροπής του 2018 στο πλαίσιο του συνεχούς διαλόγου της με τις τουρκικές αρχές.
Ακολουθεί η πλήρης ερώτηση του Ν. Χουντή και η απάντηση της κ. Μογκερίνι:
Nikolaos Chountis (GUE/NGL)
Θέμα: VP/HR – Επέκταση τουρκικού casus belli από το Αιγαίο στην Ανατολική Μεσόγειο και την Κύπρο
Το 1995, η Τουρκική Εθνοσυνέλευση ψήφισε ότι ενδεχόμενη επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων έως 12 ναυτικά μίλια, όπως ορίζει η UNCLOS, αποτελεί αιτία πολέμου. Μέχρι και σήμερα η Τουρκία συνεχίζει να προωθεί στρατηγική έντασης και αμφισβήτησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων στο Αιγαίο, μέσω δηλώσεων και συνεχών παραβιάσεων των χωρικών υδάτων και του εναέριου χώρου της Ελλάδας.
Το 2017, η άσκηση, από την Κυπριακή Δημοκρατία, του νόμιμου κυριαρχικού δικαιώματός της για έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων εντός της κυπριακής ΑΟΖ προκάλεσε τη βίαιη αντίδραση της Τουρκίας, η οποία, με εκρηκτικές δηλώσεις, αποστολή ερευνητικού σκάφους, επιβολή ναυτικού αποκλεισμού σε περιοχές της κυπριακής ΑΟΖ, προωθεί τον τερματισμό του ερευνητικού προγράμματος.
Δεδομένου ότι η ανοχή που επέδειξε μέχρι σήμερα η ΕΕ ενθάρρυνε την Τουρκία να επεκτείνει, λόγω και έργω, το casus belli από το Αιγαίο στην Ανατολική Μεσόγειο και την Κύπρο,
ερωτάται η Αντιπρόεδρος της Επιτροπής/Ύπατη Εκπρόσωπος της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας:
- Μπορεί να καταστήσει σαφές ότι η υπογραφή της UNCLOS αποτελεί προϋπόθεση ένταξης στην ΕΕ και ότι η Τουρκία δεν έχει δικαίωμα να παρεμποδίζει κράτη μέλη να εφαρμόζουν το διεθνές δίκαιο (UNCLOS) και μάλιστα απειλώντας με πόλεμο;
- Με δεδομένα τα ανωτέρω, τις αποφάσεις του ΕΚ, τις δηλώσεις υψηλότατων αξιωματούχων κρατών μελών και της ΕΕ, προτίθεται να καταθέσει πρόταση για τερματισμό των ενταξιακών διαπραγματεύσεων ΕΕ-Τουρκίας;
Η απάντηση της κ. Μογκερίνι:
Στις 26 Ιουνίου 2018, το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων1 υπογράμμισε ότι εξακολουθεί να αναμένει από την Τουρκία να δεσμευθεί κατηγορηματικά υπέρ των σχέσεων καλής γειτονίας, των διεθνών συμφωνιών και της ειρηνικής επίλυσης των διαφορών, προσφεύγοντας, αν χρειαστεί, στο Διεθνές Δικαστήριο. Το Συμβούλιο υπενθύμισε επίσης και επιβεβαίωσε τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 22ας Μαρτίου 20182, με τα οποία καταδικάζει απερίφραστα τις συνεχιζόμενες παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο, ενώ κάλεσε την Τουρκία να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της βάσει του διαπραγματευτικού πλαισίου, να αποφύγει απειλές και ενέργειες που βλάπτουν τις σχέσεις καλής γειτονίας και να σεβαστεί την κυριαρχία όλων των κρατών μελών της ΕΕ επί των χωρικών τους υδάτων και του εναέριου χώρου τους, καθώς και όλα τα κυριαρχικά τους δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος εξερεύνησης και εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων, σύμφωνα με το ενωσιακό και το διεθνές δίκαιο, αλλά και της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS).
Το Συμβούλιο σημείωσε επίσης ότι η Τουρκία απομακρύνεται ακόμη περισσότερο από την Ευρωπαϊκή Ένωση και ότι, ως εκ τούτου, οι διαπραγματεύσεις προσχώρησης έχουν ουσιαστικά αδρανήσει.
Η ΕΕ μεταφέρει συστηματικά το μήνυμα ότι η Τουρκία πρέπει να αντιμετωπίσει άμεσα και αποτελεσματικά τις διάφορες σοβαρές ανεπάρκειες και τις εκκρεμότητες που επισημάνθηκαν στην έκθεση3 της Επιτροπής του 2018 στο πλαίσιο του συνεχούς διαλόγου της με τις τουρκικές αρχές. Πιο πρόσφατα, έπραξε αναλόγως κατά τη διάρκεια του πολιτικού διαλόγου υψηλού επιπέδου ΕΕ -Τουρκίας, που πραγματοποιήθηκε την 22α Νοεμβρίου 2018 στην Άγκυρα, καθώς και κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής Σύνδεσης της 28ης Νοεμβρίου 2018 στις Βρυξέλλες.
[1] https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/sites/near/files/20180417-turkey-report.pdf
