Τα νοθευμένα και υποβαθμισμένα τρόφιμα ενδέχεται να αποτελέσουν απειλή για την υγεία των καταναλωτών και να αποδειχθούν κερδοφόρα για το οργανωμένο έγκλημα, βλάπτοντας την οικονομία. Με βάση αυτή την παραδοχή η Interpol και η Europol ξεκίνησαν μία κοινή επιχείρηση (OPSON) με στόχο την εξιχνίαση των δικτύων και του οργανωμένου εγκλήματος πίσω από το παράνομο εμπόριο νοθευμένων και υποβαθμισμένων τροφίμων/ποτών. Η επιχείρηση OPSON έχει τρεις βασικούς στόχους:
- Την αύξηση της ευαισθητοποίησης όσον αφορά στους κινδύνους που προέρχονται από νοθευμένα ή υποβαθμισμένα τρόφιμα
- Τη δημιουργία συνεργασιών με τον ιδιωτικό τομέα, ώστε να προωθηθεί μία συνεκτική απάντηση σε αυτού του είδους τα εγκλήματα
- Την προστασία των καταναλωτών μέσω της κατάσχεσης και καταστροφής των υποβαθμισμένων/νοθευμένων τροφίμων και εντοπισμού των δραστών.
Προκειμένου να είναι αποτελεσματική η δράση εναντίον του φαινομένου σε αυτό το πρόγραμμα συμμετέχουν η αστυνομία, τα τελωνεία, οι εθνικοί ρυθμιστικοί φορείς για τα τρόφιμα και συνεργάτες από τον ιδιωτικό τομέα. Η επιχείρηση που πραγματοποιείται σε ετήσια βάση περιλαμβάνει τρεις φάσεις:
Την πρώτη φάση, της προπαρασκευής, όπου κάθε συμμετέχουσα χώρα αποφασίζει ποια υπόθεση θα εντάξει στο συγκεκριμένο πρόγραμμα και καθορίζει με λεπτομέρεια το πλάνο δράσης της .
Την επιχειρησιακή φάση όπου κάθε χώρα ανεξάρτητα και αυτόνομα αποφασίζει το είδος των ελέγχων που θα διενεργήσει. Ο ρόλος των Interpol και Europol περιλαμβάνει τη διασταύρωση των στοιχείων με τις βάσεις δεδομένων τους και το συντονισμό της διάθεσης των πληροφοριών προκειμένου να υποστηριχτούν οι τρέχουσες δράσεις. Κατά τη διάρκεια της επιχειρησιακής φάσης ακολουθούνται οι διαδικασίες και λαμβάνονται τα μέτρα που προβλέπονται από την εθνική και ενωσιακή νομοθεσία.
Στην μετα επιχειρησιακή φάση τα συμμετέχοντα κράτη μαζεύουν και στέλνουν τα αποτελέσματα των ερευνών τους στη Interpol και Europol και οι δύο οργανισμοί αναλύουν τα δεδομένα για να εκτιμήσουν τον κίνδυνο να αναγνωρίσουν τις καλύτερες πρακτικές και τα σημεία που χρίζουν βελτίωσης. Όλα αυτά αποτυπώνονται στην ετήσια έκθεση του προγράμματος.
Σε αυτό το πλαίσιο η Europol στις 30.03.2016 στην ιστοσελίδα της εξέδωσε δελτίο τύπου κάνοντας τον απολογισμό του προγράμματος OPSON V (https://www.europol.europa.eu/content/largest-ever-seizures-fake-food-and-drinkinterpol- europol-operation).
Όσον αφορά στην Ελλάδα ο συντονισμός του OPSON είναι αρμοδιότητα του Υπουργείου Οικονομικών, οι υπηρεσίες του οποίου σε συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές για τον έλεγχο των τροφίμων οργανώνουν και εκτελούν τους απαιτούμενους ελέγχους ακολουθώντας τις καθορισμένες σε εθνικό και ενωσιακό επίπεδο διαδικασίες.
Τα αναφερόμενα στον παραπάνω απολογισμό του προγράμματος OPSON V ευρήματα σχετικά με τα τρόφιμα δεν αποτελούν κίνδυνο για την χώρα μας όχι μόνο γιατί πρόκειται για μικρές ποσότητες που κατασχέθηκαν στο στάδιο της εισαγωγής τους σε κάθε χώρα αλλά και γιατί δεν διακινούνται στην χώρα μας τέτοια τρόφιμα.
Ο ΕΦΕΤ και οι άλλες συναρμόδιες υπηρεσίες ελέγχου έχουν αναπτύξει ένα δίκτυο ελεγκτικών μηχανισμών σε όλα τα στάδια της παραγωγής και διάθεσης των τροφίμων αλλά και κατά την εισαγωγή τους, ακριβώς για να προστατεύσουν την υγεία και ασφάλεια του καταναλωτή.
Σε κάθε περίπτωση διαπίστωσης κάποιου κινδύνου σε οποιαδήποτε χώρα της ΕΕ λαμβάνονται τα απαιτούμενα μέτρα δέσμευσης του τροφίμου και περιορισμού της διάθεσής του ενεργοποιώντας το Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης για τα Τρόφιμα και τις Ζωοτροφές και ενημερώνεται άμεσα το καταναλωτικό κοινό.
