Στην Αστάνα του Καζακστάν βρέθηκε στις 25-26/10/ 2018 ο υπουργός Υγείας, Ανδρέας Ξανθός, συνοδευόμενος από τον αν. γενικό γραμματέα του Υπουργείου, Σταμάτη Βαρδαρό, για να πάρει μέρος στην Παγκόσμια Συνδιάσκεψη του Παγκόσμιου Οργανιασμού Υγείας για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) με αφορμή τα 40 χρόνια από τη Διακήρυξη της Άλμα-Άτα το 1978, η οποία έθεσε για πρώτη φορά τον κεντρικό στόχο «Υγεία για όλους».
Ο υπουργός Υγείας συμμετείχε ως εισηγητής σε ειδικό πάνελ με θέμα «προωθώντας την ισότητα μέσω της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας». Στην εισήγηση του ο κ. Ξανθός ανέφερε τα εξής :
“ 40 χρόνια μετά την ιστορική και εμβληματική Διακήρυξη της Alma-Ata, το «αξιακό αποτύπωμα» και οι στρατηγικές κατευθύνσεις της, δηλαδή η ολιστική προσέγγιση της Υγείας, η Υγεία ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, ο κρίσιμος ρόλος της ΠΦΥ στην Ισότητα στην Υγεία, παραμένουν ζωντανές, επίκαιρες και εμπνέουν τις μεταρρυθμίσεις στα Συστήματα Υγείας όλου του κόσμου.
Η Διακήρυξη αυτή δεν ήταν τεχνοκρατικού χαρακτήρα ή κοινωνικά «ουδέτερη». Ήταν ένα βαθύτατα πολιτικό πρόταγμα ισότητας στην πρόσβαση των ανθρώπων σε αποτελεσματική φροντίδα υγείας και δικαιοσύνης στην κατανομή των δημόσιων πόρων υγείας. Η καθολική κάλυψη υγείας, αποτελεί «διαιρετική τομή» ανάμεσα στην προοδευτική και νεοφιλελεύθερη πολιτική υγείας, επειδή είναι μια πολιτική επιλογή που προϋποθέτει προσήλωση στην ιδέα της ισότητας και της εξάλειψης των κοινωνικών και υγειονομικών ανισοτήτων.
Στην Ελλάδα της κρίσης και της σκληρής λιτότητας, τα τελευταία 3 χρόνια υλοποιούμε ένα πολιτικό σχέδιο καθολικής και ισότιμης πρόσβασης των ανασφάλιστων πολιτών, (που είναι ακόμα πάνω από το 20% του πληθυσμού) στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, μέσω της ενδυνάμωσης του Δημόσιου Συστήματος Υγείας. Η αποσύνδεση του δικαιώματος στην Υγεία από τη εργασία, την ασφάλιση, το εισόδημα και την καταγωγή/ εθνικότητα των ανθρώπων, είναι η μεγάλη μεταρρύθμιση στην πολιτική υγείας και στην κοινωνική πολιτική της χώρας.
Σε περίοδο δημοσιονομικών περιορισμών, αυξήσαμε τους ανθρώπινους και υλικούς πόρους του ΕΣΥ, περιορίζουμε οικονομικές επιβαρύνσεις των ασθενών και ανισότητες στη φροντίδα, επενδύουμε στην ΠΦΥ και την πρόληψη, οργανώνουμε την αξιολόγηση και διαπραγμάτευση των καινοτόμων και ακριβών φαρμάκων, ενισχύουμε τις δημόσιες υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας και Αποκατάστασης, καθώς και τη δημόσια οδοντιατρική φροντίδα.
Κορυφαία πολιτική μας προτεραιότητα είναι η μεταρρύθμιση στην ΠΦΥ και ο θεσμός του οικογενειακού γιατρού. Θεωρούμε την ΠΦΥ «κλειδί» για μια Υγεία ανοικτή σε όλους και όχι εμπόδιο για την πρόσβαση σε εξειδικευμένη φροντίδα. Η ολοκληρωμένη, συνεχής, τεκμηριωμένη και δωρεάν φροντίδα, η αναδιοργάνωση του Συστήματος Υγείας με έμφαση στην ΠΦΥ, την πρόληψη και την κοινοτική φροντίδα, η τροποποίηση των κοινωνικών προσδιοριστών της ασθένειας και οι πολιτικές Δημόσιας Υγείας, είναι η απάντηση στην ασυμμετρία αναγκών και πόρων και στο αίτημα της καθολικότητας, ισότητας και αποτελεσματικότητας στην Υγεία. Η επιστημονική και τεχνική συνεργασία μας με τον ΠΟΥ Ευρώπης, αποτελεί συνθήκη αξιοπιστίας, εγκυρότητας και κοινωνικής ανταποδοτικότητας των αλλαγών στην ΠΦΥ.
Το στοίχημα σήμερα, μετά τη λήξη του προγράμματος δημοσιονομικής πειθαρχίας, είναι να υπερβούμε σταδιακά τους περιορισμούς της λιτότητας και να εγγυηθούμε ότι η καθολική κάλυψη δεν θα είναι ένα τυπικό αλλά ένα ουσιαστικό δικαίωμα των πολιτών της χώρας μας. Ήδη τα βήματα προς το στόχο της ισότητας στην Υγεία είναι μετρήσιμα: έχουμε τις πρώτες ενδείξεις σημαντικής μείωσης των ανικανοποίητων ιατρικών αναγκών, κυρίως για λόγους οικονομικούς, οι οποίες από 4,1% στο σύνολο του πληθυσμού το 2009 έφτασαν στο 14,4% το 2016 και υποχώρησαν στο 10,9% το 2017, μετά το νόμο για τους ανασφάλιστους.
Η ισχυρή πολιτική δέσμευση στην καθολική κάλυψη και την Ισότητα στην Υγεία ενδυναμώνει την κοινωνική αλληλεγγύη, συνοχή και αξιοπρέπεια, συμβάλλει στη βιώσιμη ανάπτυξη και κοινωνική ευημερία, αποτελεί κρίσιμη προϋπόθεση για το Κράτος Δικαίου και τη Δημοκρατία”.
